ایرانی ها بعد از بازی ایران و مراکش، نایک را با یک شعار مشترک مخاطب قرار دادند:«بدون تو هم بردیم!» شعاری که درست مقابل تحریمی قرار گرفت که دو هفته قبلتر از سوی کمپانی نایک برای ورزشکاران ایرانی حاضر در جام جهانی انجام شده بود؛ همان وقتی که کمپانی آمریکایی نایک اعلام کرد که هیچ کدام از بازیکنان تیم ملی ایران نمی توانند کفش های تولیدی این کمپانی را بپوشند.
ایرانیها اما در برابر این اعلام موضع صریح نایک، بیکار ننشستند، تحریم ِاعمال شده از سوی نایک این بهانه را به دست شان داد تا آنها هم نایک را تحریم کنند و از نخریدن محصولات این کمپانی بزرگ خبر بدهند.
به فاصله کوتاهی موج واکنش جمعی کاربران ایرانی فضای مجازی در تحریم نایک، به خیابانهای شهر هم کشیده شد؛ بهانه ای که ما را راهی تعدادی از نمایندگیهای نایک در نقاط مختلف پایتخت کرد تا به عنوان خبرنگار پای صحبت مردمی بنشینیم که در نزدیکی این فروشگاه ها حضور داشتند.
نمایندگی نایک در خیابان شریعتی اولین مقصد ما بود؛ ساختمانی بزرگ درست روبه روی حسینیه ارشاد، نبش خیابان هدیه. یک ساختمان بزرگ ، با نمای سنگ سفید و علامت نارنجی رنگ نایک.
خانم جلالی و پسرش را در همین فروشگاه دیدیم. مادر جوانی که به همراه پسرش محمد سام، برای خرید کفش ورزشی به این شعبه از نایک مراجعه کرده بود.
با این که مادر محمدسام، دنبال خرید کفش ورزشی نایک برای خودش بود و از هشتگ تحریم نایک در فضای مجازی خبر نداشت، اما به جای او پسرش به ما گفت که دیگر هیچ وقت نایک نمی پوشد!
دلیلش را که پرسیدیم او از کارلوس کیروش مربی تیم ملی گفت و بازیکنهای محبوبش کریم انصاری فر و امید ابراهیمی.
محمدسام طرفدار 11 ساله تیم ملی فوتبال کشورمان به ما گفت که الگویش در فوتبال مسعود شجاعی است و دوست دارد وقتی بزرگ تر شد مثل او فوتبال بازی کند. او اهل سیاست نبود، سن و سالش هم به خبرهای سیاسی نمی خورد، اما به عنوان یک طرفدار تیم ملی، تصمیم گرفته بود یکی از اعضای کمپینی باشد که نایک را در داخل کشور تحریم کرده اند؛ که دیگر کفش نایک نخرد. مادرش البته علاقه ای به فوتبال نداشت و خبرهای فوتبالی را هم دنبال نمی کرد و در نتیجه از این تصمیم جمعی هم
بی خبر بود. فروشنده جوان این فروشگاه اما معتقد بود که این تصمیم مردم فقط یک شعار مختص دنیای مجازی است و این موضوع تاثیری روی فروش آنها نگذاشته است.
شعبه هایی که یکی یکی بسته شدند
چند کیلومتر آن طرف تر از این نمایندگی ما به خیابان خدامی و میدان ونک رسیدیم، جایی که خیلیها می گفتند قبلا نمایندگی نایک بوده ؛ اینجا اما از نمایندگی نایک خبری نبود و به جایش یک داروخانه بزرگ انتظارمان را می کشید، یکی از کارکنان داروخانه هم به ما گفت که سه ماه از افتتاح داروخانه و بسته شدن شعبه قبلی نایک می گذرد. ما راهی مجتمع تیراژه در غرب تهران شدیم و باز هم خبری از نمایندگی برند نایک در این مجتمع بزرگ نبود و این شعبه از نایک هم ، بسته شده بود. مجمتع تجاری کوروش در خیابان ستاری شمال ، مقصد بعدی ما بود.
در طبقه اول این مجتمع، صاحب فروشگاهی که از درو دیوارش آرم نایک می بارید، به ما گفت که جنس هایش مدتهاست تک سایز شده اند و فروش دندانگیری ندارد. او و همکار جوانش، از تحریم نایک بی خبر نبودند چراکه مثل بقیه جوانهای هم سن و سالشان، مدام در اینستاگرام چرخ می زدند.
او البته شنیده بود که نایک بچه های تیم ملی را تحریم کرده اما به عنوان کسی که فروشنده این برند بود، به نظرش این اتفاق اهمیت زیادی نداشت. او به ما گفت که با شرایط جدید دلار، قیمت ها آنقدر بالارفته که دیگر کسی نایک نمی خرد و خیلی از نمایندگی های نایک به خاطر همین موضوع جمع شده اند، مثل شعبه میلاد نور و تیراژه.
بین لباسها، کلاه ها و کفشهای رنگارنگی که با نام و نشان نایک، دورتا دور فروشگاه چیده شده بودند که ایستادیم، فروشنده به ما گفت که اکثر جنس هایش تک سایز شده اند و مدت هاست جنس جدیدی وارد نکرده؛ او که ادعا می کرد مجوز فروش نایک اورجینالش را از وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفته گفت: با این قیمت های جدید دلار، دیگر کسی سراغ این برندها نمی آید.
مثلا توپی که 300 هزار تومان بود شده 800 هزار تومان؛ یا کلاه آفتاب گیر 120 هزارتومانی شده 250هزار تومان.
رفتار نایک ؛یک توهین بزرگ
بیرون این فروشگاه اما وقتی پای حرف های چند جوان دهه هفتادی که بعد از ظهرشان را در پاساژ کوروش می گذراندند نشستیم باز هم از تحریم نایک شنیدیم. علیرضای 18 ساله به ما گفت که رفتار نایک یک توهین بزرگ بوده !
سجاد 17 ساله هم گفت با این که همیشه مشتری نایک بوده اما حالا در تصمیمش برای خرید از این برند، دودل شده است.
مهدی 17.5 ساله هم گفت که نایک با این کار خودش را خراب کرد و محبوبیتش را در ایران از دست داد.
آقای عباسی اما رهگذری بود که حرف های ما را شنید و نظری متفاوت با این سه جوان داشت.
او گفت که نایک یک برند شناخته شده است و با این تصمیم ها محبوبیتش را از دست نمی دهد اما تاکید کرد که بهتر بود نایک، ورزش و سیاست را با هم مداخله نمی داد.
به نظر می رسد، الهه پیروزی یونان باستان که مدت ها پیش به عنوان نماد کمپانی نایک انتخاب شد، حالا طرفدارانش را بین جماعت فوتبال دوست ایرانی از دست داده است و این موضوع ارتباط مستقیمی با اعلام موضع این شرکت درباره تحریم ورزشکاران ایرانی دارد؛ ایرانیها دیگر نایک را دوست ندارند! ایرانی ها، پای شعار تیم ملی شان در جام جهانی ایستاده اند: «یک تیم ملی، یک ملت، یک ضربان» مردمی که به نایکی که به آنها نه گفته است، نه گفته اند!
مینا مولایی - گروه جامعه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد