بازی ناتمام سلمان کوچک با کارت حریری

حریری روز گذشته در بازگشت به بیروت با میشل عون رئیس‌جمهور و نبیه بری رئیس پارلمان دیداری داشت. او پس از آن گفت:امروز من پیشنهاد استعفایم را با «میشل عون» رئیس‌جمهوری مطرح کردم و او از من خواست تا در این موضوع درنگ کنم و من این خواسته را پذیرفتم. وی همچنین در سخنانی خطاب به مردم لبنان گفت: از رئیس‌جمهوری به خاطر عواطفی که مبذول داشتند تشکر می‌کنم. از نبیه بری هم که با حکمت و درایت و عاطفه برخورد کردند تشکر می‌کنم. آرزو دارم این تصمیم راهی برای ورود در گفت‌وگوهای جدی و مسئولیت‌پذیرانه باشد.

تاکید بر پایبندی به توافق طائف، التزام به سیاست بی‌طرفی و تلاش در جهت برقراری روابط برادرانه با کشورهای عربی از دیگر موضوعاتی بود که حریری در ادامه اظهاراتش به آن اشاره کرد. وی در بخش دیگری از سخنان خود ابراز امیدواری کرد که لبنان شاهد شراکت حقیقی بین همه گروه‌ها باشد و منافع عالی لبنان و همزیستی مسالمت‌آمیز در اولویت قرار داده شود.

حریری در پایان بر همکاری با رئیس‌جمهوری در مسیر پیشرفت لبنان و حمایت کشور در برابر جنگ‌های پیرامون تاکید کرد. حریری گفت: باید خودمان را از درگیری‌های خارجی و منطقه‌ای دور کنیم. باید خودمان را از هر چیزی که به برادران عربمان گزند می‌رساند، دور کنیم. نخست‌وزیر لبنان گفت: من به دنبال شراکت با همه طرف‌های سیاسی برای بازسازی دولت هستم. حریری گفت: کشور ما در مرحله کنونی، نیازمند تلاش‌هایی استثنایی از سوی همه است.

هواپیمای اختصاصی سعد الحریری که از قاهره می‌آمد، سه‌شنبه شب در فرودگاه بین‌المللی «رفیق الحریری» بیروت به زمین نشسته بود. سعد الحریری روز شنبه 13 آبان به ریاض سفر کرده بود. استعفای ناگهانی حریری مردم لبنان و منطقه را در شوک فرو برد. مقام‌های لبنانی از جمله «میشل عون» رئیس‌جمهوری لبنان استعفای او را زیر فشار عربستان دانستند. عون به‌تصریح گفت که نخست‌وزیر لبنان در ریاض در بازداشت است و این مساله اقدام خصمانه علیه لبنان است.

بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند فشارهای عربستان با هدف به تعطیلی کشاندن فضای سیاسی لبنان در جهت به انزوا کشاندن حزب‌الله بوده است.

در همان حال سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله بر ضرورت بازگشت سعد الحریری به لبنان و حفظ آرامش سیاسی تأکید کرد. رئیس جمهوری لبنان نیز گفت از پذیرش استعفای الحریری خودداری می‌کند و منتظر بازگشت او به بیروت خواهد ماند تا دلایل این استعفا را از زبان وی بشنود. نصر الله در آخرین سخنرانی خود نیز تاکید کرد باید منتظر بازگشت حریری باشیم زیرا این مهم‌ترین مساله در شرایط کنونی کشور است.

بازی باخت عربستان

بازی کثیف عربستان سعودی با طراحی ثامر السبهان وزیر مشاور عربستان در منطقه تهیه شده بود. السبهان سفیر سابق عربستان در عراق بود که به‌دلیل مواضع نسنجیده و دخالت‌جویانه‌اش مجبور به ترک این کشور شد. السبهان از همان ابتدا نشان داد ماموریتش در دشمنی با ایران و گروه‌های تحت تاثیر این کشور تعریف می‌شود. به همین دلیل بود که او در عراق با حضور نیروهای حشد الشعبی مخالفت می‌کرد و خواستار انحلال این سازمان بسیج مردمی بود. سرانجام دخالت‌های نابجای السبهان کار را به جایی رساند که دولت و پارلمان عراق خواستار اخراج السبهان شدند. پس از آن بود که عادل الجبیر او را به ماموریت لبنان فرستاد. السبهان چندی در لبنان بود و با سعد حریری مراودات زیادی داشت. سرانجام او در ذهن معیوب خود سناریویی را طراحی کرد تا با استعفای ناگهانی سعد حریری فضای عمومی لبنان را علیه حزب‌الله بسیج کند. طرحی که به نتیجه نرسید و السبهان و اربابانش در تحقق این سناریو ناکام ماندند.

