گفت‌وگو روی صندلی معلق

وقتی همه چیز معلق است!

به جرات باید گفت فصل تمایز تب تاب با دیگر برنامه‌های تلویزیون دکور خلاقانه و ابداعی آن است. دکوری که به گفته باربد بابایی، مجری برنامه دست‌ساخته جوانان خلاق و باانگیزه ایرانی است و مثل شماری از برنامه‌ها از روی نمونه‌های خارجی کپی‌برداری نشده. این دکور برخلاف حرف و حدیث‌ها و شایعات پیش از روی آنتن رفتن برنامه، هزینه هنگفتی خرج آن نشده، بلکه با مبلغی معقول ساخته و نصب شده است.

جدای از مباحث مربوط به مخارج دکور، در اولین نگاه دکور معلق تب تاب چشم و ذهن بیننده را صید می‌کند و دنبال خود می‌کشاند تا ببیند چه غافلگیری در آستین دارد و چگونه می‌تواند او را به وجد بیاورد. قلابی که در وهله اول خود مهمانان را درگیر می‌کند و به هیجان می‌آورد و به تبع او، تماشاگران هم آلوده ماجرا شده و می‌خواهند بدانند تا آخر برنامه چه بلایی سر مهمان خواهد آمد.

طراحی دکور برنامه طوری است که بسته به نظرات مخاطبان تاب می‎خورد و این نوسان دلهره‌آور و هیجان‌انگیز به کیفیت پاسخ‌های مهمانان و کسب رضایت حداکثری بینندگان بستگی تام دارد. برای همین مهمان باید تا حد ممکن حواسش را جمع کند تا بدون حاشیه رفتن و دادن جواب‌های صادقانه، نظر همه را جلب کند. در واقع بالا و پایین رفتن‎های هر مهمان کاملا بستگی به گفتار و رفتار خودش دارد و مجری دخل و تصرفی در جلب حمایت تماشاچیان یا عدم آن ندارد؛ همه چیز دست خود آقا و خانم مهمان است و با نشستن روی صندلی آن به قول آقای مجری، مثل برخی برنامه‌ها امکان فرار از روی آنتن زنده را ندارند و باید تا پایان وقت برنامه و برگشتن نردبام کنار این سکوی مرتفع خود را کنترل کنند.

مخاطب‌محوری ویژه تب تاب

در عصری که همه، رسانه‌ای تعاملی را به ساده‌ترین شکل در قالب یک تلفن همراه در جیب خود دارند، مهم‌ترین برگ برنده یک برنامه در رسانه‌ای سراسری باید تعامل دو‌سویه با مخاطبانش باشد. این ویژگی به شکلی تلمیحی در قالب یک دکورِ متحرک وابسته به رأی و نظر مخاطبان تامین شده است. به تعداد لایک‌های بینندگان که به صورت آنلاین با عوامل برنامه در ارتباط هستند، تاب حالت تعادلی داشته و به میزان دیس‌لایک‌ها، شیب و اِنحای تاب به ضرر مهمان اتفاق می‌افتد.

این قرار گرفتن مجری و مهمان در ارتفاع پنج متری و تاب برداشتن‌ها که مرتبا از وضعی به وضع دیگر و گاه تاب خوردن کامل در نوسان است، ناخودآگاه عاملی برای جلوگیری از ملال برنامه و جلب توجه و ادامه پیگیری آن است.

از طرفی، در طول مدت یک ساعته برنامه، هر 5دقیقه براساس قرعه به مشارکت‌کنندگان فعال تب تاب یک میلیون تومان هدیه تعلق می‌گیرد و همین جایزه نقدی محرک دیگری برای نشستن تماشاچیان پای گیرنده‌های تلویزیونی‌شان است. با این‌که این شیوه را در برنامه‌های دیگر رسانه ملی هم شاهدیم و بیشتر از آن که نقطه قوت باشد، نقطه ضعف به نظر می‌رسد اما پول همیشه روشی برای جذب و جلب توجهات بوده و از آن گریزی نیست.

