در روزهای اخیر، اخبار مواردی از کودک آزاری یا آزار جنسی در کشور منتشر و البته در مواردی تکذیب شد، اما به نظر میرسد حساسیت جامعه، رسانهها و همچنین مسئولان به این آسیب اجتماعی بیشتر شده است. آیا این میزان جرم و جنایتهایی اینچنینی در کشور از کنترل خارج شده یا میزان حساسیتها بیشتر شده است؟
انگیزههای مجرمان
دکتر نجفی توانا، جرمشناس و استاد دانشگاه در این خصوص با اشاره به این که وقوع حوادثی که قربانیان آن عمدتا کودکان و خردسالان هستند را در واقع باید تجلی نوعی از انحرافات و جرایم ویژه دانست، گفت:باید علتهای اینگونه جرایم را در گذشته مرتکبین و مجرمین آن جستوجو کرد چرا که ارتکاب به این نوع جرایم دارای پیامهای متفاوتی است و جرایمی عادی تلقی نمیشود.
وی تاکید کرد: به طور طبیعی از شرایط سنی و اجتماعی این مجرمین برنمیآید که دست به چنین جرایمی بزنند، زیرا اگر در چارچوب نیاز و فشارهای جنسی بخواهیم این نوع رفتارها را ارزیابی کنیم معمولا مخاطب متقاضیان جنسی، کودکان خردسال تلقی نمیشوند. اگر از جهات دیگر و انگیزههای متداول برای قتل ضرب و جرح بخواهیم در توجیه این رفتارها و علت شناسی آن بهره ببریم، اصولا رابطه حقوقی و تناسب سنی بین صیاد و صید وجود ندارد. لذا باید در خارج از علتهای معمولی، عملی و عرفی ارتکاب بزهکاری، عوامل این رفتارهای جنایی را جستوجو کرد.
این مدرس دانشگاه گفت: در موارد مشابه مطالعات نشان داده است مرتکبین اینگونه اعمال، خود یا نزدیکانشان در دوران کودکی، در مرحله رشد یعنی سه تا ده سالگی، قربانیان این نوع تعرضات بوده اند و اقدام اخیرشان واکنش و پاسخ به دوران کودکی آنان است.
نجفی توانا افزود: معمولا گاهی تجدید حوادث در یک برهه زمانی به صورت اتفاقی و انتشار رسانهای برخی حوادث، به افرادی که بالقوه آمادگی ارتکاب یک عمل را دارند و در حالت صبر و انتظار به سر برده و طراحی و تردید دارند، تلنگر زده و تحریک به اقدام جرم میکند پیرو اقدامات دیگران آنها هم دست به این نوع جرایم مثل خودکشی یا کودک آزاری میزنند. در حقیقت شخص زمینه ارتکاب آن عمل را دارد و منتظر یک تلنگر و یک محرک قوی است.
این جرمشناس گفت: متاسفانه برخورد اجتماعی ما با این اشخاص عمدتا برای همدردی با خانواده قربانیان یا آرام کردن افکار عمومی است؛ در حالی که باید درخصوص این اشخاص مطالعات علمی عمیقی انجام شود تا با اطلاع از این مساله بتوانیم در موارد مشابه از وقوع این گونه حوادث جلوگیری کنیم و با دادن آموزش به خانواده ها، اطلاع رسانی در خانه و آموزش کودکان و معلمان، نسبت به علاج قبل از واقعه اقدام کرده و پیشگیری کنیم.
وی تاکید کرد: معمولا افرادی که دچار این نوع بیماریهای جنسی، دیگر آزاری و اختلالات شخصیتی هستند، علائمی از خود بروز میدهند که از طرف اطرافیان دوستان یا همسرشان قابل شناسایی است. لذا چون در دنیا از لحاظ علمی یکی از راههای مبارزه با جرم، اطلاعرسانی و ارتقای شیوههای پیشگیری و جلب همکاری عمومی است، میتوان با ایجاد حساسیت در افکار عمومی بدون این که به امنیت فکری آنها لطمهای زده شود بسیاری از این حوادث را از دو طریق کنترل کنیم؛ اول ارائه اطلاعاتی در خصوص شناخت علائم و ویژگیهای انحراف و اختلال شخصیت و دوم با مراقبتهای بیشتر والدین، معلمان و اولیا از بزه دیدگی کودکان. این مدرس دانشگاه گفت: میتوان در بسیاری موارد از جمله با آموزش و مراقبتهای ویژه در کودکستان ها، مدارس یا در زندگی خانوادگی بسترسازی برای مراقبت از کودکان انجام شود.
بالا رفتن حساسیت مردم
دکتر مصطفی آبروشن در گفتوگو با خبرنگار ما با رد این مساله که جرم و جنایت در کشور ما سریالی شده است، گفت: کودکآزاری و آزار جنسی در کشور سریالی نشده و در گذشته هم با چنین جرایمی روبه رو بوده ایم. در سالهای اخیر با متغیری به نام شبکههای اجتماعی روبهرو هستیم که ابزاری جدید و جدی برای بازنشر این موضوعات در جامعه است. بنابراین چنین اتفاقاتی تازه نبوده و مانند سایر موارد همچون سرقت، تکدیگری، قتل و خیلی مسائل دیگر دائم شاهد وقوع آن هستیم. اما در واقع شبکههای اجتماعی جامعه را در برابر این مسائل حساس کرده است.
وی با اشاره به این که در گذشته یکسری از جرایم از کانال صدا و سیما با فیلترهای خاص اعلام میشده است،گفت: الان با وجود شبکههای گسترده اطلاعات در کشور، به نوعی نشر اینگونه حوادث از کنترل خارج شده و در برخی مواقع وجدان و احساسات مردم را بشدت جریحهدار میکند. در صورتی که وقوع یک یا دو مورد حوادث خاص در شهرهایی همچون تهران با وجود جمعیتی بیش از ده میلیون نفری طبیعی است .
این جامعهشناس، شبکههای اجتماعی را مانند آمپر اتومبیل توصیف کرد که مسائل و معضلات جامعه را بازنمایی و بازگو میکند و همیشه استفاده از این فضا را بد ندانسته و اشاره کرد: انتشار فوری این گونه اخبار، والدین را حساس میکند تا به هرکس اعتماد نکنند. آنها باید به جای خوش بین بودن، واقعبین باشند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر انتشار فوری اخبار در این شبکهها وجود ناامنی را به ذهن جامعه القا کرده و افکار را به این سمت که جامعه ما امن نبوده و پر از جرم و جنایت است سوق میدهد؛ اما همه این موارد بستگی به این دارد که ما چه نتیجهای از آن بگیریم و از این مسائل در جهت اصلاح فرهنگمان برآییم .
آبروشن با تاکید براین که باید با تغییر در نظام فکری جامعه، تراز فکری مردم را بالا برد، افزود: نباید همه نابسامانیها و معضلات را به دولت و حاکمیت ربط داد و باید این معضلات آرام آرام و با جدیت حل شود. جامعه باید در این گونه مسائل همسو شده و همه علیه افرادی که مرتکب کودکآزاری یا زن ستیزی میشوند همسو باشند. این مدرس دانشگاه در پایان با انتقاد از ارائه و نشر اطلاعات و اخبار به صورت خام در شبکههای اطلاع رسانی تصریح کرد: نشر اطلاعات و اخبار به صورت خام از سوی منابع خبری آثار روانی بدی نیز در جامعه به وجود میآورد و ضروری است در اینباره کارهای کارشناسی انجام شده و سپس اطلاعرسانی شود.
مریم فلاحی
جامجم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد