دنیایی که تازه شناخته‌ایم...

تغییرات ناچیز در سطح اکسیژن و تاثیرات آن بر حیات اقیانوسی
در نوزدهم دسامبر ۲۰۱۸ / 28 آذر 1397 محققان دانشگاه رود آیلندتوانستند تغییراتی را در اقیانوس ثبت کنند که نشان داد سطح اکسیژن اقیانوسی به صورت ناچیز در حال کاهش است. اقیانوس‌شناسان بر این باورند که حتی این سطح ناچیز تغییر هم می‌تواند پیامدهای بزرگی به‌ویژه بر روی ارگانیسم‌های ریز اقیانوسی موسوم به زئوپلانکتون‌ها داشته باشد. زئوپلانکتون‌ها جزء مهمی از زنجیره غذایی در آب‌های اقیانوسی باز و عمیق هستند. این موجودات ریز برای زیستن در جایی سازگار شده‌اند که عملا هیچ شکارچی طبیعی دیگری توان بقا در آن را ندارد.
دانشمندان می‌گویند این تغییرات ناچیز باعث می‌شود زئوپلانکتون‌ها به خارج از محدوده‌های فیزیولوژیکی رانده شوند که میلیون‌ها سال طول کشیده تا برای بقا در آنها سازگاری پیدا کنند. این احتمال هم هست که تحت این شرایط زئوپلانکتون‌ها بیشتر در مقابل شکارچی‌هایی نظیر ماهیان آسیب‌پذیر شوند و همین موضوع به ظاهر ساده، نظم زنجیره غذایی را برهم خواهد زد.

ورزشکار بودن یا داشتن استراتژی
در ژانویه ۲۰۱۸/ دی 1396، محققان کالج دامپزشکی دانشگاه لندن توانستند دید بهتری از دینامیک استراتژیک و ورزشکارانه بین حیوانات شکارچی و طعمه‌هایشان ارائه کنند. این محققان که به طور مشخص روی دو گونه حیوان شکارچی و دو گونه حیوان طعمه (یوز/ ایمپالا و شیر/ گورخر) مطالعه می‌کردند، به این جمع‌بندی رسیدند سرعت برای حیوانات شکارچی ضروری است، اما لزوما به نفع آنها نیست. همان طور که می‌دانید، یوز سریع‌ترین دونده خشکی است. محققان در مورد طعمه یوز که ایمپالاست تحقیق کرده و به این نتیجه رسیده‌اند مادامی که ایمپالا در زمان فرار از یوز در جهات مختلف می‌دود، یک مزیت بزرگ نسبت به شکارچی خودش دارد؛ زیرا یوز نمی‌تواند جهات حرکتی ایمپالا را که زیگزاگ مانند است، پیش‌بینی کند. بنابراین بر اساس این تحقیق ثابت شده است سریع‌ترین‌ها در دنیای وحش لزوما برنده نمی‌شوند؛ بلکه برعکس حیواناتی که برای خود استراتژی دارند، اغلب موفق‌تر هستند.

کشف قدیمی‌ترین ردپا در یک پارک ملی
در نوامبر ۲۰۱۸/ آبان 1397 محققان دانشگاه نوادا (Nevada University) اعلام کردند که موفق به کشف قدیمی‌ترین ردپای یک موجود مشکوک خزنده در گرندکنیون (Grand Canyon) شده‌اند. در حدود ۳۱۵ میلیون سال پیش، یعنی خیلی پیشتر از زمانی که دایناسورها روی زمین حضور داشتند، یک خزنده اولیه زندگی می‌کرده که به نحو عجیبی از سمت پهلوهایش حرکت می‌کرده است. دانشمندانی که این ردپا را یافته‌اند، می‌گویند این ردپا از قدیمی‌ترین ردپاهای کره زمین است که در پارک ملی گرندکنیون یافت شده است. این اثر که شامل ۲۸ ردپاست بر روی یک ماسه سنگ به طول تقریبی یک متر و عرض ۴۵ سانتی‌متر ثبت شده است. دانشمندان معتقدند این ردپای عجیب که حاصل گذر یک حیوان مهره‌دار است، متعلق به دوره زمین‌شناسی کربونیفر است. بنابراین یکی از دلایل تاکید بر حفظ و نگهداری پارک‌های ملی و سایر مناطق حفاظت شده این است که می‌توان در آنها آثاری منحصربفرد را یافت که شاید در سایر عرصه‌ها به واسطه فعالیت‌های متمرکز انسانی قابل رویت نباشد.

