پیام اقامت حریری در عربستان
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از رسانههای سعودی - نخست وزیر مستعفی لبنان که تابعیت سعودی هم دارد - روز دوشنبه در کاخ الیمامه در ریاض با پادشاه عربستان دیدار کرد. همزمان وزیر مشاور عربستان در امور کشورهای شورای همکاری خلیج فارس که قبل از اعلام استعفای حریری با وی رایزنی کرده بود، مدعی شد که لبنان بعد از استعفای حریری دیگر مثل قبل نمیشود.
ثامر السبهان با این ادعا که لبنان به مرکزی برای "اشاعه تروریسم" به کشور ما تبدیل شده است، ادامه داد: رهبران لبنانی خود باید تصمیم بگیرند که کشورشان، کشور "تروریسم" باشد یا کشور صلح!
سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان با اشاره به اینکه سعد حریری بیانیه عربستان را قرائت کرد نه متن استعفا را، گفت: سئوالات و ابهامات زیادی درباره علت استعفای حریری در ریاض وجود دارد، که باید برای رسیدن به پاسخ های آن صبر کرد.
همچنین برخی منابع در لبنان از جمله نبیه بری، رئیس مجلس و دبیر کل حزب الله لبنان درباره احتمال بازداشت و یا اقامت اجباری حریری در ریاض سخن گفته و از احتمال نوعی مداخله مستقیم عربستان در اعلام استعفای غیرمنتظره حریری خبر دادهاند.
به هر تقدیر اعلام استعفای سعد حریری در خارج از لبنان و بدون اطلاع رئیس جمهوری و سایر مقامات ارشد لبنانی اقدامی غیرطبیعی و بیسابقه به شمار میآید، و به مثابه کودتایی خارجی علیه دولت لبنان ارزیابی میشود.
واکنش صهیونیستها
وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی استعفای نخست وزیر لبنان را نقطه عطفی برای برخورد با حزبالله دانست و مدعی شد، زمان کنار گذاشتن، تضعیف و خلع سلاح حزبالله فرا رسیده است. یسرائیل کاتس، وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی در صفحه توئیتر خود نوشت: اکنون زمان مناسبی برای تحت فشار گذاشتن حزبالله است.
پیش از این هم بنیامین نتانیاهو و آویگدور لیبرمن، رئیس کابینه و وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به بهانه استعفای حریری اعلام کردند که ارتش این رژیم برای مقابله با حزب الله لبنان و ایران آماده است.
با این حال محافل رسانهای صهیونیستی تلاش کردند استعفای حریری را در چارچوب مناقشه قدرت ایران و عربستان در منطقه و به ویژه در لبنان ارزیابی کنند، و در برابر نقش احتمالی رژیم صهیونیستی در این اتفاق سکوت کنند.
روزنامه صهیونیستی «جروزالم پست» استعفای نخست وزیر لبنان را تقلای جدید عربستان سعودی در مقابله با ایران و تلاش برای رهایی از شکست منطقهای در برابر جریان مقاومت به رهبری ایران توصیف کرد.
این روزنامه به نقل از «الداد شاویت» تحلیلگر ارشد اندیشکده مطالعات امنیت داخلی اسرائیل نوشت: سعودیها احساس کردند سعد حریری مفید نبوده و نتوانسته مانع از تحقق اهداف حزب الله و ایران در لبنان شود، و عملا در خدمت منافع حزبالله و ایران قرار گرفته است.
به اعتقاد این نویسنده صهیونیست، هدف عربستان از مجبور کردن حریری به استعفا، ایجاد آشوب در لبنان و به چالش کشیدن قدرت داخلی و توان منطقهای حزب الله لبنان بوده است.
«یوسری حازان» دیگر تحلیلگر صهیونیست به «جروزالم پست» گفت: بعید است «قمار سعودیها» موجب تضعیف حزبالله شود، زیرا این جنبش با پشتوانه 40 درصدی شیعیان در لبنان بسیار قدرتمندتر از اینگونه اقدامات است.
