اهمیت جامعه شناسی ورزش در دنیای مدرن

به گزارش جام جم آنلاین ، در آستانه هفته تربیت بدنی یکی از مهم ترین جنبه های مرتبط با ورزش را مورد بررسی قرار می دهیم؛ جامعه شناسی ورزش. آنچه در ادامه می آید برگرفته از کتاب «جامعه شناسی ورزشی» است...

***

ورزش به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای دنیای مدرن تاثیرات بسیار شگرفی بر روی جوامع مختلف می گذارد. برای بازبینی در رابطه با ادعای مطرح شده بهتر است به سال 2012 برگردیم، سالی که رقابت های المپیک به میزبانی لندن برگزار شد.

هنگامی که دولت بریتانیا برای گرفتن میزبانی المپیک 2012 اعلام آمادگی کرد، مشخص بود که باید جنبه های بسیار زیادی را در نظر بگیرد، جنبه هایی همانند اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ملاحظات سیاسی.

زمانی که اعلام شد بریتانیا رسما به عنوان میزبان المپیک 2012 انتخاب شده است، میلیون ها نفر این خبر را به صورت زنده از رسانه های مختلف تماشا کردند و انتظارات مردم کشورهای عضو بریتانیا نیز از ورزش بالاتر رفت.

پیش زمینه سیاسی انتخاب بریتانیا به عنوان المپیک هر چه بود مهم نیست، مهم این است که مردم بریتانیا بابت انتخاب کشورشان به عنوان میزبان رقابت ها بسیار خوشحال بودند.

رضایت عمومی مردم بریتانیا از کسب میزبانی نشان داد که رویدادهای مختلف ورزشی – چه مورد علاقه ما باشد یا خیر – اهمیتی ملی و بین المللی دارد و این بدان معناست که ورزش فراتر از یک مسابقه است.

میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی همانند المپیک و یا جام جهانی فوتبال از آنجایی اهمیت جهانی دارد که مزایای قابل توجهی را برای همان کشور در زمینه های مختلف به همراه دارد.

مطرح شدن نام یک شهر به عنوان میزبان در سطح جهان رضایت مندی شهروندان همان شهر را به دنبال دارد.

میزبانی رقابت های بزرگی همچون المپیک باعث می شود تا شهر و کشور میزبان فرصتی بسیار عالی برای نشان دادن فرهنگ خود به سطح جهانی داشته باشد.

در ایام برگزاری المپیک و یا هر رویداد بزرگ ورزشی دیگری، اقتصاد کشور میزبان جان تازه ای می گیرد، بخشی از این روند رو به رشد اقتصادی مربوط به سرازیر شدن توریست ها می شود. همچنین میزبان مجبور است به منظور برگزاری هر چه بهتر رقابت ها برخی از کاستی های موجود در زمینه های مختلف را در مهلت تعیین شده رفع کند. واقعیت این است که میزبانی هر تورنمنت عظیم و بین المللی مزایای اجتماعی و فرهنگی بسیار متعددی برای هر ملتی به دنبال خواهد داشت. این رقابت ها و روند آماده سازی ورزشکاران و توسعه امکانات شرایط بسیار خوبی را برای ترویج و انسجام ارتباطات اجتماعی ایجاد می کند.

ورزش سبک بهتری از زندگی را ارائه می کند و باعث تغییر رژیم غذایی می شود. روح ورزش چیزی جز سلامت و خوب بودن نیست. حالا تورنمت هایی عظیمی مثل المپیک این موارد بدیهی را بهتر از هر زمان دیگری تبلیغ می کنند چون ابعاد هیجان انگیز و بسیار استاندارد بین المللی دارند. المپیک یا جام جهانی مرزها را پشت سر هم می گذارند و بدون در نظر گرفتن زمان و مکان پیامدهایی بسیار مثبت برای بشریت دارند.

ورزش امروز مهم ترین نقطه اتصال بین ملت ها و دولت هاست و موارد بسیار وسیع و جامعی همچون سیاست، اقتصاد، فرهنگ و مناسبات اجتماعی را دربرمی گیرد. میلیون ها انسان در سراسر جهان با یک رویداد بین المللی با یکدیگر آشنا می شوند و با فرهنگ کشورهای دیگر آشنایی پیدا می کنند.