جنگل‌ها هم مانند انسان به رژیم غذایی متعادل نیاز دارند
در دسامبر ۲۰۱۸/ آذر 1397، محققان دانشگاه ویرجینیای غربی، تایید کردند جنگل‌های جهان تحت‌تاثیر یک رژیم غذایی سریع از دی‌اکسیدکربن قرار گرفته‌اند که این مساله باعث شده در حال حاضر رشد سریع‌تری هم داشته باشند. یکی از محققان این دانشگاه شواهدی پیدا کرده که نشان می‌دهد رشد جنگل‌های کره زمین می‌تواند به زودی به حداکثر میزان ممکن برسد، زیرا درختان میزان نیتروژن خاک را در طول فصول رشد طولانی‌تر کنونی تا حد زیادی تحلیل برده‌اند. نباید فراموش کرد درختان هم درست مانند انسان‌ها در رژیم غذایی‌شان بیش از یک چیز را مصرف می‌کنند در حالی که ازدیاد میزان دی‌اکسیدکربن در هوا باعث شده درختان جنگلی مجبور شوند از یک عنصر خاک بیش از سایرین استفاده کنند. طبیعی است این امر می‌تواند تاثیر به سزایی در برهم زدن تعادل اکوسیستم‌های جنگلی داشته باشد.

زمین اقیانوس‌هایش را می‌بلعد
نوامبر ۲۰۱۸/ آبان 1397 مقاله‌ای در مجله نیچر منتشر شد که در آن آمده «همچنان‌که صفحات تکتونیک زمین با سرعتی سه‌ برابر بیش از آنچه پیشتر تصور می‌شد به زیر یکدیگر فرو می‌روند، آب اقیانوس‌ها هم با سرعت به داخل کره زمین کشیده می‌شود.» این تعریف به آن معناست که هر چه می‌گذرد از حجم آب اقیانوس‌ها کاسته می‌شود؛ زیرا آب‌های اقیانوسی در عمل به داخل زمین فرومی‌روند. این تحقیق بر مبنای بررسی دقیق داده‌های زمین‌شناسی طبیعی و مناطق فروروی که حساس به لرزه‌های زمین‌شناسی هستند، به دست آمده است. محققان دانشگاه کلمبیا معتقدند برای نتیجه‌گیری درباره این موضوع درک بیشتر از چرخه آب‌های عمیق کره زمین حیاتی است. در عین حال این احتمال هم وجود دارد که تغییرات میزان آب‌های سطحی کره زمین روی میزان ماگمایی که تشکیل می‌شود، اثر داشته و حرکت گسل‌ها را در عمل تشدید کرده است.

برخی سازه‌های موریانه‌ای از فضا هم دیده می‌شوند
محققان دانشگاه سالفورد انگلستان (University of Salford)، نوامبر ۲۰۱۸/ آبان 1397 از نتیجه یک تحقیق جالب و جدید پرده برداشتند. تپه‌های بزرگ موریانه‌ای کشور برزیل نه‌تنها به اندازه‌ای وسیع هستند که از فضا رویت می‌شوند، بلکه حتی قدمت ساخت آنها هم به زمان اوج اقتدار مصریان بازمی‌گردد. دانشمندان تخمین زده‌اند این تپه‌های موریانه‌ای حدود 4000سال قدمت دارند و ‌اکنون ۲۰۰ میلیون تپه‌ از این دست شناسایی شده است. بررسی‌ها نشان داده است در هر یک از این تپه‌ها نزدیک به ۵۰ مترمکعب خاک به کار رفته است. جالب اینجاست که موریانه‌ها در این تپه‌ها سرجمع بیش از ده کیلومترمکعب خاک کره زمین را حفاری کرده‌اند.

