ردپای مهاجران در «بهترین سال‌های زندگی ما»

حرف مشترک؛ کوچ

«مهاجران از نقشی که ایفای آن را بر عهده داشتند، چندان آگاه نبودند. آنان به تاریخ نمی‌اندیشیدند و خود را بخشی از تاریخ نمی‌پنداشتند. در اسطوره مکانی که به سوی آن می‌رفتند سهمی داشتند، اما آگاهی‌شان درباره آن مکان به راستی اندک و بینوایی و گرسنگی آنان را به خود مشغول داشته بود...»

این کلمات، سطرهای نخست رمان معروف مهاجران به قلم هاوارد فاست است که 50 سال پیش به نگارش درآمد. رمان مطرحی که کوچ و مهاجرت بن‌مایه اصلی‌اش را تشکیل می‌داد و این بن و درون‌مایه، در خلاصه داستانی که از مجموعه تلویزیونی بهترین سال‌های زندگی ما در اختیار رسانه‌ها گذاشته شده هم دیده می‌شود. در خلاصه داستان این مجموعه تلویزیونی آمده:

«یارمحمد سیستانی برای فرار از گرسنگی و خشکسالی به شمال کشور می‌رود تا شغل ماهیگیری پیشه کند. او که نمی‌داند ماهیگیری آن منطقه در سلطه گردنکشی به نام تراب است، به دریا می‌زند و مقابل تراب می‌ایستد. وارش، بیوه جواد که تراب سال‌ها در خیال ازدواج با اوست، با دیدن دلاوری‌های یارمحمد دل به او می‌بندد و به تراب جواب رد می‌دهد. تراب نقشه‌ای می‌چیند تا یارمحمد را از سر راه بردارد، اما اتفاقی که هیچ‌کس انتظارش را نمی‌کشد از راه رسیده و سرنوشت آدم‌ها را به هم پیوند می‌زند...»

بر این اساس است که از همین ابتدا، شباهت‌های میان این دو داستان را می‌بینیم. شباهتی که کلیدواژه‌اش همان کوچ و مهاجرت است و هر دو داستان، سرگذشت ورود یک تازه‌وارد به منطقه‌ای جدید و ریشه دواندن در آن را تعریف می‌کنند. یارمحمد همچون دان لاوت -شخصیت کلیدی و محوری مهاجران- غریب و متعلق به ریشه‌هایی در یک جغرافیای دیگر است. اما او که به ایستادن روی پای خود مصر است، در مقابل سختی‌ها و رقیبان مقاومت می‌کند و خشت به خشت زندگی‌اش را در آن جغرافیای جدید می‌چیند.

از قدیم تا حال

بهترین سال‌های زندگی ما گرچه یکی دو ماهی هست که فیلمبرداری‌اش را آغاز کرده، اما سر گروه هنوز شلوغ است و بی وقفه و استراحت، مشغول ضبط این مجموعه در شمال کشور است. احمد کاوری، کارگردان این مجموعه است که پیش از این آثاری چون مینی‌سریال اخیرا پخش شده دختر گمشده و فیلم‌های سینمایی خودزنی و نفوذی را کارگردانی کرده و در عالم بازیگری هم حضور در فیلم‌هایی مانند ارتفاع پست، اتوبوس شب، زادبوم و ماهورا را در کارنامه دارد. وقتی برای گفت‌وگو پیرامون اثر تازه‌اش با او تماس می‌گیرم، سخت مشغول کار است و به محمد کامبیز دارابی، مجری طرح ارجاعم می‌دهد تا سوال‌هایم را از او بپرسم.

دارابی با اشاره به چگونگی انتخاب رمان مهاجران برای روایت این داستان می‌گوید: جابر قاسمعلی نویسنده کار، فیلمنامه این اثر را سال‌ها پیش نوشته بود. ما هم فیلمنامه را خواندیم، دیدیم خوب است و جذابیت دارد و بر این اساس پیش رفتیم.

مجری طرح این اثر در مقایسه رمان مطرح فاست با محتوای داستان بهترین سال‌های زندگی ما می‌افزاید: ما در داستان این مجموعه خلاصه‌ای از زندگی چند خانواده را می‌بینیم که زندگی‌شان شامل همه شئونات مقطعی که در آن زندگی می‌کنند، می‌شود. داستان مجموعه از دهه 30 خورشیدی آغاز شده و به مرور به زمان حال نزدیک می‌شود. با توجه به تاریخی بودن ماجرا، تلاش کرده‌ایم تا با انتخاب افراد متخصص و درست، کارمان را درست به سرانجام برسانیم و امیدواریم که حاصلش هم خوب باشد.

دارابی با نام بردن از لوکیشن‌های متعدد این مجموعه تلویزیونی می‌گوید: شمال کشور، تهران قدیم (از دهه 30 تا 60)، کاشان و شهرک سینمایی دفاع مقدس از لوکیشن‌های مختلف بهترین سال‌های زندگی ما هستند. بهترین سال‌های زندگی ما 30 قسمتی است و این روزها تدوین آن هم به طور همزمان در حال انجام است. پیش‌بینی شده فیلمبرداری آن تا بهار سال آینده ادامه داشته باشد و بر این اساس زمان پخش آن هم احتمالا در سال آینده خواهد بود.

علیرضا کمالی در نقش یارمحمد سیستانی، بهنام تشکر در نقش تراب، هدایت هاشمی در نقش ولی، برزو ارجمند در نقش ملنگ، رحیم نوروزی در نقش موسی، الهام طهموری در نقش وارش، شهرام قائدی در نقش شایلو، علی سلیمانی در نقش صادق، فرخ نعمتی، کورش سلیمانی، افشین سنگ‌چاپ، فریبا طالبی، مینا نوروزی، فریده دریامج، ساناز سماواتی، شهروز ابراهیمی، فرج‌ا... گل‌سفیدی، انوش نصر و کرامت رودساز جمع بازیگران اصلی این مجموعه را تشکیل می‌دهند.

زهرا غفاری
رسانه