شاید پیام فیفا (فدراسیون جهانی فوتبال) پیش از آغاز جام جهانی 2018 روسیه پیام روشنی در راستای اثبات جایگاه مستحکم «جامعه شناسی ورزش» باشد. این پیام چنین بود: «ما ماموریت خود برای ساختن دنیایی بهتر به وسیله قدرت و محبوبیت فوتبال می بینیم. این ماموریت معنا و جهت های مختلفی برای هر کسی که درگیر فوتبال است به همراه دارد. همه ما عضوی از یک جامعه بزرگ هستیم.»

ورزش و مدرنیسم

«سه نوع ذهن داریم: یکی توانایی فکر کردن برای خودش را دارد، دیگری قادر است فکر دیگران را بخواند، سومی نه می تواند برای خودش فکر کند و نه می تواند فکر دیگران را بخواند. اولی بالاترین برتری را دارد، دومی فوق العاده است و سومی هم هیچ ارزشی ندارد. (نیکولو ماچیاولی- سیاستمدار، دیپلمات، فیلسوف و نویسنده ایتالیایی در دوره رنسانس)

جامعه شناسی ورزش نیز بر اساس تفکراتی که در آن ایجاد می شود همان ویژگی نخست صحبت نیکولو ماچیاولی را دارد. جامعه شناسی ورزشی می تواند برای خود فکر کند و دیگر مولفه های یک جامعه ای این فکر منتفع شوند. در واقع این مقوله( جامعه شناسی ورزشی) به دنبال آن است که با تجزیه و تحلیل و درک درست از ورزش در برخی از رویدادهای جهان تغییر و تحول ایجاد کند.

جامعه شناسی ورزش می تواند نقش مهمی در بسیاری از مناسبات ایفا کند (همانند نزدیک شدن ورزشکاران کشورهای مختلف در جریان یک تورنمنت). در ادامه باعث تشویق برای توسعه تصورات اجتماعی می شود بدان معنا که فرد از طریق ورزش نسبت به آشنایی با دیگر ملل و فرهنگ آنها اشتیاق بسیار زیادی پیدا می کند. « جامعه شناسی ورزش» به شما کمک می کند درک مناسبی از فرآیندهای اجتماعی داشته باشید و یک جامعه را بهتر بشناسید.

ورزش در عصر مدرن خود را بهتر از هر زمان دیگری نشان می دهد. ورزش وارد سیاست می شود، کاملا به اقتصاد توجه نشان می دهد، مقوله های فرهنگی را دربرمی گیرد و حتی نیم نگاهی به هنر و فلسفه دارد. ورزش در مدرنیسم از ابعاد بسیار وسیعی برخورددار است.

ورزش، مدرنیته و بازی های المپیک

برخی از پیش زمینه های «جامعه شناختی» می توانند به راحتی ارتباط بسیار مستحکم بین ورزش و جامعه مدرن را نشان بدهند. چگونه؟ به وسیله مطالعات وسیع جامعه شناسی بر روی تاریخ رقابت های المپیک.

المپیک نه تنها باعث آشنایی های بیشتر بر روی مناسبات اجتماعی می شود بلکه می تواند ابعاد مختلف کاستی های یک جامعه مدرن را مورد بازسازی قرار دهد، مثل زمانی که نژادپرستی را شدید تقبیح می کند و ورزشکاران ملل مختلف بدون هیچ تنش و ناهنجاری کنار یکدیگر قرار می گیرند. در تاریخ المپیک یکی از مولفه های بسیار مثبتی که با ابعاد وسیعی تاکید روی آن وجود دارد «دوستی» ها بین ملل مختلف است.

المپیک در هر دوره با تمام ارزش های یک جامعه مدرن همخوانی و هم پوشانی کامل دارد. ورزش آنچنان تاثیرات گسترده ای در دنیای مدرن دارد که می تواند تعیین کند یک جامعه چگونه باشد. اتفاقات رخ داده در ورزش معمولا بازتاب گسترده ای در یک جامعه دارد که هر یک تاثیر گذاری خود را دارد.

