دانشکده محیطِ نیست!

مدت زیادی نمی‌گذرد از این که عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید کرد به‌دنبال ماموریت‌گرا کردن دانشکده محیط‌زیست است. به گفته او تربیت دانشجو ربطی به سازمان تحت مدیریتش ندارد و بهتر است به فکر مجموعه آموزشی برای کارکنان و محیط بانان باشد.

درست بعد از این سخنان کلانتری بود که کاوه مدنی، معاون مستعفی آموزش و پژوهش سازمان روانه دانشکده شد و ماجرا را به سمت انحلال دانشکده پیش برد و این روزها نیز رئیس کنونی دانشکده بر انحلال دانشکده پافشاری
می‌کند.

براساس گزارش‌هایی که به دست خبرنگار جام‌جم رسیده، مدیر وقت دانشکده به اخراج برخی اعضای هیات علمی و کارکنان دست زده است و به دانشجویان گفته فکری به حال خودشان کنند و اگر نیاز باشد خودش آستین بالا می‌زند تا محلی برای ادامه تحصیل دانشجویان پیدا کند.‌

برخلاف این تصمیم‌گیری‌ها، در جلسه هیات امنای دانشکده اما قرار‌های دیگری گذاشته شده بود تا جوانب کار کارشناسی شود و گزینه‌های احتمالی برای ماموریت‌گرا شدن دانشکده پیشنهاد شود، اما این روزها خبرهایی از دانشکده به گوش می‌رسد که به نظر می‌رسد تصمیم به انحلال این دانشکده گرفته شده است.

آغاز یک تجریه!

درباره دانشجویان دقیقا معلوم نیست نحوه دریافت مدرک آنها به چه شکل خواهد بود و اعضای هیات علمی این مجموعه هم باید در انتظار اعلام نیاز محیط‌های کاری جدید باشند.

محمد درویش، عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها، انحلال دانشکده محیط‌زیست را گامی در راستای تجزیه سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌داند، اما امید بزرگ حداد بر این باور است هیچ تنزل درجه‌ای در دانشکده محیط‌زیست رخ نخواهد داد و شرح وظایف تدوین شده برای این دانشکده اثر بیشتری بر جامعه محیط‌زیستی کشور خواهد داشت. با وجود این، ذی‌نفعان این دانشکده یعنی دانشجویان و اعضای هیات علمی دانشکده محیط‌زیست به دلیل ابهامات موجود در آینده تحصیلی و کاریشان، همچنان در انتظار تصمیمات متولیان امر روزهای آشفته‌ای را از سر می‌گذرانند.

دانشکده محیط‌زیست که چند سالی در مسیر توسعه قرار گرفته بود، با روی کار آمدن عیسی کلانتری و تغییر سیاستگذاری‌ها با تنش‌های جدی مواجه شد. نخستین هدف این دانشکده، تربیت محیط بانان بود اما در دولت قبل، بحث تربیت دانشجویان رشته محیط‌زیست نیز به مجموعه وظایف این دانشکده اضافه شود. در هفته پژوهش سال گذشته، نخستین جرقه‌های توقف توسعه این دانشکده با سخنان عیسی کلانتری زده شد. او که در مراسم گرامیداشت هفته پژوهش سخن می‌گفت با تاکید بر ضرورت ترویج پژوهش‌های محیط‌زیستی، بر استفاده از ظرفیت دانشکده محیط‌زیست برای آموزش محیط بانان تاکید کرد.

او گفت: محیط‌بانان، مروجان محیط‌زیست هستند و باید در حوزه آموزش تقویت شوند و در همین خصوص برنامه داریم دانشکده محیط‌زیست به دانشکده محیط‌بان تغییر پیدا کند.

کاوه مدنی نیز در موقعیت‌های مختلف بر آموزش همگانی تاکید می‌کرد. شاید همین ایده توسعه آموزش همگانی بود که مسیر حرکت دانشکده محیط‌زیست را به سمت تمرکز بر آموزش‌های همگانی و تربیت محیط بانان تغییر داد و سرنوشت ذی‌نفعان آن را دچار ابهام کرد.

پاک کردن صورت مساله

محمد درویش، مدیرکل پیشین دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با جام‌جم درباره تاثیر انحلال دانشکده محیط‌زیست بیان می‌کند: دانشکده محیط‌زیست قدمتی به اندازه عمر خود سازمان
محیط‌زیست دارد.

این مجموعه اول آموزشکده‌ای بوده که وظیفه ارتقای توانایی پرسنل سازمان بخصوص محیط‌بانان را به عهده داشت. بتدریج تجربه بیشتری کسب کرد و به یک بازوی علمی برای سازمان تبدیل شد.

او ادامه می‌دهد: خیلی از فارغ‌التحصیلان این دانشکده جزو مدیران و کارشناسان قدیمی و پیشکسوت سازمان محیط‌زیست هستند. در دولت دهم متاسفانه این دانشکده یکباره به صورت قارچی رشد و تلاش کرد به یک دانشگاه تمام عیار تبدیل شود. در نتیجه در حوزه‌های مختلف دانشجو
جذب کرد.

