رادیو صبا و موفقیت در شادی‌آفرینی

«هر جا که کلام نتواند پیش رود، موسیقی آغاز می‌شود.» این جمله هاینریش هاینه، شاعر بزرگ آلمانی است که در تفسیر آن گفته‌اند: هرگاه به یاری نشانه‌های زبانی و مفهوم‌سازی‌های فلسفی، منطقی و علمی نتوانیم واقعیتی، رویدادی یا تجربه‌ای انسانی را بیان و به دیگری منتقل کنیم به هنر پناه می‌بریم. از هنر کاری برمی‌آید که از عهده هیچ وسیله دیگری که از منش بیانگری زبان سود جوید، ساخته نیست.

کد خبر: ۱۱۰۶۲۷۴

اما درست برعکس آنچه از بیان هاینریش هاینه استنباط می‌شود، جایی در تخیل آدمی وجود دارد که هرچند از زبان بیانی استفاده می‌شود ولی آنچنان زیبایی و هنر و ظرافتی از آن بروز می‌کند که این کار از هنرهای غیربیانی مانند نقاشی، مجسمه‌سازی و... برنمی‌آید و آن هنر طنز است. طنز هنری منحصربه‌فرد در زبان آدمی و یکی از شیوه‌های هنری بیانی برای القای مفاهیمی است که تاثیرش در پندار و کردار آدمی کم‌نظیر است.

به هر روی زبان انسان، زبان شگردها و شگفتی‌هاست. انسان‌ها گاه با یکدیگر به زبان جد سخن می‌گویند؛ اما گاه نیز برای تاثیرگذاری جدی‌تر از زبان ظریف طنز بهره می‌برند، یعنی پدید‌ه‌ای که در همه زبان‌ها دیده می‌شود. هر جامعه‌ای ازجمله جامعه ما نیازمند امید، شادی، شادابی و نشاط است. درست است این ویژگی ذهنی، روانی و رفتاری به مولفه‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی بستگی دارد و یک شبکه رادیویی به تنهایی نمی‌تواند دل میلیون‌ها انسان را شاد کند، اما همواره نمی‌توانیم صبر کنیم همه شرایط فراهم شود و به حد تعادل برسد، آن گاه دست به کار شویم.

میان شبکه‌های رادیویی صدا و سیما، رادیو صبا رادیویی است که با هدف ارائه برنامه‌هایی شاد (طنز، سرگرمی و مسابقه با همان هدف) کار خود را شروع کرد. آن هم شاد کردن و لبخند به لب آوردن مخاطبانی که کار کردن برایش چندان آسان نیست، زیرا فرهنگ ایرانی به علل تاریخی ـ اجتماعی سرشار از هنر مطایبه کردن است و همگان به خوبی از آن (در انواعش) برای بیان نیت خود بهره برده و می‌برند؛ بنابراین سطح برنامه‌ها برای چنین هدفی، ظرافت‌های ادبی رسانه‌ای خاص خود را می‌طلبد. بعلاوه چنین کاری با توجه به بایدها و نبایدهای سازمانی نیز بسیار دشوار می‌نماید.

به نظر می‌رسد، رادیو صبا در این مدت کوتاه توانسته است به تجربه‌های بسیار خوبی در زمینه برنامه‌سازی در ژانر طنز رادیویی دست یابد و با استفاده از قالب‌های نو و نوشتارهایی سنجیده، ظریف و لطیف مورد توجه مخاطبان سخت پسند قرار گیرد.

سطح برنامه‌سازی در رادیو صبا در زمینه‌های نویسندگی (بیشتر نویسندگان رادیو صبا از کارکردهای زبانی طنز بخوبی آگاهند) تهیه‌کنندگی و سردبیری (که بیشتر آنان بر طراحی موثر، بهره گیری هنرمندانه از موسیقی، افکت و کارگردانی نمایش‌ها وقوف دارند) و گویندگی و اجرا به سطح مطلوبی رسیده و در این مدت کوتاه توانسته است مخاطبان خندان خواه زیادی را به خود جلب کند.

در مدت بیش از دو سالی که با دیگر دوستان در جلسات متعدد طرح، برنامه و ارزیابی برنامه‌های رادیو صبا شرکت داشته‌ام شاهد تغییر شتابان برنامه‌ها به سمت مطلوب‌تر شدن و شنیدنی‌تر شدن بوده‌ام. این تغییرات چشمگیر نتیجه تلاش‌ها، زحمات و دلسوزی‌های مدیر فعلی و مدیران پیشین رادیو صبا و همه مدیران گروه‌ها، گویندگان، برنامه‌سازان و نویسندگانی است که منطق رسانه‌ای را پذیرا بوده‌اند و با همتی عالی، برنامه‌هایی را بتدریج عرضه کرده‌اند که در نوع خود الگو محسوب می‌شوند. به بیان دیگر، رادیو صبا با برنامه‌هایی که در حال عرضه کردن آنهاست توانسته الگوهای طنز مطلوبی را در فضای پر رقابت رسانه‌ای امروز عرضه کند و در ادای وظیفه رسانه‌ای خود موفق باشد.

رادیو صبا تقریبا طی سه سال با تلاش مستمر همه دست‌اندرکارانش مراحل تکاملی خود را به خوبی پشت‌سر گذاشته و هم‌اکنون در نیمه دوم سال 1396 با همه سختی‌ها توانسته است در تلفیق هنرمندانه بیان زیبایی‌شناسانه، نقد موثر، بیان ظریف حقایق و سرگرمی و شادی به الگوهای موفقیت‌آمیزی دست یابد و البته این همه در گرو حمایت‌های عاطفی، اقتصادی و تلاش‌های فروتنانه و کمالگرای همه عوامل این رادیوی نوگراست.