المپیک در این میان بزرگ ترین راوی ورزش در عصر مدرن است. آنالیزهای جامعه شناختی ورزش مدرن در دنیای مدرن نشان می دهد که ورزش گاهی اوقات ابزار بسیار قدرتمندتری نسبت به سیاست به شمار می رود.

عناصر جامعه شناختی المپیک در هر دوره بیش از دوره قبل مورد بررسی قرار می گیرد و در هر دوره حاوی نکات جدیدی است. اکنون بیشتر از هر زمان دیگری اهمیت تبادل فرهنگ و نمایاندن آن مورد بررسی قرار می گیرد. ورزش و جامعه باید ارتباطی بر مبنای همبستگی داشته باشند و بر مبنای این ارتباط بر روی یکدیگر اثرات مثبت بگذارند. جامعه شناسی ورزش نمی خواهد قضاوت کند که این تاثیرات دقیقا چه هستند، این مقوله فقط قصد دارد جوامع را نسبت به «وجود» داشتن این اثرات آگاه کند.

مقدمه ای بر نظریه های جامعه شناختی ورزش در جامعه مدرن

دنیای مدرن جای پیچیده ای برای رشد و نمو بشریت است. ورزش در این عصر مدرن جز بسیار مهمی به شمار می رود. در این میان نکات متعددی باید مورد توجه قرار بگیرد. همانند اینکه چگونه شبکه های اجتماعی موجبات پیشرفت ورزش را فراهم می آورند و یا مطالعات ورزشی چقدر در پیشبرد اهداف ورزشی موثر و سودمند است. اهداف گاه بسیار خاص هستند و گاه ساده به نظر می رسند. در هر دو بُعد، نظریه های جامعه شناختی آنها را در ابعاد مختلف در سطح جامعه مدرن مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند.

جامعه شناختی مدرن وظیفه دارد تا تئوری ورزش و جنبه های مختلف آن را مورد بررسی قرار بدهد.

نظریه ها و مفاهیم جامعه شناختی ممکن است به نحو مفیدی برای درک مفاهیم ورزشی استفاده شود.

بخشی از تئوری جامعه شناسی ورزشی به این می پردازد که رابطه یا روابط ورزشی در دنیای مدرن را توضیح بدهد.

یک تئوری موثر قادر است تاثیری واقعی بر روی نگرش افراد در رابطه با موضوعات مختلف ورزشی بگذارد.

در مقدمه نظریه های جامعه شناختی ورزش در جامعه مدرن پیش از هر چیزی ارتباطات بین ورزش و جوامع را توضیح می دهد.

نظریه های جامعه شناختی ورزش به ما می گوید که آنالیزهای مختلف از رویدادهای ورزشی و جنبه های مختلف آن تا چه اندازه می تواند در جامعه مدرن به کار بیاید.

این نظریه همچنین برای ما توضیح می دهد که ورزش چگونه می تواند به امور مختلف همچون فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در برهه های مختلف زمانی تاثیر بگذارد.

جامعه شناسی ورزش مقوله بسیار مهمی در دنیای مدرن است. اگر چه بسیاری از ما تحصیل کرده هستیم و گمان می کنیم بسیاری از ارتباطات و مفاهیم ورزشی را می دانیم اما واقعیت این است که اوضاع پیچیده تر از چیزی است که تصور می کنیم. این جامعه شناسی ورزشی به ما می کند تصویر واقعی تری از ورزش و تاثیراتش در دنیای مدرن داشته باشیم.

بسیاری از تاثیرات و ارتباطات ورزشی برای عامه مردم قابل رویت هستند اما برخی دیگر تاثیرگذاری شان به گونه ای است که کمتر کسی متوجه می شود. هم اکنون در مقاطع تحصیلی مختلف فقدان آموزش تاثیرگذاری ورزش حس می شود. تاثیرگذاری های شگرف ورزش بر روی جنبه های مختلف زندگی و البته درک نکردن برخی از تاثیرگذاری های آنها این لزوم را ایجاب می کند که آگاهی های بیشتری نسبت به جامعه شناسی ورزشی به وجود بیاید.

Source: Sport Sociology Edited by Peter Craig and Paul Beedie

ترجمه : هیلدا حسینی خواه