این مساله روی کیفیت و کمیت کار دانشکده اثر گذاشت و دانشکده از وظیفه اصلی خود یعنی آموزش پرسنل سازمان غفلت کرد و این بخش به فراموشی سپرده شد. به گفته درویش، حالا برای این که آن بحران حل شود، باید سعی کنیم کیفیت دانشکده را به‌عنوان بازوی علمی سازمان محیط‌زیست
ارتقا دهیم.

در حالی که رئیس فعلی سازمان حفاظت محیط‌زیست برای حل این مشکل، تلاش می‌کند این دانشکده را کاملا تعطیل کند که این رویکرد به نوعی پاک کردن صورت مساله بوده و البته اقدام شگفت‌آوری است.

او می‌افزاید: دانشکده محیط‌زیست سرمایه‌ای است که چند دهه وقت، صرف به‌وجود آمدن آن شده است؛ بنابراین تلاش برای انحلال آن را گامی در راستای انحلال سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌دانم.

افزایش کیفیت، رویکرد جدید دانشکده محیط‌زیست

امید بزرگ‌حداد، سرپرست پیشین دانشکده محیط‌زیست،اما در گفت‌وگو با جام‌جم تصمیمات در شرف وقوع مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست را گامی در راستای انحلال فیزیکی این دانشکده نمی‌داند.

به گفته او از مدتی پیش آموزش‌های مقطع دار دانشکده محیط‌زیست متوقف شده و وزارت علوم هم اجازه جذب دانشجو را به این دانشکده نداده بود. صورتجلسه شورای‌عالی اداری هم دال بر این بود که دانشکده محیط‌زیست نباید دانشجویان مقطع دار جذب کند. مصوبه هیات امنا هم به این مساله تاکید داشت. بزرگ‌حداد درباره سرنوشت دانشجویان و پرسنل این دانشکده پس از اجرای سیاست‌های جدید عنوان می‌کند: قرار بود برنامه‌های کلی در کمیسیون دائمی هیات امنا طراحی شود و پس از نهایی شدن به مرحله اجرا درآید. هیچ تصمیم قطعی درباره راهکارها گرفته نشده بود.

آن‌طور که او توضیح می‌دهد برای مدیریت دانشجویان این دانشکده گزینه‌هایی مطرح بود. یکی این که دانشجویان به دانشکده‌های دیگر منتقل شوند یا دوره تحصیل خود را در دانشکده محیط‌زیست به پایان برسانند. درباره مدرک تحصیلی دانشجویانی هم که به دانشکده‌های دیگر منتقل می‌شدند و مرجع صدور مدرک تحصیلی (که دانشکده محیط‌زیست باشد یا دانشکده‌ای که دانشجویان به آن منتقل شده‌اند) باید وزارت علوم تصمیم نهایی را می‌گرفت.

حذف فرصت‌های شغلی

بزرگ حداد از دست رفتن فرصت شغلی بخشی از پرسنل دانشکده محیط‌زیست را هم به‌دلیل تغییر سیاست‌های این مجموعه امری بدیهی دانسته و می‌گوید: در شرایطی که ادامه آموزش‌های مقطع دار امکان پذیر نباشد، برخی اعضای هیات علمی و پرسنل دانشکده محیط‌زیست، وظیفه سازمانی مشخصی نخواهند داشت.

کمیسیون دائم برای تعیین تکلیف وضعیت کارمندان تصمیم می‌گیرد. سازمان حفاظت محیط‌زیست، ادارات محیط‌زیست تهران، البرز و سایر استان‌ها اگر نیاز به نیرو داشته باشند و همکاران دانشکده مایل باشند به این مراکز منتقل شوند، فضایی برای ادامه فعالیت شغلی اعضای دانشکده خواهد بود.

بزرگ حداد ادامه می‌دهد: با توقف جذب دانشجوی مقطع‌دار، اعضای هیات علمی برای ارتقا و ترفیع دچار مشکل خواهند شد، زیرا نمی‌توانند تحقیق کنند و فرآیندهای کاری آنها با مشکل مواجه می‌شود.

در نتیجه با وزارت علوم برای تعیین تکلیف اعضای هیات علمی و آینده مبهم کاری آنها رایزنی‌هایی انجام شد تا این افراد تعیین تکلیف شوند. او تغییر شرایط دانشکده محیط‌زیست را تنزل درجه این دانشکده به یک آموزشکده نمی‌داند و بر این باور است که تغییر سیاست‌های کاری دانشکده محیط‌زیست، حرکت به سمت ماموریت‌گرایی و خدمت به محیط‌زیست است. محیط‌زیست کشور مشکل کم ندارد و بلاتکلیف ماندن وضعیت دانشگاه بیش از گذشته می‌تواند سازمان حفاظت محیط‌زیست را به حاشیه ببرد.