مجری بی‌ربط به تب و تاب

باربد بابایی بعد از مدتی غیبت از روی آنتن برنامه‌های موسیقی‌محور چون شب کوک در شبکه نسیم، این بار با یک تاک‌شو به آنتن زنده تلویزیون در شبکه سه پا گذاشته تا بخت خود را در این شبکه جوان‌پسند هم بیازماید.

با وجود این که وی پیش از این در برنامه گپ کوک و دلویزیون تجربه‌ای از جنس گفت‌وگو با مهمانان چهره را به خوبی پشت‌سر گذاشته است، اما لحن برنامه تب تاب از طراحی و دکور و نوع سوالاتش حکایت از تفاوت‌های کلیدی با دیگر سوابق بابایی دارد.

با این که بابایی تلاش می‌کند در این تجربه تازه، وجه دیگری از اجرای خود را به نمایش بگذارد و متناسب با یک برنامه چالشی و پرهیجان ظاهر شود، اما حداقل در دو برنامه نخست، اجرای وی خبر از چنین رویه‌ای نداشته و تفاوت چندانی با مجری آرام و منعطف گذشته ندارد. مجری تاک‌شوها معمولا پرحرارت و غافلگیرکننده با مهمان وارد معاشرت و گپ‌وگفت می‌شوند تا به این وسیله موجب وجد بینندگان شوند؛ اتفاقی که با همه تدابیر از پیش تعیین شده گروه برنامه‌ساز با اجرای ضعیف بابایی بر باد رفته است.

به وضوح این کم آوردن را در جای‌جای اجرا می‌توان دید، خاصه آن جاهایی که سوالات تند و تیزتر از مهمانان می‌پرسد و به اصطلاح می‌خواهد آنها را گیر بیندازد، اما خودش با یک‌سوال پیش‌بینی نشده مهمان گوشه رینگ گیر می‌کند و کم‌تجربگی و کم‌اطلاعی خود را به نمایش می‌گذارد.

در این شرایط هم حداکثر کاری که می‌کند، با فرافکنی می‌گوید از فلان ماجرا خبر نداشتم یا این سوال را من مطرح نکرده‌ام، از اتاق فکر برنامه بیرون آمده!

یکی دیگر از اشکالات اجرای وی که شاید در دیگر سبک‌های برنامه‌سازی کمتر به چشم می‌آمد، اما در این سبک توی ذوق می‌زند، لحن بیش از حد خودمانی و در عین حال محافظه‌کارانه وی با مهمانان است. تعریف و تمجیدهای بی‌مورد از هنرمند یا ورزشکاری مهمان تنها حس طرفداری و اجرای بی‌حاشیه را به بیننده منتقل می‌کند و کار را از جذابیت می‌اندازد، به خصوص تاکید بابایی بر خوب‌بودن تلویحی مهمان و البته برنامه‌اش مثل این جملات که «ما را تا پایان در این گپ و گفت دوست‌داشتنی با امیرحسین عزیزمان دنبال کنید!».

سوالاتی مثل همیشه

علی‌رغم سوالات نسبتا خوبی که اتاق فکر طرح کرده، اما جهتگیری و سبک و سیاق سوال‌ها تفاوتی با پرسش‌های روتین اینچنین گفت‌وگوهایی ندارد. غالبا سوالات از دل حواشی و مصاحبه‌های سابق مهمان یا پرو بال دادن به شایعات روز بیرون آمده‌اند که معمولا پاسخ دادن به برخی از آنها خود می‌تواند موج جدیدی از حواشی را برای مهمان ایجاد کند. مثل این دست پرسش‌ها؛ «چرا برنامه کتاب‌باز را شروع کردی و ادامه ندادی؟ ناراحت نشدی تیم برنامه‌ساز سروش صحت را بدون مشورت تو جایگزینت کردند؟/ چرا در فلان روستای دورافتاده زندگی می‎کنی؟/ چرا در فیلم سینمایی ضعیف خالتور بازی کردی؟/ چرا فرزندی نداری، در حالی که آقای پدر خوبی در سریال ماجراهای تا‌به‌تا داشتی؟!»

سارا صالحی

رسانه