به گفته حازان، سعودیها میخواهند با شکستن ثبات سیاسی، لبنان را به ورطه بحران سیاسی سوق دهند و از این طریق توجه حزب الله را از سوریه به داخل کشور معطوف دارند.
استعفای حریری در چارچوب نزاع منطقهای
استعفای غیرمنتظره و غیر متعارف حریری در ریاض نشان داد که این اقدام چندان ارتباطی با تحولات داخلی لبنان ندارد، و حریری قربانی سیاست های مداخله جویانه عربستان در لبنان و حس انتقام جویی سعودیها در تحولات منطقه ای شده است.
به عبارت دیگر مقامات سعودی به دلیل شکستهای سنگین در سوریه و عراق و ناتوانی در تغییر موازنه جنگ با تروریسم در منطقه، انگشت اتهام را علیه ایران و حزب الله لبنان نشانه گرفته اند، اما از آنجا که یارای تغییر در معادلات منطقه ای را در خود نمی بینند، ثبات سیاسی در لبنان را هدف قرار دادند تا از این طریق فضا را برای فشار داخلی و خارجی بر ایران و حزب الله لبنان تشدید کنند.
روزنامه ینی شفق ترکیه در تحلیلی از استعفای سعد حریری این اقدام را یک سناریوی مشترکی سعودی – صهیونیستی - اماراتی نامیده و نوشته است: عربستان، امارات و اسرائیل برای جبران شکست های خود در شمال عراق، و با هدف کاهش نفوذ ایران در منطقه «سعد الحریری» را مجبور به استعفا از نخستوزیری لبنان کردند.
این روزنامه شکست پروژه همه پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق را دلیل دیگر تلاش محور عربستان - امارات - اسرائیل برای استعفای سعد حریری برشمرد و نوشت: مثلث ضد ایرانی در منطقه چون نتوانست از طریق مسعود بارزانی نفوذ ایران در عراق را کاهش دهد، حزبالله لبنان را هدف قرار داد تا نفوذ تهران در خط مدیترانه را تضعیف کند.
عبدالباری عطوان، تحلیلگر مشهور عرب هم استعفای غیر منتظره سعد حریری را یک تصمیم آمریکایی دانست که با هدف مقابله با نفوذ ایران به اجرا درآمد. عطوان تصریح کرد که حریری در عربستان بین دو راهی استعفا و زندان قرار گرفت و چاره ای جز همراهی با خواست واشنگتن و ریاض نداشت.
جمع بندی
استعفای غیرمنتظره سعد حریری از نخست وزیری لبنان بیش از هر چیزی نشان از اهمیت نقش لبنان در مبارزه با تروریسم و مدیریت تحولات منطقه ای دارد. در واقع جریان ضد مقاومت به رهبری ریاض و تل آویو، به این نتیجه رسیده است که هرگونه تغییر موازنه قدرت در منطقه در گروی اعمال فشار داخلی و خارجی بر حزب الله لبنان و عملیاتی کردن هدف خلع سلاح حزب الله است. به همین دلیل باید استعفای حریری را آتش مقدمه حملات آینده به حزب الله و فشارهای سیاسی، اقتصادی گسترده علیه این جنبش مردمی - اسلامی دانست.
بعلاوه تلاش برای بحران سازی در لبنان در کنار بحران سازی در عراق از طریق همه پرسی استقلال اقلیم کردستان نشان داد که جبهه سعودی - صهیونیستی به شدت از روند تحولات منطقه ناخرسند بوده و آماده است برای تغییر روند معادلات در منطقه به هر اقدامی متوسل شود.
و نکته پایان همسویی و گره خوردن منافع عربستان با رژیم صهیونیستی در برابر جریان مردمی و منافع و مصالح منطقه است، که در رویدادهای اخیر منطقه ای بیش از گذشته نمایان شد، و دست حکام سعودی را برای افکار عمومی منطقه و جهان اسلام رو کرده است.
یوسف اسماعیلی/ جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد