خام‌فروشی نفت نقطه آسیب اقتصاد ایران

آمریکا با مشتریان نفت و گاز ایران رایزنی‌هایی می‌کند که خرید خود را در این زمینه از ایران کاهش دهند و در صورت نیاز به نفت می‌توانند از نفت آمریکا بهره ببرند.

کاری که ایران در این بخش باید انجام دهد اجرای اقتصاد مقاومتی در سیاست‌های نفتی است. در مجامع بین‌المللی همیشه تحریم نفت خام اثر بیشتری نسبت به تحریم فرآورده‌های نفتی دارد.

به طور معمول فرآورده‌های نفتی خیلی قابل تحریم نیستند و این موضوع به عنوان یک مزیت محسوب می‌شود که تاکنون از آن بهره نبرده‌ایم. ایران صادرکننده نفت خام است و برای صادرات فرآورده‌های نفتی خیلی کار جدی انجام نشده است.

به نظر می‌رسد تا وقتی این نقطه‌ضعف را برطرف نکنیم و خام‌فروشی کنیم، دشمن به ما فشار می‌آورد.

خام‌ فروشی همیشه نقطه‌ آسیبی است که دشمن می‌تواند از آن ناحیه به ما فشار بیاورد و ما باید به سمتی برویم که به جای نفت، فروشنده فرآورده باشیم اما این نکته وجود دارد که اگر صادرات نفت ایران نسبت به گذشته قطع شود هنوز ظرفیت تبدیل نفت به فرآورده در پالایشگاه‌ها فراهم نشده و یک معضل اصلی محسوب می‌شود.

برای رسیدن به این هدف می‌توانیم پالایشگاه‌هایی را در خارج از کشور اجاره و نفت خام را تبدیل به فرآورده کنیم و بعد به صادرات آن بپردازیم. این کار حتی در کوتاه‌مدت نیز قابلیت اجرا دارد و می‌توان از ظرفیت‌های خالی پالایشگاه‌ها بهره برد.

در بلندمدت نیز باید سیاست ساخت و توسعه پالایشگاه‌ها را پیش گرفت تا بتوانیم به جای صادرکننده نفت‌خام، صادرکننده بزرگی در فرآورده‌های نفتی باشیم. از سوی دیگر باید به فکر بازارهای جدید و رقابتی برای فروش نفت خام باشیم تا بتوان سهم ایران را در اوپک نگه داشت.

اکنون بازارهایی که ایران انتخاب کرده سنتی است و روی چند کشور اصرار به فروش دارد، اما این رویه باید با تغییراتی همراه شود که منافع کشور را به دنبال داشته و ریسک پایینی را دارا باشد.

بازاریابی پویا و فعال که اکنون شاهد آن هستیم باید با سرعت بیشتری پیگیری و دنبال شود. مورد دیگری که برخی کارشناسان مطرح می‌کنند تخفیف دادن برای فروش نفت‌خام است که ایران تاکنون این کار را نکرده و امیدوارم هیچ زمانی هم به این سمت و سو حرکت نکند.

محمدعلی خطیبی - نماینده پیشین ایران در اوپک