خسارت ده‌ها میلیارد تومانی سرمازدگی به باغ‌داران زنجان

به گزارش ایسنا «بهنام اوجاقلو» با تأکید بر ضرورت ارتقای سطح آگاهی بهره‌برداران به منظور مدیریت مطلوب باغ‌ها، اظهار کرد: افت ناگهانی و خسارت‌زای دما اگر خارج از فصل و زمان مورد انتظار باشد، بهره‌برداران را متحمل خسارات جبران‌ناپذیری کرده و تهدیدی جدی برای درآمدزایی این قشر به حساب می‌آید. متاسفانه سرمازدگی تشعشعی، عامل تحمیل خسارات قابل توجه به باغ‌داران محسوب می‌شود و راه‌کار مقابله با این پدیده، تخمین زمان دقیق وقوع آن و به کارگیری تمهیدات مختلف برای کاهش خسارات است.این مسئول با بیان این‌که شناخت خود سرما(سرمازدگی انتقالی و سرمازدگی تشعشعی) برای مقابله با سرمازدگی بسیار حائز اهمیت است، ادامه داد: سرمازدگی انتقالی به صورت عمده در حالت خواب زمستانی اتفاق می‌افتد و درختان مناطق معتدله تا حدودی از نظر فیزیولوژیکی به این نوع سرما مقاوم هستند؛ در واقع سرمازدگی انتقالی بر اثر عبور جبهه هوای سرد از یک منطقه اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود که دما به طور ناگهانی کاهش یافته و تا چند درجه زیر صفر هم برسد. سپس با رسیدن به دمای بحرانی محصول، گیاه دچار خسارت می‌شود.

وی با بیان این‌که یکی از شاخص‌های این نوع سرمازدگی، وجود بادهای شدید و سرد در منطقه است، تصریح کرد: در چنین شرایطی، آسمان ممکن است ابری و یا نیمه‌ابری باشد. درخت نیز حرارت و انرژی خود را به هوای سرد داده و دمای اندام‌های گیاه به شدت افت می‌کند. در این مواقع، گرم‌کردن محیط باغ به طرق مختلف نیز چاره‌ساز نبوده و گرما از طریق جریان باد از محیط خارج خواهد شد؛ در واقع سرمازدگی انتقالی به صورت عمده در مناطق گود و دره‌ها اتفاق میفتد و هیچ جای دنیا روش کنترلی برای آن وجود ندارد.اوجاقلو با بیان این‌که این نوع سرمازدگی در سال 86 در کشور اتفاق افتاد، خاطرنشان کرد: در سرمازدگی تشعشی، گرمای ناشی از تابش آفتاب در طول روز، در شب با طول موج‌های بلندتر به جو برگشته و باعث کاهش دمای هوای اطراف می‌شود. پایداری چنین شرایطی منجر به وقوع یخبندان در سطح زمین شده و به عبارتی وارونگی حرارتی اتفاق می‌افتد. در این حالت، بسته به میزان افت دما، سرعت کاهش دما و مدت زمان پایداری این شرایط، واکنش گیاه و درخت متفاوت بوده و میزان خسارت نیز متفاوت خواهد بود. این نوع تنش سرمایی معمولا در شب‌هایی با آسمان صاف و بدون ابر و در اوایل بهار یا اوایل پاییز مشاهده می‌شود.مدیر امور باغبانی استان زنجان یادآور شد: مواقعی که آسمان ابری باشد، ابرها مانع از خروج امواج حرارتی از سطح زمین شده و از افت شدید دما جلوگیری می‌کند. زمانی هم که آسمان صاف باشد، به طور قطع صبح قبل از طلوع آفتاب، دما به حداقل رسیده و با توجه به میزان افت دما، شدت خسارت نیز متفاوت خواهد بود.

وی تصریح کرد: البته دمای حرارت بحرانی در محصولات مختلف متفاوت است. به عنوان مثال غنچه‌های درخت سیب در مرحله بازشدن به دمای منفی 2.7 تا 4- درجه مقاوم است و این عدد در گوجه به 6.5- درجه سانتی‌گراد می‌رسد. درحالی‌که ممکن است درخت گردو در دمای 1- درجه دچار سرمازدگی شود . این نوع سرمازدگی در بسیاری از کشورهای پیشرفته تا حدودی کنترل می‌شود.اوجاقلو همچنین با اشاره به این‌که زمان گل‌دهی نیز در وقوع سرمازدگی درختان بسیار حائز اهمیت است، افزود: همه ساله درختانی همچون زردآلو، هلو و شلیل در استان زنجان در معرض خسارت سرمازدگی قرار دارند و در عین حال دانه‌دارها در استان دیرتر گل داده و کم‌تر در معرض خسارت ناشی از سرمازدگی هستند و از سرمای دیررس بهاره در امان می‌مانند. درختان گردو نیز همه ساله در مناطق مختلف استان زنجان در اواخر اسفند و اوایل بهار تحریک به رشد شده و بر اثر سرمای دیررس بهاره دچار خسارت می‌شوند.

این مسئول با اشاره بر ضرورت ارتقای سطح آگاهی و دانش بهره‌برداران در زمینه‌های مختلف به منظور مقابله با سرمازدگی یادآور شد: باغ‌داران با افزایش شناخت خود از موضوعات مرتبط با سرمازدگی می‌توانند با اعمال مدیریت مطلوب در باغ و انجام به موقع برخی اقدامات کنترلی، خسارت‌های ناشی از سرمازدگی را به حداقل برسانند.