سفر دیجیتال به اعماق تاریخ

سفر به اعماق تاریخ با تکنولوژی امروز

تخت‌جمشید با قدمت ۲۵۰۰ساله یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران و جهان به‌شمار می‌رود و سالانه پذیرای بیش از یک میلیون و 400 هزار گردشگر ایرانی و خارجی است. گردشگرانی که به این محیط باشکوه و در عین حال تخریب شده می‌آیند، براساس اطلاعاتی که از بروشورها، راهنماهای گردشگری و دیگر موارد به‌دست می‌آورند به صورت درست یا غلط این محیط را در ذهن خود بازسازی می‌کنند. اما استارت‌آپ مانا پروژه‌ای است که با تولید نرم‌افزاری در فضای واقعیت ترکیبی و با کمک هدست‌های مجازی، اخیرا پنجره‌ای را به تاریخ کهن ایران روی گردشگران باز کرده و شما را به تخت‌جمشید 2500 سال پیش می‌برد.

ایده از کجا آمد؟
جلال اعظم‌صادقی، کارآفرین مشهدی، خالق طرح استارت آپ مانا، داستان شکل‌گیری استارت‌آپ مانا را این‌گونه برایمان روایت می‌کند: یکی از حوزه‌هایی که در شرکت روی آن کار می‌کردیم، نرم‌افزارهای واقعیت‌افزوده و واقعیت مجازی بود و از آنجا که علاقه زیادی به حوزه تاریخ داشتم و تیم ما از پیش روی محتوای تخت‌جمشید کار کرده بود، این ایده به ذهنم رسید و با مشورتی که با همکارانم داشتم، تصمیم به اجرایی کردن پروژه گرفتیم.» آنها قبل از این‌که کار را شروع کنند، روی تخت‌جمشید مطالعه انجام دادند و متوجه شدند تخت‌جمشید از پتانسیل بالایی برخوردار است و این پتانسیل، انگیزه بالایی برای تیم ایجاد می‌کرد تا روی این پروژه کار کنند: اولین‌بار که برای تست اولیه محصول به تخت جمشید رفتم و در میان دروازه ملل هدست مجازی را در اختیار گردشگران قرار می‌دادم تا با آن نمای اولیه آن کاخ زیبا را ببینند، از واکنش آنان کاملا شگفت‌زده شدم. هیجان گردشگران ایرانی و خارجی و تشویق‌های کلامی آنان از تصویر بازسازی شده محیط به‌قدری زیاد بود که در همان گام اول متوجه شدم باید هرچه زودتر این پروژه را به ثمر برسانیم؛ اما به دلایلی دو سال زمان برد تا طرح ما به سرانجام برسد.

هدست‌های واقعیت ترکیبی دقیقا چه کاری انجام می‌دهند؟
هدست‌های واقعیت ترکیبی مانا، یک مکمل راهنمای گردشگری است. زمانی که گردشگران وارد منطقه تخت‌جمشید می‌شوند، می‌توانند دستگاه‌های هِدست را از غرفه مانا در همان محل اجاره کنند و سپس به بازدید محوطه بروند. به این ترتیب، گردشگران هنگام گشت و گذار در این منطقه باشکوه می‌توانند با قرار دادن هِدست مجازی روی چشمانشان تصویری سه‌بعدی و ۳۶۰ درجه از منطقه را به صورت نمای اولیه بازسازی شده و در زمانی که تخت‌جمشید مورد استفاده قرار می‌گرفته، مشاهده کنند. درحال‌حاضر، تصویری که در هِدست‌ها نمایش داده می‌شود، متحرک نیست و نمایی از ساختار اولیه ساختمان‌ها و کاراکترهایی مانند سربازان و هدیه آورندگان آن دوران به نمایش گذاشته شده اما صادقی می‌گوید: در حال تکمیل این برنامه هستیم تا طی دو سال آینده اآن را به‌صورت متحرک به گردشگران ارائه دهیم.

