قصه‌خوانی با رادیو

شبکه رادیویی تهران در برنامه «از حرف تا واژه» قصه‌ها و حکایاتی را روایت می‌کند. این برنامه جمعه‌ها ساعت 11 به مدت یک ساعت از موج اف.ام ردیف 94 مگاهرتز پخش می‌شود.

از دیالوگ و قصه به ضرب‌المثل

جواد مانی بیش از 44 سال از اولین تهیه‌کنندگی‌اش در رادیو می‌گذرد و در حال حاضر به مدت چهار سال است تهیه برنامه «از حرف تا واژه» از رادیو تهران را بر عهده دارد. او درباره این برنامه می‌گوید: مهرماه چهار سال این برنامه به پایان می‌رسد و قصد دارم فرم برنامه را تغییر دهم، البته محور و محتوای برنامه ضرب‌المثل است، اما فرم تغییر می‌کند. قبلا فرم برنامه همانند جدول روزنامه‌ها و مجلات به شکل طرح جدول کلمات متقاطع بود.

وی در پاسخ به علت تغییر فرم برنامه به صورت دوره‌ای می‌گوید: من به دلیل این که توانایی‌های خودم را نشان دهم درصدد هستم فرم برنامه را به صورت دوره‌ای تغییر دهم. تغییر فرم به شکل قصه به این دلیل انتخاب شد تا شنونده را بیشتر به تفکر وادار کنیم و اجرای برنامه به گونه‌ای است که از دیالوگ و قصه به ضرب‌المثل ختم می‌شود. از آنجایی که به شرکت‌کنندگانی که پاسخ صحیح را حدس بزنند، جایزه تعلق می‌گیرد، می‌شود گفت که برنامه ما ساختاری مسابقه‌ای دارد، اما به دلیل این که محتوای برنامه اجازه اجرای هیجانی را نمی‌دهد و عرصه فرهنگ، عرصه تفکر است، برنامه هیجانی اجرا نمی‌شود و نمی‌توان عنوان مسابقه را برای برنامه از حرف تا واژه انتخاب کرد.

مانی در ادامه می‌افزاید: ما محدودیت سنی، تحصیلی و جنسیت برای شرکت در این برنامه نداریم، چون این برنامه شنونده عام دارد.

البته مخاطبان هم به این برنامه لطف دارندو تماس‌هایی که با برنامه گرفته می‌شود بسیار زیاد است، لذا ما به 5 نفر اول که به پاسخ صحیح برسند، امتیاز می‌دهیم و هر شخصی که زودتر با برنامه در تماس باشد، امتیاز لازم را کسب می‌کند.

رادیو تهران، موج همدلی

قصه‌خوانی برنامه را یوسف رحیمی بر عهده دارد. رحیمی در ابتدای برنامه توضیح مختصری درباره روال برنامه می‌دهد و می‌گوید: روال این برنامه به این گونه است که اول قصه خوانده می‌شود، اما داستان را به پایان نمی‌رساند و این مخاطبان هستند که باید پایان داستان را با بیان ضرب‌المثل حدس بزنند.

راوی قصه‌های کوتاه

رحیمی که 15 سال است در رادیو کار اجرا می‌کند، درباره اجرایش در این برنامه می‌گوید: هر مهر ماه روال و قالب اجرای برنامه تغییر می‌کند، اما شکل اجرا متغیر است. قبلا واژه به مخاطب داده می‌شد و از آنها می‌خواستیم با توجه به واژه مطرح شده ضرب‌المثل بسازند، اما روال کنونی برنامه این گونه است که سه تا چهار قصه ساده و امروزی خوانده می‌شود و پایان قصه به صورت نیمه‌تمام باقی می‌ماند که شنونده‌ها باید ضرب‌المثل‌ها را با توجه به واژه بیان کنند.

برای تنوع در برنامه ریشه ضرب‌المثل‌ها به صورت داستان وار و به شکل حکایت خوانده می‌شود. لحن من در این برنامه خیلی ساده است و پیچیدگی خاصی ندارد. همسو با روانی قصه، لحن من هم به صورت محاوره‌ای است و به همین سادگی قصه‌ها خیلی ملموس به زبان ساده بازخوانی می‌شود. من راوی قصه‌های کوتاه از داستان‌های زندگی و امروز هستم.

او در پاسخ به این پرسش که اجرای شما در این 15 سال چه تغییراتی داشته، می‌گوید: برای هر فردی طی این سال‌ها تغییر صددرصدی است، اما گاهی ممکن است شخصی کارش ضعیف شود یا قوی‌تر، اما هر سال که می‌گذرد به بار معلومات و اطلاعات انسان افزوده می‌شود و تجربیات جدید کسب می‌کند. مثلا اجرای من در این برنامه که یک برنامه سرگرمی و ساده است با اجرای برنامه ادبی و فاخر بسیار متفاوت است؛ چون برنامه‌ای مانند از حرف تا واژه اجرای ساده‌تر و روانی‌تری را نیازمند است. من طی این سال‌ها کاراکتر صدایم را پیدا کردم و به خوبی می‌دانم اجرای کدام برنامه را به عهده بگیرم. در شروع کار، اجراهای بیشتری داشتم، اما الان سعی می‌کنم در هر برنامه‌ای ورود پیدا نکنم.

داستان‌ها و ضرب‌المثل‌ها

کوثر معصومی، نویسنده این برنامه است و بیش از سه سال با نگارش قصه‌ها و روایت‌ها با این برنامه همکاری می‌کند.

او درباره چگونگی نگارش قصه‌ها و داستان‌های این برنامه رادیویی می‌گوید: برای نگارش داستان‌ها و قصه‌ها بیشتر مطالب آموزنده و مفید و پرکاربرد انتخاب می‌شود و مسائل روتین و روزمره زندگی مد نظر قرار می‌گیرد. اغلب داستان‌ها دو شخصیت ثابت دارد، ما کار را با داستان‌ها و ضرب‌المثل‌های ساده آغاز کرده و تلاش کردیم به مرور با آشنایی بیشتر شنونده‌ها با ضرب‌المثل‌ها و حکایات‌های سخت‌تر همراه مخاطبان باشیم.

نویسنده برنامه تصریح می‌کند: این برنامه ضمن جنبه سرگرمی و ذوق و شوقی که در مخاطب برای حدس ضرب‌المثل‌ها ایجاد می‌کند، باعث تحریک مخاطب می‌شود. از دیگر ویژگی‌های برنامه ریشه‌یابی ضرب‌المثل‌هاست که باعث شده این ضرب‌المثل‌ها پا بگیرد.

مریم کریمی - ضمیمه قاب کوچک