ارشاد چگونه فیلم‌ها را عصبانی می‌کند!

«عصبانی نیستم» شاید به اندازه حاشیه‌هایی که در رسانه ایجاد کرده باشد، فیلم مطرحی نباشد. به گواه کسانی که آن را دیده‌اند، این اثر که دومین اثر رضا درمیشیان هم محسوب می‌شود یک فیلم با مضامین گل‌درشت سیاسی است که اشاراتی به وقایع سیاسی وقت در سال‌های بعد از 88 دارد. تاکید فیلم بر اقلیت مذهبی بودن شخصیت اول با بازی نوید محمدزاده هم از دیگر مسائلی است که باعث شده اشارات سیاسی فیلم غلیظ‌تر به چشم آیند. همه اینها در کنار هم باعث شد تا این فیلم مدت‌ها در اتاق‌های وزارت ارشاد و صدور پروانه نمایش از این کشو به آن کشو کشیده شود.

پروانه ساخت «عصبانی نیستم» در اواخر دولت دوم محمود احمدی‌نژاد صادر شده است. زمانی که جواد شمقدری معاون وقت سینمایی وزارت ارشاد بود. با این حال عمر مسئولانِ وقت ارشاد قد نداد تا خروجی فیلمنامه‌ای که تصویب کرده بودند را ببینند. فیلم، نخستین اکران خود را در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر در بهمن 1392 تجربه کرد. بعد از جشنواره هم در دو نوبت قرار به اکران داشت که به دلیل حاشیه‌هایی که اطراف آن پدید آمده بود امکان نمایش پیدا نکرد. همه اینها در کنار هم باعث شد که نام فیلم و کارگردان آن روز به روز بیشتر نقل محافل رسانه‌ای و سینمایی شود. حالا فعالیت درمیشیان تبدیل شده بود به رفت و آمدهای متوالی در راهروهای وزارت ارشاد و انتشار تصاویر اینستاگرامی از طعنه و کنایه به مسئولان وزارت ارشاد.

این‌که اثر سینمایی درمیشیان از چه کیفیت فنی برخوردار است موضوع این سطور نیست.
درمیشیان یا هر فیلمساز دیگری در چارچوب، ساختار و مکانیزمی حرکت می‌کنند که همه فیلم‌های سینمایی از مرحله ساخت تا نمایش آن فرآیند را باید طی کنند. در هر کدام از این مراحل ممکن است مسائلی بروز و ظهور پیدا کنند که به عنوان یک مانع، حرکت طبیعی این فرآیند را دچار اختلال کنند. در این صورت طرفین هر یک باید سهم خود از این اخلال را بپذیرند. مورد خاص «عصبانی نیستم» و «رضا درمیشیان» از مواردی است که سهم قصور کل ماجرا به گرده فیلمساز افتاده است غافل از این‌که ساختار هم سهمی از این مشکل دارد.

مسئولان وقت ارشاد اعلام کردند که آنچه فیلمساز تولید کرده با آنچه که مصوب شده تفاوت‌های اساسی دارد. درمیشیان در مقابل اما این تفاوت را رد کرده و مدعی است خروجی کار تفاوت چندانی ندارد با آنچه که مصوب شده است. فارغ از دعوا و اختلاف دو طرف، اما مشکل اصلی آنجاست که در فرآیند ساخت فیلم سینمایی از مرحله صدور پروانه ساخت تا مرحله ارائه فیلم به ارشاد برای دریافت پروانه نمایش، مکانیزم خاصی برای نظارت وجود ندارد تا مشکلی که در سطور بالا شرحش رفت، مجال بروز پیدا نکند.

اینکه چنین ایرادی کی قرار است اصلاح شود معلوم نیست اما آنچه یقینی مشخص است آنکه چه با نگاه خوش‌بینانه به فیلمساز بنگریم چه با نگاه بدبینانه،‌ در صورت بروز مشکل در این هر کجای این فرآیند،‌ سهم همه قصورها به دوش فیلمساز است و همه دود به چشم او می‌رود غافل از این‌که،‌ ساختار دارای ایرادی اساسی است که فعلا قصدی برای اصلاح آن
وجود دارد.

«عصبانی نیستم» با وجود همه حواشی سیاسی و غیرسیاسی که چند سال قبل داشت و شاید امروز دیگر به آن شدت نداشته باشد،‌ روی پرده رسید و در نوبت اکران قرار گرفت، اما شاید بد نباشد که برای یک بار هم که شده مسئولان وزارت ارشاد هم مسئولیت بخشی از تصمیماتی که می‌گیرند را بپذیرند و چشم‌های آنها هم اندکی این فضای دودآلود را تجربه کند شاید فرجی حاصل شد.

«عصبانی نیستم» در مرحله ساخت شاید قصورهایی را متوجه فیلمساز کند ولی حالا در مرحله اکران و نمایش تمام مسئولیت‌های آن متوجه وزارت ارشاد است. مسئولیتی که ممکن است در آینده تبعات و حاشیه‌هایی را هم از جانب منتقدان و رسانه‌ها متوجه این وزارتخانه کند.