اصلی ترین وظیفه والدین کشف رازهای بلوغ دوران نوجوانی است

کتایون خوشابی بمناسبت روز نوجوان در گفت و گو با جام جم آنلاین بیان کرد: یکی از سخت ترین دوره ها در طول عمر انسان دوران بلوغ و نوجوانی است. بلوغ در دختران 11 تا 18 سالگی و در پسران 12 تا 18 سالگی رخ می‌دهد، البته ناگفته نماند امروزه سن بلوغ و نوجوانی کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

وی در ادامه افزود: تغییراتی که نوجوان به لحاظ روانشناختی در این سن پیدا می‌کند، گاهی درکش برای والدین سخت و حتی غیرقابل قبول است . همچنین خیلی از مواقع والدین نوجوانان را مقصر و متهم به رفتارهایی می کنند که ناشی اقتضائات این برهه سنی است.

خوشابی استقلال طلبی، منفی گرایی و لجبازی را سه مشخصه عمده در تمامی نوجوانان دانست و گفت: نوجوانان در مقطعی از چرخه زندگی هستند که نه کودک و نه بزرگ محسوب می شوند، اما خودشان بر این باورند که بزرگ و عاقل هستند و می توانند از پس تمامی مسائل و مشکلات مربوط به خودشان بر آیند. البته چنین تفکری در راستای استقلال طلبی نوجوان کاملا طبیعی است؛ لذا همین مسئله باعث می شود در بسیاری از مواقع به خواسته های والدین توجه نکرده و به آنان جواب منفی دهند.

به گفته این روانشناس، نوجوان در این سن احساس می کند همه مسائل را می داند و نیازی به تذکرات پی در پی والدین نیست. بدین ترتیب می خواهند استقلال خود را در این سنین حفظ نمایند.

وی پرخاشگری را یکی دیگر از رفتارهای متداول در دوره نوجوانی دانست و گفت: به دلیل ترشح هورمون ها، پرخاشگری در این سنین بیشتر شده و حتی در برخی از مواقع این پرخاشگری به آسیب رساندن به خود ختم می شود. مانند: تیغ انداختن بر روی بدن و یا اقدام به سوء مصرف مواد و...

خوشابی تاکید کرد: البته در برخی از موارد دیگر این پرخاشگری نثار اطرافیان نیز شده و به تدریج تبدیل به نوجوانی می شود که این جسارت را پیدا کرده تا در منزل درگیری های فیزیکی بوجود آورد. این افراد در گروه نوجوانان با رفتار های پرخطر دسته بندی می‌شوند.

این روانپزشک گفت: در این میان خانواده هایی که درک درستی از دوره بلوغ و نوجوانی دارند راحت تر با بحران های این چرخه از زندگی کنار می آیند. با توجه به مسائل دوران بلوغ، ممکن است اضطراب های زیادی را در نوجوان مشاهده کنیم؛ اضطراب ناشی از فشار همانندی با سایر همسالان.

وی اظهار داشت: همه ی ما می دانیم که انسان ها با هم متفاوت اند و حتی اگر از یک پدر و مادر باشند و در یک خانه بزرگ شوند، تفاوت های چشمگیری با هم دارند. مقایسه کردن فرزندمان با دیگری، به او کمکی نمی کند. بلکه او را خشمگین و فضای ذهنی او را ناامن کرده و شکاف بین والدین و فرزند را بیشتر و بیشتر می کند.

به گفته خوشابی، نسل امروز با استفاده از امکانات دیجیتالی، ماهواره ای، اینترنتی و تلفن های هوشمند بزرگ شده و می شوند و نسل پیشین با نصیحت و حضور بزرگتر و حداقل امکانات زندگی سروکار داشته اند. این دو سبک بزرگ شدن، دارای تفاوت ها و اختلاف های زیادی هستند. یک گوشی موبایل هوشمند یا یک تبلت، تنها یک دستگاه نیست. بلکه با خود هزاران مفهوم و معنی و کارکرد دیگر مثبت و منفی به همراه دارد.

این روانپزشک خاطرنشان کرد: حال در این میان والدینی موفق هستند که اطلاعات و دانسته های خود را به روز نگه دارند. به عبارتی ساده تر، بزرگترها مسئول و موظف اند که خود را با دانش روز مجهز کنند تا با فرزندان و کوچک ترها توان بحث و گفتگو و استدلال داشته باشند تا همچنان ابهت خود را در راستای تربیت فرزندان حفظ و تقویت نمایند.

وی هشدار داد: این دوره، دوره تنهایی است بدون توجه به تعداد دوستانی که نوجوان دارد او همیشه درون خود احساس خلا می کند این احساس تنهایی که به مراحل رشد مربوط می شود نوجوان را بر آن می دارد که بیشتر با همسالان خود ارتباط برقرار کند. مسلما گاهی اوقات معیارهای گروهی بیشتر از معیارهای خانواده و مدرسه در رفتار نوجوان تاثیر دارد و وی تلاش می کند بر اثر معاشرت و رابطه صمیمانه با آنها خود را مطابق معیارهایشان همگام سازد.

خوشابی در پایان تاکید کرد: هر چه نوجوان در خانواده بیشتر احساس ناراحتی و فشار کند طبیعتا بیشتر به گروه همسالان خود کشیده می شود و متاسفانه اگر وارد گروه های پرخطر در سطح جامعه گردد به دلیل احساس پیروی بیش از اندازه از آنها شاهد رفتارهای پرمخاطره از نوجوان خواهیم بود. لذا تقویت رابطه عاطفی بین والدین و نوجوان برای جلوگیری از این دسته از پیامد ها موثرخواهد بود. اگر والدین بتوانند ارزش های اخلاقی خود همانند صداقت، درستی در رفتار را به نوجوان منتقل کنند حتی در مخاطره انگیزترین موقعیت ها نیز فرزندشان خود را حفظ کرده و خط قرمز و عقاید خود و خانواده اش را پشت سر نمی گذارد.