مشکلات صنعت پتروشیمی در تنگنای تحریم‌ها

وی با اشاره به صادرات محصولات پتروشیمی به چین می‌گوید، دریافت پول صادرات محصولات به چین از طریق مسیر مستقیم بانکی انجام نمی‌شود، درصورتی که لازم است با توجه به رفع تحریم‌‌ها، ارتباط مستقیم بانکی برقرار شود.

وی به اقدامات انجام شده برای رفع مشکل صادرات پتروشیمی به چین و دریافت پول حاصل از صادرات این محصولات اشاره و بیان می‌کند، با وزیر امور اقتصادی و دارایی، جلسه‌هایی برگزار کردیم و کمیته‌ای در این رابطه در بانک مرکزی تشکیل شد و وزیر امور اقتصادی و دارایی به چین سفر کرد و با مسئولان این کشور مذاکراتی انجام داد.

مهدوی ادامه می‌دهد، مسئولان چینی اعلام کرده‌اند، به علت اتصال سیستم بانکی به گمرک این مشکلات رخ داده و تنها به تجارت با ایران اختصاص ندارد و مربوط به همه کشورهاست در صورتی که کاملا مشخص است، این اتفاق به خاطر فشار عربستان و آمریکا در حال رخ دادن است.

وی به کارشکنی عربستان و آمریکا در صادرات به چین اشاره کرد و گفت: فشارهایی غیررسمی از سوی آمریکا و عربستان به چین وارد می‌شود تا محصولات پتروشیمی ایران را خریداری نکنند، همچنین به آنها قول داده‌اند نیاز چین به پتروشیمی را رفع کنند.

این گزارش حاکی است، این موضوع تنها به چین باز نمی‌گردد بلکه اکثر کشورهای خریدار محصولات پتروشیمی ایران نمی‌توانند پول محصولات خریداری‌شده را از مسیر قانونی منتقل کنند و هنوز صرافی‌ها حرف اول را در این زمینه می‌زنند.

انجمن کار فرمایان و حتی اتحادیه صادرکنندگان که این موضوع را می‌دانستند، به دلیل مسائل سیاسی در زمان انتخابات سکوت کردند، اما اکنون که کاندیدای مورد نظر در سمت ریاست دولت دوازدهم در راس امور اجرایی قرار گرفته، از این اقدامات انتقاد می‌کنند.

مسئولان صادرکننده محصولات پتروشیمی که می‌دانند بیشترین ارز این روزهای بازار مربوط به محصولات پتروشیمی است و حتی مسئولان بانک مرکزی بر آن تاکید دارند، معتقدند اگر این رویه ادامه داشته باشد دولت نمی‌تواند به دنبال تک نرخی کردن ارز برود.

سال گذشته، صندوق‌ بین‌المللی پول در گزارشی ویژه و مغایر با اظهارات مسئولان دولت یازدهم اعلام کرده بود باگذشت یک‌سال از اجرای توافق هسته‌ای، تحریم‌های بانکی علیه ایران هنوز لغو نشده و این موضوع در زمان انتخابات مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت اما مسئولان دولت سعی داشتند، این موضوعات را سانسور کنند.

صندوق‌ بین‌المللی پول، اطلاعات دقیق و منتشرنشده از روابط بانکی ایران پس از تحریم‌ها را علنی کرده که نشان می‌دهد، برخلاف ادعای برخی مسئولان دولت یازدهم، تحریم‌های بانکی همچنان برقرار است.

صندوق‌ در این گزارش که بتازگی منتشر کرده، نوشت با وجود اجرای توافق هسته‌ای از ژانویه 2016، بانک‌های ایرانی با مشکلات متعددی برای ورود مجدد به سیستم مالی بین‌المللی مواجهند.

صندوق‌ بین‌المللی پول اعلام کرده، پس از برجام هیچ بانک بزرگ بین‌المللی با ایران وارد همکاری نشده است. به همین دلیل، مراودات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ که نیازمند مشارکت بانک‌های بزرگ است، پس از برجام صورت نگرفته است.

این نهاد اقتصادی بین‌المللی تحت نفوذ آمریکا در گزارش خود تاکید کرده است: به رغم رفع تحریم‌های هسته‌ای با اجرای برجام، چالش‌های اصلی که مانع اتصال مجدد بانک‌های ایرانی به بانکداری جهانی است، همچنان باقی مانده است.

صندوق‌ بین‌المللی پول در ادامه گزارش خود، انتقادات منتقدان داخلی برجام درباره ایرادات متن این توافق را تایید کرده و نوشته است:‌ باقی ماندن تحریم‌های آمریکا علیه ایران خصوصا ادامه ممنوعیت سیستم یوترن U-Turn برای ایران، یکی از مهم‌ترین دلایل عدم لغو تحریم‌های بانکی ایران پس از برجام بوده است زیرا هر شرکت و بانکی که با آمریکا روابط تجاری داشته باشد، از برقراری مراودات بانکی و تجاری با ایران هراس دارد.

صندوق‌ بین‌المللی پول آورده، ادامه تحریم ایران در استفاده از مبادلات دلاری، چالش بسیار بزرگی برای بانک‌های غیرآمریکایی در برقراری تراکنش‌های مالی با ایران ایجاد کرده است.

صندوق‌ تصریح کرده، حتی شرکای تجاری اصلی ایران مثل کشورهای هند، کره جنوبی و عمان که با ایران مراودات تجاری غیردلاری دارند، بر سر تبدیل ارزها بدون استفاده از دلار، با مشکل مواجهند.

صندوق‌ بین‌المللی پول به مشکل دیگر متن برجام اشاره کرده و آورده است: وجود لیست تحریمی موسوم به Specially Designated Nationals )SDN) در برجام، مانع مهم دیگر در روابط اقتصادی ایران پس از برجام بوده، زیرا هیچ شرکت و نهاد غیرآمریکایی حق ارتباط تجاری با این شرکت‌ها را ندارد، ضمن این که حتی اگر شرکتی از لیست SDN خارج شود،‌ به علت تداوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران به بهانه‌ برنامه تسلیحاتی و حقوق بشر، شرکت‌های خارجی در روابط تجاری با این شرکت‌ها به مشکل خواهند خورد.

صندوق‌ بین‌المللی پول، دیگر مانع عدم لغو تحریم‌ها را مکانیسم ماشه در متن برجام دانسته و اعلام کرده است: بانک‌های غیرآمریکایی از ترس بازگشت تحریم‌ها با اجرای مکانیسم ماشه، در برقراری تراکنش با ایران احتراز دارند، زیرا بسیاری از آنها بابت نقض تحریم ایران، جریمه‌های کلانی پرداخت کرده‌اند.

موانع فوق شامل موانعی است که صندوق‌ بین‌المللی پول آنها را مربوط به متن برجام دانسته است. با این حال در این گزارش، موانع دیگری نیز برشمرده شده است، مثل تحریم‌های جدید آمریکا علیه شرکت‌های ایرانی پس از برجام، کارشکنی آمریکا در لغو تحریم‌ها طبق برجام و پیچیده شدن روابط بانکی با ایران به علت دشواری تشخیص این که کدام تراکنش با شرکت‌های ایرانی، شامل حال تحریم‌های باقی‌مانده می‌شود و کدام یک نمی‌شود.

محمدحسین سیف‌الهی