نیازی به واردات میوه نداریم

آمار واردات میوه‌های سردسیری و خشک چیست و آیا نیازی به واردات داریم؟

کشور ما جزو ده کشور برتر جهان در تولید محصولات باغی و از صادرکنندگان مهم میوه در دنیاست و به‌جز چهار میوه گرمسیری، در سایر میوه‌ها مطلقا نیازی به واردات میوه نداریم و باید با افزایش کیفیت بسته‌بندی، میزان صادرات را افزایش دهیم تا جایی که ارزآوری بیشتری برای کشورمان ایجاد کنیم.

اصولا کدام میوه‌ها در بخش سردسیری و خشک قرار دارند؟

اگر بخواهیم میوه‌های سردسیری و خشک را نام ببریم، باید از پسته، سیب، گلابی، گردو، بادام، فندق، انگور، انواع کشمش، هلو و شلیل، آلو و گوجه، آلوخشک، گیلاس و آلبالو، زردآلو و زردآلو خشک یاد کنیم.

در محصولات پسته،‌ گردو، فندق و بادام چقدر تولید داریم و تفاوت با سال گذشته چقدر است؟

درباره میزان تولید محصولات یادشده، آمارهای مربوط به سال 95 هنوز کامل استخراج نشده است؛ اما درباره آمارهای سال 94 پسته 261 هزار تن، گردو 231 هزار تن، بادام 159 هزار تن و فندق 23 هزار تن تولید داشته‌ایم. این در حالی است که میزان سرانه مصرف محصولات یادشده به ترتیب برای پسته 0/7 کیلوگرم، گردو 2/4 کیلوگرم، بادام 1/5 کیلوگرم و فندق 0/25 کیلوگرم ثبت شده است.

میزان ضایعات در بخش میوه‌های سردسیری و خشک چقدر است و چه برنامه‌هایی برای کاهش آن دارید؟

میزان ضایعات با توجه به نوع محصول متفاوت است و کمترین میزان ضایعات مربوط به میوه‌های خشک است و میزان ضایعات در میوه‌های تازه‌خوری بالاتر است. بیشترین مقدار ضایعات در محصولات باغی مربوط به مراحل برداشت و پس از برداشت است که با اعمال مدیریت صحیح در مراحل تولید تا عرضه محصول و همچنین صنایع تبدیلی و تکمیلی میزان ضایعات را به مقدار قابل توجهی می‌توان کاهش داد.

سهم ماشین‌آلات کشاورزی در کاهش ضایعات و قیمت تمام‌شده محصولات چیست؟

استفاده بهینه از ماشین‌آلات و ادوات مخصوص باغی در باغات میوه کشور، علاوه بر کاهش میزان قیمت تمام‌شده میوه و افزایش درآمد باغداران، باعث افزایش قدرت رقابت در بازارهای جهانی میوه و در نتیجه افزایش ارزآوری و صادرات و اشتغالزایی در کشور می‌شود. متاسفانه در‌حال حاضر درصد مکانیزاسیون در باغات کشور کمتر از 5 درصد است که با تخصیص اعتبارات 1500 میلیارد تومانی در سال جاری، از رشد قابل‌توجهی برخوردار خواهد شد.

نظر شما در مورد خرید تضمینی چیست و آیا طرح جایگزینی برای حمایت از تولیدکنندگان پیشنهاد دارید؟

به دلیل مزیت نسبی بالا، محصولات باغی عمدتاً دارای بازار مبادلاتی آزاد هستند؛ اما در برخی مواقع دولت به منظور تنظیم بازار و جلوگیری از زیان باغداران در بازار محصولات تحت حمایت قانون تضمین خرید دخالت کرده و اقدام به خرید بر مبنای قیمت تضمینی تعیین شده می‌کند.

