اسپرسو؛ هفته‌نامه پرفروش سرزمین چکمه‌ای

اسپرسو از اکتبر 1955 در شهر رم ایتالیا پایه‌گذاری شده و به فعالیت مشغول است. صاحبان امتیاز این نشریه بنگاه انتشاراتی کارلو کاراچیولو و آدریانو اولیوتی که صاحب اصلی کارخانه تولید ماشین‌های چاپی اولیوتی بود، بودند. همچنین آریگو بندتی و اوگنیو اسکالفاری به عنوان اولین سردبیران نشریه انتخاب شدند. این نشریه از ابتدا با هدف روزنامه‌نگاری انتقادی و تحقیقی پایه‌گذاری شد و قصد داشت به انعکاس فسادهای موجود سیاسی و اجتماعی و جلب مشارکت مردم بر اقبال بیشتر به دموکراسی مسیحی اهتمام بورزد. بویژه این‌که در میانه‌های دهه 50 میلادی، فسادهای گسترده‌ای در زمینه‌های سلامت و ساختمان‌سازی و مسکن رخ داده و این خود، موضوع ویژه‌ای برای پرداختن در قالب خبری و تحلیلی و انتشار گزارش بود.

بندتی که در بازه زمانی سال‌های 1945 تا 1954 عهده‌دار مسئولیت سردبیری مجله خبری «اروپئو» بود، از تجربیاتی که به دست آورده بود در گرداندن این نشریه هم استفاده کرد و توانست تا سال 63 همچنان سردبیر اسپرسو باقی بماند و پس از این تاریخ مسئولیت‌هایش را به صورت تام به اسکالفاری منتقل کرد. در آن زمان میزان تیراژ هفته‌نامه به 70 هزار نسخه در هر شماره رسیده بود. در سال 1968 اسکالفاری به عنوان یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایتالیا منصوب شد (مقامی که تا سال 72 بر سرش ماند) بنابراین او هم مسئولیتش را به جیانی کوربی واگذار کرد.

در همین سال‌ها در قطع مرسوم مجله هم تغییراتی ایجاد شد. این نشریه که تا پیش از آن همواره در قطعی به اندازه یک روزنامه روانه دکه‌ها می‌شد، از سال 74 میلادی قطع کوچک‌تری را برای چاپ برگزید. ضمنا از سال95 تغییری هم در رنگی شدن مجله ایجاد شده بود و به جای نسخه‌های تماما سیاه و سفید، در عکس‌ها و متن و تبلیغات از رنگ استفاده می‌کردند. در سال 75 میزان تیراژ نشریه به 300 هزار نسخه رسید. از دیگر اقدامات صورت‌گرفته توسط هیات سردبیران و موسسان اسپرسو این بود که از ژانویه سال 76 تصمیم به انتشار روزنامه‌ای روزانه گرفتند. این روزنامه «لا ریپابلیکا» نام گرفت و اوگنیو اسکالفاری به‌عنوان سردبیرش منصوب شد.

رقابت اصلی و شدید میان دو نشریه اسپرسو و پانوراما از اواسط دهه 70 میلادی شروع شد. پانوراما در سال 1962 تاسیس شده بود و این رقابت در سال‌های دهه 90 به‌طور چشمگیری افزایش یافت. این همان زمانی بود که سیلویو برلوسکونی عهده‌دار انتشار پانوراما بود و تصمیم گرفت اسپرسو را به شکست وادار کند. این جنگ میان بندتی و برلوسکونی در نهایت موجب ایجاد تغییراتی در مالکان سهام اسپرسو شد و گروه مطبوعاتی سی‌آی‌آر اکثریت سهام این هفته‌نامه را تصاحب کردند. همچنین از سال 2002 دنیلا هموی سردبیری این نشریه هفتگی را عهده‌دار شد. هموی اولین زنی بود که در تاریخ اسپرسو به این مقام می‌رسید.

اسپرسو از جمله نشریاتی است که همواره توانسته روندی رو به رشد را در تیراژش رعایت کند. این نشریه در سال 1984، در هر شماره 300 هزار و 57 نسخه تیراژ داشت. این رقم در سال 2007 به عدد 400 هزار و 334 رسید و به این ترتیب به چهارمین نشریه پرفروش کشور ایتالیا تبدیل شد. با این حال با توجه به پیشرفت‌های همه روزه فناوری و تغییر سلیقه مخاطبان به مطالعه نسخ دیجیتالی و اینترنتی، اسپرسو هم با کاهش تیراژی ناگهانی مواجه شده و بنا به آخرین آمار اعلام شده، تیراژ 195 هزار و 787 نسخه‌ای را در سال 2014 تجربه کرده است.

زهرا غفاری