معادنی که فاجعه آفریدند

معدنکاری چنانچه بدون مدیریت حفاظتی انجام شود، موجب آلودگی محیط زیست، بویژه منابع آبی می‌شود. در واقع غلظت برخی مواد شیمیایی مانند آرسنیک، اسیدسولفوریک و جیوه در منابع آبی سطح و زیرزمین بشدت افزایش می‌یابد. همچنین پسماندهای به جامانده از فعالیت‌های معدنکاری می‌تواند آلودگی وسیعی در محیط‌زیست و منابع آبی به‌وجود آورد.

کد خبر: ۱۱۱۹۰۷۹

متاسفانه در نقاط مختلف جهان، به‌دلیل رعایت نشدن استراتژی‌های حفاظتی در معدنکاری‌، فجایع زیست محیطی متعددی اتفاق می‌افتد که موجب صدمات جبران ناپذیری به منابع آبی می‌شود. بنابر تخمین‌های سازمان ملل، از سال 2000 میلادی تاکنون بیش از 3500 سد پسماند معادن در جهان تخریب شده و به محیط زیست صدمه‌زده است و بیش از 340 نفر براثر سیل‌های ناشی از شکستن سدهای پسماند معادن جان خود را از دست داده‌اند. در ادامه به برخی از فجایعی که معادن به وجود آورده‌اند، اشاره می‌شود.

فاجعه اوکی‌تدی

فاجعه زیست‌محیطی اوکی تدی به دلیل معدنکاری بین سال‌های 1984 و 2013، رخ داد و در این مدت حدود هزار کیلومتر از محیط‌زیست در امتداد رودخانه‌های اوکی‌تدی و فلای در استان غربی پاپوآ گینه نو، بر اثر سیل‌های ناشی از پسماندها، صدمات شدیدی دید. در سال 1984 به‌دنبال تخریب سد پسماند معدنکاری و نبود تجهیزات نگهداری مناسب، حدود دو بیلیون تن پسماند تصفیه نشده معدن اوکی تدی‌ وارد رودخانه‌ها شد و زندگی 50‌ هزار ساکن این منطقه را مختل کرد. علاوه بر این از جمعیت ماهیان این دو رودخانه 50 تا 80 درصد کاسته شد. تخریب محیط زیست به وسیله مسئولان این معدن تا سال‌ها بعد نیز ادامه داشت. پس از سال‌ها برگزاری کمپین و شکایت از این معدن، سرانجام در سال 2013، دولت مالکیت این معدن را به عهده گرفت و عاملان تخریب محیط زیست را به پرداخت جریمه‌های سنگین محکوم کرد.

معدنی که ناقص الخلقه زایید

سال 2001، سد پسماند معدنی در بخش غربی غنا، که بدون توجه کافی و رعایت نکردن مسائل ایمنی کار گذاشته شده بود، هنگام فصل سنگین بارش دچار آب گرفتگی شدید شد و سیلی از پسماندهای معدن به سمت رودخانه آسومان راه افتاد. این پسماند حاوی سیانید و دیگر فلزات سنگین بود که با آلوده کردن آب رودخانه، صدمه سنگینی به محیط‌زیست و ساکنان این منطقه وارد کرد. بخش وسیعی از ماهی‌ها از بین رفتند و افرادی که از آب این منطقه استفاده می‌کردند، بعدها به سرطان و اختلالات سیستم عصبی مبتلا شدند و نوزادان ناقص الخلقه متعددی متولد شد. متاسفانه دولت غنا به این موضوع توجهی نشان نداد و این وضعیت به همین شکل باقی مانده و این معدن همچنان به آلوده کردن آب رودخانه ادامه می‌دهد.

معدن الماس و شیوع بیماری

فرآیند معدنکاری الماس در منطقه موتار زیمباوه در سال 2012، باعث آلوده شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی این منطقه شد. شیوع بیماری وبا و تیفوس و پر از جوش شدن بدن ساکنان این منطقه بر اثر فعالیت‌های معدن الماس بود. فلزات سنگینی مانند کروم و نیکل و انواع باکتری‌های خطرناک موجب آلودگی آب موتار شد. متاسفانه این نوع آلودگی همچنان در جریان است و افرادی که از آب این منطقه مصرف می‌کنند، بشدت در معرض انواع سرطان‌ها قرار دارند.

جنایت در حق محیط‌زیست

سال 1998، حدود چهار تا پنج میلیون مترمکعب پسماند معدن در آندلس اسپانیا، وارد رودخانه آگریو و گوآدیامار شد و به راه خود تا 40 کیلومتر اطراف این مسیرهای آبی ادامه داد. این پسماند، حاوی چند فلز سنگین بسیار خطرناک بود که منابع آبی اصلی پارک ملی دونانا ـ بزرگ‌ترین پار ملی اروپا ـ را آلوده کردند. پاکسازی این منطقه سه سال طول کشید و هزینه‌ای معادل 240 میلیون یورو به خود اختصاص داد. این معدن، روی و نقره تولید می‌کرد. در نتیجه ورود این پسماند به آب، میزان اسیدیته رودخانه‌ها بسیار افزایش یافت و فلزات سنگین روی، مس، سرب و کروم و دیگر فلزات وارد خاک و آب این منطقه شدند و راه خود را به زیستگاه حیات وحش نیز باز کردند. لانه‌های حدود 2000 پرنده مهاجر از بین رفت و جوجه‌ها و تخم هایشان نابود شدند و بیش از 25هزار قطعه ماهی کشته شدند. همچنین رودخانه‌ها و پارک ملی که مامن پرندگان مهاجر بسیاری بودند، پس از این فاجعه، دیگر پرنده مهاجری به خود ندیدند.

صاحب این معدن، شرکتی کانادایی بود که مجبور شد تمام هزینه‌های مربوط به پاکسازی و خسارتی را که موجب شده بود، بپردازد.

نشت مرگبار معدن متروکه

معدن تویی در نیوزیلند، معدنی است که در دهه 1960 فعال بود و فلزاتی همچون مس، سرب و روی استخراج می‌کرد. اما این معدن سال 1973، به دلیل ورشکستگی از فعالیت بازماند و به معدنی متروکه تبدیل شد. سد پسماند این معدن حاوی بیش از ‌یکصد هزار مترمکعب پسماندهای اسیدی و سولفوراید بود. این فلزات سنگین از سد به بیرون نشت کرد و وارد جریان آبی منطقه کوهستانی تی آروها در نیوزیلند شد. چهار سال پس از بسته شدن این معدن، دولت متوجه این نشت شد که در این زمان، منابع آبی این منطقه بشدت آلوده شده بود. دولت سال 2007، با صرف هزینه‌ای معادل 7/21 میلیون توانست سرانجام این منطقه را پاکسازی کند و البته سال 2013 بود که این منطقه به‌طور کامل از این آلودگی نجات پیدا کرد.

بزرگ‌ترین فاجعه زیست‌محیطی‌ برزیل

شکسته شدن سد پسماند معدن در منطقه ماریانای برزیل در سال 2015، موجب جاری شدن سیلی از مواد باطله در منطقه و کشته شدن حداقل 17 معدنچی شد. این پسماند راه خود را به رودخانه دوسی باز کرد و سرانجام 17 روز بعد به اقیانوس اطلس رسید. هنوز میزان خسارتی که این فاجعه به محیط‌زیست و حیات وحش وارد کرده، به طور کامل برآورد نشده است. اما بیش از 21 نفر
تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. این فاجعه، بدترین صدمه زیست محیطی در تاریخ برزیل نام گرفت.