بسیاری دیگر از محصولات باغی مانند انواع میوه‌جات، تحت پوشش قانون تضمین خرید نبوده و مکانیسم عرضه و تقاضا، تعیین‌کننده قیمت این دسته از محصولات است. در مورد محصولات باغی تحت پوشش قانون، دولت به عنوان یک خریدار در بازار با اعلام قیمت‌های تضمینی حضور بالقوه دارد و تولیدکنندگان در صورت تمایل می‌توانند محصول خود را به نرخ اعلام شده به دولت بفروشند. معمولا قیمت اغلب محصولات باغی در بازار آزاد بالاتر از نرخ تضمینی بوده و نیازی به دخالت دولت برای خرید ایجاد نشده است، تنها در مورد برخی محصولات نظیر خرما و کشمش دولت اقدام به خرید کرده است.

هدف از این موضوع، حمایت از باغداران، جلوگیری از ضرر و زیان و تأمین حداقل معیشت آنها بوده است .اما ماهیت متفاوت بازار محصولات باغی و زراعی موجب شده این قانون در عمل تنها برای محصولات خرما، کشمش و چای کاربرد داشته باشد.

با استفاده از فناوری‌های نوین باغبانی مثل سیستم کشت متراکم، ارقام تجاری با عملکرد بالا، پایه‌های رویشی و بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری، هرس فنی و تغذیه و مکانیزه کردن باغات میوه و در نتیجه افزایش عملکرد میوه‌ها، ضمن افزایش چند برابری درآمد باغداران، دیگر نیازی به خرید تضمینی نیست. در مواقع ضروری، انجام خرید توافقی در محصولات باغی می‌تواند راهگشا باشد.

تعیین خرید تضمینی باید با در نظر گرفتن معیارهای متعدد از جمله قیمت جهانی محصولات و هزینه تمام‌شده آنها و به طور دقیق صورت گیرد تا از زیان باغداران جلوگیری به عمل آید.

ضایعات میوه‌های داخلی، راه را برای واردات باز می‌کند

براساس آمارهای موجود، تقریبا 30درصد محصولات کشاورزی ایران به دلایل مختلف از محل تولید تا مکان مصرف از بین می‌رود و تبدیل به ضایعات می‌شود. این درحالی است که عدم توسعه صنایع تبدیلی در کشورمان به این حجم بالای ضایعات دامن زده و باعث شده هرساله به دلیل نبود چنین امکاناتی، بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی به دست کشاورزان دور ریخته ‌شود.

شاهد مثال این روند آن است که در تازه‌ترین رویداد اینچنینی، باغداران شهر ارومیه در اعتراض به کاهش بی‌دلیل قیمت محصول سیب محصولاتشان را کنار جاده تخلیه کردند و رفتند.

کارشناسان و متخصصان امر تاکید می‌کنند، در صورت توسعه بموقع و هدفمند صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی، نه تنها شاهد کاهش قابل ملاحظه ضایعات در بخش‌های مختلف کشاورزی خواهیم بود بلکه زمینه مدیریت تولید در کنار ارزش افزوده بالاتر هم ایجاد خواهد شد.

این افراد تاکید دارند، با توجه به شرایط فعلی و در نظر گرفتن فسادپذیری محصولات کشاورزی یکباره بخش قابل‌توجهی از محصولات مختلف وارد بازار شده و نبود متقاضی به میزان کافی، زیان اقتصادی کشاورزان یا باغداران را ایجاد می‌کند درحالی که اگر صنایع تبدیلی مثل سردخانه‌ها یا کارخانه‌های کنسرو، کمپوت، کنسانتره یا حتی کودهای زیستی ایجاد شده باشد، کشاورزان می‌توانند با نگهداری یا تبدیل محصولاتشان به محصولاتی با ماندگاری بالاتر در طول دوره‌ای بلند مدت، اقدام به فروش تولیدات خود با ارزش افزوده بالاتر کنند.

این مساله موجب شده، سالانه حجم زیادی میوه به کشور وارد شود، در حالی که با تنظیم مناسب بازار، می‌توان این حجم را کاهش داد و خودکفایی در بازار میوه را به‌طور واقعی محقق کرد.

عماد عزتی