درباره پروژه
این پروژه در تاریخ 10/6/1395 موفق به دریافت اولین تاییدیه از شورای فنی بنیاد پژوهشی پارسه ـ پاسارگاد گردید، در دومین رویداد هم آفرینی همراه اول از بین 174 طرح ارائه شده موفق به کسب رتبه نخست شد و در رویدادی که تابستان سال 1396 به همت مرکز فن بازار ملی ایران در اتاق بازرگانی برگزار گردید، مورد تقدیر قرار گرفت رونمایی از این پروژه 6 مهر ماه 1396 با حضور دکتر محمد حسن طالبیان معاون محترم میراث فرهنگی و مسؤولان استانی و میراثی کشور با ارائه هدست‌های واقعیت مجازی به گردشگران انجام شد. تاکنون علاوه بر شخصیت‌هایی همچون اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور، مهندس محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات، دکتر علی‌اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و بسیاری از مسؤولان دیگر که از پروژه دیدن کرده‌اند، بیش از هزاران گردشگر ایرانی و خارجی نیز از این خدمات استفاده کرده‌اند.

آینده مانا
دوربین‌های سه بعدی مانا قرار است در آینده نزدیک در مناطق گردشگری دیگری همچون چغارزنبیل در خوزستان، شهر سوخته در سیستان، قلعه فلک‌الافلاک در خرم‌آباد لرستان به کار گرفته شوند. صادقی با اعلام این خبر به ما می‌گوید: اگر بتوانیم سرمایه‌گذارانی را در این خصوص جذب کنیم، علاوه بر مناطق گردشگری و باستانی ایران و کشورهای همسایه، پروژه‌هایی نیز درخصوص موزه‌های ایران و جهان در زمینه شناخت تاریخ ایران با تکنولوژی‌های نوین واقعیت افزوده و واقعیت مجازی و ... داریم که آنها را پیش می‌بریم.

مدیران و کارشناسان چه‌می‌گویند؟
در بازدید اسعد سیف (ارزیاب ارشد یونسکو) از تخت جمشید با دیدن هدست مجازی گفتند که این فعالیت قابلیت بین‌المللی شدن را دارد و می‌شود آن را برای بسیاری از سایت‌های گردشگری دنیا پیاده‌سازی می‌کرد.
مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کل کشور در بازدیدی که از مجموعه تخت‌جمشید داشت از این طرح بسیار استقبال کرد و خواستار همکاری مسؤولان برای توسعه این فعالیت در دیگر سایت‌های گردشگری شد.
دکتر طالبیان ، معاون میراث فرهنگی نیز خواستار اجرای پروژه در دیگر مناطق گردشگری همچون پاسارگاد بود.
آذری جهرمی ، وزیر ارتباطات نیز بعد از بازدید از این پروژه که برای ایشان بسیار هم جالب بود از هزینه‌ها و تعداد دستگاه‌های موجود برای اجاره به گردشگران سوالاتی پرسیدند.

با این تکنولوژی در تخت جمشید چه می‌بینیم؟
بی‌شک تکنولوژی‌ای که قادر باشد به گردشگران این امکان را بدهد تا هنگام گشت و گذار در این مجموعه با شکوه با گرفتن هدست واقعیت مجازی، هر بخش آن را به‌طور سه بعدی و بازسازی شده نمایش داده و همزمان نیز با کمک فایل‌های چند رسانه‌ای (ویدئو، اسلاید عکس، فایل صوتی و متن) اطلاعات کامل‌تری از آن محدوده را ارائه دهد، کمک شایانی به بالابردن آگاهی گردشگران و تجربه‌ای بی‌نظیر در خاطر آنان ایجاد خواهد کرد. هدست مانا به گردشگران این امکان را می‌دهد که با آن به تاریخ سفر کرده و گذشته را همانطور که بوده به تماشا بنشینند.

فاطمه مرادزاده

ایران