حریری مدتی را در عربستان از انظار پنهان بود. این مساله گمانه زنی‌ها در باره « گروگان بودن »او قوت گرفت تا این‌که سرانجام زیر فشار افکار عمومی مقامات ریاض حریری را وادار کردند با شبکه المستقبل لبنان مصاحبه‌ای نمایشی را ترتیب دهد. حریری در این مصاحبه نیز با حالتی آشفته همان سخنان سعودی‌ها را تکرار کرد. او با جملاتی درهم ریخته حزب‌الله را مسئول همه نابسامانی‌های لبنان معرفی کرد و گفت دولتش گروگان این گروه است. وی همچنین بار دیگر ایران را به دخالت در امور لبنان متهم ساخت. اظهاراتی که از سوی مقامات ایرانی به‌شدت تکذیب شد. پس از آن فرانسوی‌ها وارد خط میانجیگری شدند. ابتدا مانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و سپس وزیر خارجه این کشور با سفر به ریاض و دیدار با حریری سعی کردند زمینه را برای بازگشت آبرومندانه او به لبنان مهیا سازند. درنهایت فرانسوی‌ها اعلام کردند به دعوت آنها سعد حریری روانه پاریس خواهد شد. در بعضی از خبرها آمده بود که عربستان سعودی دو فرزند حریری را به گروگان گرفته بود. با این حال سعد حریری روانه پاریس شد و در آنجا بدون برگزاری کنفرانسی خبری یا توضیح دلایل استعفایش پس از دیداری کوتاه گفت به مصر و کویت خواهد رفت. سرانجام او به کویت سفر نکرد بلکه صرفا با رفتن به قاهره و دیدار با عبدالفتاح السیسی تصمیم گرفت روانه لبنان شود.

رسوایی بزرگ

طی هجده روز گذشته اکثر رسانه‌های جهان و بخصوص رسانه‌های کشورهای عرب مملو از تحلیل‌ها و گزارش‌هایی بود که به صورتی آشکار دخالت عربستان سعودی در سیاست‌های لبنان را مورد نقد قرار می‌داد. در عرف دیپلماتیک هرگز سابقه نداشته است کشوری نخست‌وزیر کشور دیگری را فراخوانده و متنی را به او دیکته کند تا استعفا دهد. این اقدام یک رسوایی بزرگ را برای سیاست‌های عربستان در منطقه رقم زد. مقامات ماجراجوی عربستان به دنبال آن بودند که جنگی کثیف را بر لبنان تحمیل کرده و مردم این کشور را در برابر حزب‌‌الله و نیروهای مقاومت قرار دهند. آنها در این راه تا آنجا پیش رفتند که از صهیونیست‌ها خواستند دخالت کرده و وارد جنگ با حزب‌الله شوند. اما صهیونیست‌ها عاقل‌تر از آن بودند که با طناب سعودی‌ها در چاهی بی‌انتها و خطرناک فرو روند. به این ترتیب سناریوی سعودی‌ها با سرشکستگی تمام به پایان خود نزدیک شد و عربستان مجبور شد بازگشت حریری را به لبنان بپذیرد.

بازگشت حریری در شرایط کنونی به معنای شکست این سناریو تلقی می‌شود هرچند سعودی‌ها از دشمنی خود با حزب‌الله و مردم لبنان دست نخواهند کشید. آنها همچنان انتظار دارند حریری در لبنان نقش یک کلانتر را برای آنها بازی کند. نقشی که نه با شخصیت سعد حریری تناسبی دارد و نه مورد پذیرش مردم لبنان است. مردم لبنان طی این چند روز همواره خواستار بازگشت نخست‌وزیرشان به کشور بودند. روز گذشته نیز لبنانی‌ها از این‌که میشل عون استعفای حریری را نپذیرفته است شادمانی کردند. آنها طی این چند روز بارها گفتند می‌خواهند حریری به کار خود به همان شیوه‌ای که طی یک سال گذشته داشت ادامه دهد. تجربه نشان داده است که دولت لبنان تنها در همکاری با نیروهای مقاومت لبنان به رهبری حزب‌الله قادر خواهد بود مشکلات این کشور را برطرف کند. به عبارتی دیگر لبنان زمانی روی آرامش و صلح به خود خواهد دید که از دخالت‌های خارجی به‌ویژه دخالت‌های خطرناک سعودی‌ها در امان باشد.