کشف ژنی نامرئی که پستانداران دریایی را آسیب‌پذیر کرده است
در آگوست ۲۰۱۸/ مرداد 1397 محققان دانشگاه پیتزبورگ (Pittsburgh University) پس از بررسی ژنوم ۵۳ گونه پستاندار خشکی و پنج گونه پستاندار دریایی به این نتیجه رسیدند که یک نوع ژن به نام PON1 که کمک می‌کند اسیدهای چرب همراه غذا هضم شوند، در پستانداران خشکی دست نخورده باقی مانده در حالی که در پستانداران دریایی دستخوش جهش‌های ژنتیکی شده که عملا آن را بی‌فایده ساخته‌اند. دانشمندان معتقدند این جهش ژنتیک احتمالا به واسطه تغییرات در رژیم غذایی و حتی رفتار این پستانداران اتفاق افتاده است؛ آن هم در زمانی که اجدادشان از خشکی به دریا مهاجرت کرده‌اند. نتیجه این تحقیقات همچنین ثابت کرده دو نوع ترکیب شیمیایی ارگانوفسفات در نمونه‌های خونی این پنج گونه پستاندار دریایی، شکسته می‌شوند، در حالی که در پستانداران خشکی آن هم در ظرف یک مدت زمان مشخص از میزان مسمومیت‌‌زایی‌شان کاسته می‌شود. دانشمندان بر این باورند نتایج این تحقیق تاحدودی نشان می‌دهد چرا پستانداران دریایی نسبت به پستانداران خشکی‌زی آسیب‌پذیرتر هستند.

سونامی اندونزی و مرز طولانی ناآگاهی ما
سونامی که به تازگی اندونزی را درنوردید، بار دیگر سوالاتی را پیش‌روی دانشمندان قرار داد که سال‌هاست جوابی برای آنها پیدا نشده است. هیچ‌کس، هیچ کلیدی درباره سونامی ندارد. حتی کسی نمی‌داند که سونامی دقیقا چه زمانی اتفاق می‌افتد. آخرین سونامی که دسامبر ۲۰۱۸/ آذر 1397 اتفاق افتاد، نشان داد لغزش ناگهانی آتشفشان آناک کراکاتو (Anak Krakatau) تاثیر به سزایی در وخیم‌تر شدن اوضاع و چند برابر شدن قدرت سونامی که در تنگه سوندا (Sunda Starit) اتفاق افتاد، داشته است.
ابعاد و دلیل سونامی هنوز به درستی قابل پیشگویی نیست اما مکانیسم سونامی کم و بیش شناخته شده است؛ در هر سونامی همواره حجم قابل توجهی آب جابه‌جا می‌شود. سونامی مجموعه‌ای از امواج عظیم است که به واسطه زمین‌لرزه‌های زیرآبی شکل می‌گیرد و تغییرات عمده هواشناسی هم به‌ندرت بر شکل‌گیری آن موثر هستند. واقعیت این است که دانشمندان بسیاری اکنون در حال مطالعه و مدل‌سازی سونامی اندونزی هستند و تنها چیزی که تا امروز تایید شده این است که آتشفشان آناک کراکاتو (Anak Krakatau) ابعاد این فاجعه را بزرگ‌تر کرده است.

مثلث برمودا؛ عرصه زادآوری موج‌های آواره یا خطای انسانی؟
مثلث برمودا یک عرصه مشکوک اقیانوسی در حدفاصل برمودا، پورتوریکو و بخش‌های فوقانی ایالت کالیفرنیاست. سال‌هاست ادعا می‌شود مثلث برمودا کشتی‌ها، هواپیماها و انسان‌هایی را که به آن وارد ‌شوند می‌بلعد. تاکنون افسانه‌های زیادی درباره ناپدیدشدن انسان‌ها در این منطقه عنوان شده است. برخی حتی مدعی هستند موجودات فرازمینی در این منطقه انسان‌ها را برای تحقیق دزدیده‌اند. جالب اینجاست که برخی توفان‌های ژئومتریک در نزدیک برمودا، سیستم‌های ناوبری فضایی را هم مختل کرده و خلبانان را گمراه کرده است. شاید بتوان این طور گفت برمودا مجموعه‌ای درهم تنیده از واقعیت‌ها و افسانه‌هاست. با این وجود در آگوست ۲۰۱۸/ مرداد 1397 یک گروه از دانشمندان انگلیسی ادعا کردند شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد، فرضیه‌ای قدیمی می‌تواند درباره مثلث برمودا درست باشد. این دانشمندان می‌گویند بر اساس مجموعه‌ای از داده‌های مستند می‌توانند اثبات کنند این محل جایی است که در آن موج‌های سرگردان شکل می‌گیرند. از سوی دیگر شکی نیست که برمودا منطقه‌ای مستعد برای شکل‌گیری موج‌های سرگردان است بنابراین این ادعا چندان هم عجیب به نظر نمی‌رسد.

فرناز حیدری

جام‌جم

منابع: bbc، science news ، science daily، live science و forbes