ته‌لنجی، فرصت یا تهدید

ته‌لنجی به حمایت از ملوانان لنج‌ها اطلاق گردیده و به این معناست که آنها می‌توانند به منظور تسریع در امرار معاش مقداری ناچیز از بار قانونی وارده توسط لنج به عنوان اقلام شخصی همراه خود داشته و به دلیل معافیت از حقوق گمرکی درآمد ناچیزی را کسب نمایند. این معافیت برای شناورهای تجاری با ظرفیت کمتر از 500 تن در هر سفر 40 میلیون ریال کالا و حداکثر تا شش سفر در سال است. کالاهای ته‌لنجی عمدتا شامل پوشاک، وسایل برقی و مواد غذایی هستند، این شیوه که جنبه قانونی ندارد و فقط در عرف پذیرفته شده است، در سال‌های اخیر، میزان آن رو به رشد بوده و معمولا بین 10 تا 20 دستگاه وانت را شامل می‌شود.

قبل از انقلاب، خدمه شناوران سنتی که برای حمل و نقل کالا به کشورهای عربی مسافرت می‌کردند، در مراجعت اقدام به تخلیه کالا در گمرکات می‌کردند؛ معمولا در حین بارگیری و تخلیه، مقادیری کالا از بسته‌های اصلی خارج می‌شد و در لنج می‌ریخت و مالک کالا، به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی و یا دشواری جمع‌آوری و بسته‌بندی، از تملیک آن صرف‌نظر می‌کرد. از سوی دیگر، چون زمان مسافرت دریایی طولانی بود و گاه بیش از یک ماه به طول می‌انجامید، خدمه شناوران، مقادیری کالا که مایحتاج آنها در طول سفر را دربر می‌گرفت، از خارج تهیه می‌کردند؛ بخشی از این کالاها در طول مسافرت مصرف می‌شد و مابقی، به عنوان کالای ته‌لنجی، برای مصرف در مواقع دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفت یا موقع ورود به کشور، بین ملوانان تقسیم می‌گردید. به این نوع کالاها ته‌لنجی اطلاق می‌گردید.

پس از انقلاب این رویه ادامه یافت و سال به سال، بر میزان این کالا افزوده شد. به‌گونه‌ای که خدمه لنج‌ها در بازگشت از مسافرت، خود را مستحق برخورداری از همراه داشتن مقادیری کالا می‌دانستند و متوقعانه از مأموران می‌خواستند تا در ارتباط با ورود این کالاها، محدودیتی اعمال نکنند.

با گذر زمان، علاوه بر کالاهای مصرفی خدمه یا کالاهای مازاد و مانده در لنج، خدمه لنج‌ها یک بسته کالا همراه خود می‌آوردند. محتوای این کیسه‌ها نیازمندی‌های اعضای خانواده یا بستگان از جمله پوشاک، پارچه، کفش و چای را دربر می‌گرفت. بتدریج بر حجم و نوع این کالاها افزوده شد به مرور، یک کیسه برنج، یک کیسه شکر، یک حلب روغن نیز به ته‌لنجی خدمه اضافه شد. با رواج این رویه، سال به سال میزان کالاها افزایش یافت؛ به گونه‌ای که اکنون شامل انواع مواد غذایی، چینی‌آلات، پتو، چمدان، لوازم آرایشی و بهداشتی، لوازم خانگی و برقی و پوشاک شده است که حجم آن بعضا بالغ بر 30 دستگاه نیسان می‌شود. بعضا دیده شده است بار ته‌لنجی یا ملوانی به مراتب از بار اصلی شناور بیشتر بوده است. گرچه مأموران دولتی همواره برای مقابله یا مهار ورود کالا با این شیوه کوشیده‌اند، اما حل آن به صورت ریشه‌ای، تعمدا و به بهانه‌‌هایی مانند معیشت ملوانان، محرومیت شهرهای بندری، کمبود زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی، نبود اشتغال، رضایت مرزنشینان و جلوگیری از نا امنی‌های مرزی انجام نشده است.

عباس علیزاده

کارشناس کمیسیون مبارزه با قاچاق استان بوشهر