اولین تبعیدگاه امام خمینی (ره) کجا بود؟

امام خمینی سخنان خویش را با آیه ی استرجاع آغاز کردند و هدف شان این بود که به مردم این پیام را بدهند که مصیبتی بزرگ بر کشور ایران وارد شده است و تأثر قلبی خویش را از قانون کاپیتالاسیون اعلام کنند. از همین جا، سیر تبعیدهای خارج از کشور امام، توسط رژیم پهلوی کلید خورد. 13 آبان 1342 امام، به ترکیه، تبعید گشت. آیت الله حاج آقا مصطفی خمینی نیز در روز تبعید امام بازداشت و در قزل حصار، زندانی شد و پس از سه ماه، به ترکیه نزد پدرشان تبعید گردیدند. تبعید امام خمینی، در طول زندگی پر ثمرشان چند دفعه به کشورهای دیگری تبعید شدند. امام خمینی در طول حیات پربرکت شان پنج هجرت مهم داشته اند که از قرار زیر است:

1ـ هجرت از زادگاه خود خمین به شهرستان اراک
2ـ هجرت از اراک به قم
3ـ تبعید از قم به کشور ترکیه
4ـ تبعید از ترکیه به کشور عراق (نجف)
5ـ هجرت از عراق به کشور فرانسه (پاریس، نوفل لوشاتو)

در این میان سه هجرت اخیر، که بالاجبار نیز، بوده اند از جهات مختلف تأثیر بیشتری در شخصیت امام خمینی و در حرکت و قیام مردم علیه حکومت پهلوی داشته است. این هجرت ها زمینه و بستری را برای امام مهیا ساخت. از جهت دیگر حضور حضرت امام در محیط های مختلف داخلی و خارجی این امکان را فراهم آورد که علاوه بر کسب تجربیات فکری و علمی و آشنایی با فرهنگ ها و پیشرفت های همه جانبه دنیا، با توجه به وضعیت حاکم بر آن محیط ها، بتوانند اندیشه و افکار و اقدامات خود را ارائه داده و با تربیت شاگردان و یاران به طور مستقیم و غیر مستقیم با مردم و مسلمانان جهان، به ویژه ایران ارتباط برقرار نمایند.

دوران تبعید امام در ترکیه بسیار سخت و طاقت فرسا بود. حضرت امام حتی از پوشیدن لباس روحانیت در آنجا ممنوع شده بود. اما هیچ یک از فشارهای روانی و جسمی نتوانست آن حضرت را وادار به سازش کند. محل اقامت اولیه امام، هتل بولوار پالاس آنکارا (اتاق 514 ـ طبقه 4) بود. فردای آن روز برای مخفی نگاه داشتن محل اقامت، امام را به محلی واقع در خیابان آتاتورک منتقل کردند. چند روز بعد (21 آبان 1343) برای منزوی تر ساختن ایشان و قطع هرگونه ارتباطی، محل تبعید را به شهر بورسا واقع در 460 کیلومتری غرب آنکارا نقل مکان دادند.

در این مدت امکان هرگونه اقدام سیاسی از امام خمینی سلب شده و ایشان تحت مراقبت مستقیم مأمورین اعزامی ایران و نیروهای امنیتی دولت ترکیه قرار داشت.

اقامت امام در ترکیه یازده ماه به درازا کشید. در این مدت رژیم شاه با شدت عمل بی سابقه ای بقایای مقاومت را در ایران در هم شکست و در غیاب امام خمینی به سرعت دست به اصلاحات امریکاپسند زد. رژیم در چند مورد بر اثر فشار مردم و علما ناگزیر شد با اعزام نمایندگانی از سوی آنان برای کسب خبر از حال امام و اطمینان از سلامت وی موافقت نماید. در این مدت امام خمینی طی چند نامه به منسوبین خویش و علمای حوزه به صورت رمز و اشاره و در قالب دعا، استواری خود در مبارزه را یادآور شده و همچنین خواستار ارسال کتابهای دعا و کتب فقهی شدند. اقامت اجباری در ترکیه فرصتی مغتنم برای امام بود تا تدوین جلد اول کتاب فقهی تحریرالوسیله را آغاز کند. جدیت امام خمینی در مبارزاتشان پس از تبعید به ترکیه بیش از قبل، نمود پیدا کرد تا بدانجا که امام رحمه الله نگارش تحریرالوسیله را آغاز کرد و با طرح مسائل سیاسی و اجتماعی اسلام، در کنار مسائل عبادی، در راه بی اثر ساختن شعار استعماری تفکیک دین از سیاست گام ارزنده و استواری برداشت. در این کتاب که حاوی فتاوای فقهی امام خمینی است، برای نخستین بار در آن روزها، احکام مربوط به جهاد و دفاع و امر به معروف و نهی از منکر و مسائل روز به عنوان تکالیف شرعیِ فراموش شده مطرح گردیده است.

انعکاس تبعید امام خمینی در کشور

انعکاس خبر تبعید حضرت امام رحمه الله به ترکیه و دستگیری حاج آقا مصطفی رحمه الله ، قم، مشهد و تهران را به حالت تعطیل درآورد ودر بسیاری از شهرها تظاهرات به راه افتاد. تظاهرات و تعطیل و اعتصاب در برخی از شهرستانها تا سی روز ادامه یافت و سیل تلگراف ها و پیام ها و اعلامیه ها در حمایت از رهبر نهضت اسلامی ایران و اعتراض به تبعید ایشان، به سوی تهران و ترکیه سرازیر گردید. در اکثر شهرها نیز مراسم نمازجماعت به عنوان اعتراض به تبعید غیرقانونی امام رحمه الله تعطیل شد و ائمه جماعات و وعاظ از رفتن به مساجد خودداری نمودند.

بازتاب تبعید امام خمینی در جهان

تبعید حضرت امام رحمه الله بازتاب گسترده ای در سطح جهان داشت. خبرگزاری ها، رسانه های گروهی، احزاب و شخصیّت های بین المللی، هریک برداشت های متفاوتی داشتند. مطبوعات وابسته به جهان خواران غرب و کارتل ها و تراست های جهانی تا آن جا که توانستند بر امام رحمه الله تاختند. در برابر، مطبوعات وابسته به بلوک شرق و کمونیست، از آن جا که امام رحمه الله حرکت پرخاش جویانه و قهرآمیزی علیه امپریالیسم آمریکا آغاز کرده بود تا حدی جانب داری کردند.

جام‌جم آنلاین