سایه‌ روشن‌‌های آموزگاران عشق

به گزارش جام جم، یکی از آن اقشاری که در این مدت پیگیر مطالبات‌شان بوده‌اند معلمان هستند و بیشترین خواسته‌های آنها در زمینه معیشت بوده است.

این در حالی است که «رفع مشکل معیشتی معلمان» و «اولویت دادن به بودجه آموزش‌وپرورش» از جمله موضوعات مهم مطرح شده در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در بخش آموزش‌وپرورش است اما تاکنون برنامه اجرایی قوی و کاربردی برای حل این مشکل طراحی نشده است.

وزارت آموزش‌وپرورش بزرگ‌ترین وزارتخانه کشور است اما پیشقراولان اصلی آن یعنی معلمان، در مقایسه با جمعیت 13میلیون نفری دانش‌آموزان، سهم اندکی از استخدام در این وزارتخانه دارند؛ رقمی حدود یک میلیون نفر.

این یک میلیون معلم، هر روز در 750 نقطه آموزشی کشور، یا به عبارتی دیگر در 550 هزار کلاس درس، ‌تدریس می‌کنند اما عایدی آنها به حدی ناچیز است که بیشترشان ناچارند شغل دومی داشته باشند.

معلمان چقدر حقوق می‌گیرند؟

در شرایطی که بودجه وزارت آموزش‌وپرورش باید تناسب همگونی با بودجه کل کشور داشته باشد، اما همواره کسری بودجه دستگاه تعلیم و تربیت کشور را آزار داده است و جیب معلمان هیچ‌گاه تغییرات یا افزایش بودجه‌های سالانه را باور ندارد.

در حال حاضر بر اساس آنچه که مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش عنوان می‌کنند، میانگین حقوق دریافتی معلمان رسمی و پیمانی در سال 1396 حدود دو میلیون و 100 هزار تومان است؛ این در حالی است که معلمان بسیاری داریم که حقوق آنها به مراتب از این اعداد و ارقام پایین‌تر است.

همچنین با توجه به افزایش 10 درصدی حقوق و دستمزد در سال 96، حقوق معلمان بازنشسته به صورت میانگین چیزی کمتر از دو میلیون تومان شده است.

معلمان حق‌التدریس هم در این بین بر اساس ساعات کاری حقوقشان محاسبه می‌شود که به طور میانگین با هفته‌ای 12 ساعت تدریس، دریافتی ماهانه 500 هزار تومان دارند.

معلمان رسمی منهای مطالبات و بیمه با کیفیت

مهم‌ترین موضوعی که در دو سه سال اخیر برای بهبود وضعیت و شرایط معیشت معلمان در آموزش‌وپرورش مطرح بود، «نظام رتبه‌بندی معلمان» است؛ طرحی که از سال گذشته اجرایی شد تا قسمتی از مشکلات حقوق و دستمزد و تبعیض‌های پرداختی را رفع کند، هرچند در عمل این طرح، نظام رتبه‌بندی واقعی نبود و هیچ‌گاه نتوانست این مشکل عمده را رفع و رجوع کند.

این طرح که شامل 70 درصد معلمان می‌شود، مواردی همچون شش سال سابقه معلمی و گذراندن دوره‌های آموزشی از شروط آن است که باعث افزایش حقوق می‌شود.

«افت کیفیت بیمه طلایی» یکی دیگر از موضوعات مهم فرهنگیان است که روی اقتصاد معلمان تاثیرگذاشته است.

عمر این بیمه به هشت سال نمی‌رسد اما به زعم بسیاری از فرهنگیان، این بیمه دیگر طلایی نیست زیرا در ابتدا هزینه‌های دندانپزشکی و عینک و موضوعات دیگر را پوشش می‌داد اما حالا نه‌تنها پوشش نمی‌دهد، بلکه فرهنگیان برای درمان ابتدا باید تمام هزینه‌ها را خودشان پرداخت کنند سپس درصدی از هزینه‌ها را مدت‌ها بعد شرکت بیمه‌گذار به آنها بپردازد.

«پرداخت نشدن مطالبات» معلمان یک موضوع ناراحت‌کننده همیشگی برای این قشر است و حتی برخی معلمان برای امرار معاش خود و به واسطه پایین بودن حقوق دریافتی، در شیفت‌های دیگر اضافه تدریس می‌گیرند به این امید که آخر ماه بتوانند از مبلغ آن استفاده کنند. اما پرداخت اضافه تدریس معلمان همواره با تاخیرهای سه، پنج و حالا هفت ماهه همراه است.

بر همین اساس بسیاری از صاحب نظران عرصه تعلیم و تربیت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتقاداتی درباره آن داشته‌اند.

جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی به جام‌جم می‌گوید: عدم پرداخت مطالبات معلمان یکی از مسائلی است که بیشترین مشکل و دغدغه را ایجاد کرده و به همین منظور از وزیر آموزش‌وپرورش به واسطه پرداخت نشدن بموقع معوقات فرهنگیان توضیح خواستیم. ضمن این که در گذشته طرحی داشتیم که از محل صرفه‌جویی بانک‌ها و شرکت‌های دولتی حدود 1700 میلیارد تومان جمع‌آوری شود و برای بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان در اختیار آموزش‌وپرورش قرار گیرد که متاسفانه این مصوبه بدرستی اجرایی نشد.

از سوی دیگر نیز آموزش و پرورشی‌ها اعتقاد دارند با ایجاد سازمان نظام معلمی در وضعیت پرداختی به معلمان تغییراتی ایجاد می‌شود.

حسین فرزانه، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش‌وپرورش در این باره می‌گوید: به این نتیجه رسیدیم که مرحله دوم طرح رتبه‌بندی را در قالب طرح نظام پرداخت معلمی دنبال کنیم. پیش‌نویس این لایحه با یک ماده و پنج تبصره آماده شده که باید به دولت ارائه کنیم تا در آنجا بحث سپس به مجلس ارجاع شود. ضمن این که تشکیل سازمان نظام معلمی را هم پیگیری می‌کنیم تا اگر در این فاصله زمانی کار سازمان نظام معلمی انجام شود، نظام پرداخت معلمی را در حیطه وظایف سازمان نظام معلمی قرار دهیم.

بازنشستگی ضربدر مشکلات مضاعف

کارمندان هر دستگاه و سازمان پس از اتمام 30 سال خدمت و فعالیت خود در انتظار برقراری حقوق بازنشستگی و دریافت پاداش پایان خدمت خود می‌مانند تا بتوانند هر چه زودتر آن را دریافت کرده و برای دوران بازنشستگی خود آسایشی همراه داشته باشند.

اما معلمان در آموزش‌وپرورش هنگامی که به زمان بازنشستگی نزدیک می‌شوند، استرس‌های فراوانی دارند، زیرا دریافت پاداش پایان خدمت بازنشستگان فرهنگی به قصه‌ای پرغصه تبدیل شده است و گاهی پس از یک‌سال یا بیشتر می‌توانند به این حقوق خود دست یابند. علاوه بر این، به روز بودن پرداخت پاداش پایان خدمت یکی از آرزوهای بازنشستگان شده است.

همچنین «بیمه طلایی بازنشستگان» از مواردی است که در سنین بازنشستگی بسیار مورد نیاز است، زیرا پس از 30 سال خدمت و فعالیت، مشکلات جسمی و روحی مختلفی برای این قشر حاصل می‌شود که نیاز دارند با خیالی آسوده به درمان خود بپردازند، اما در سال‌های اخیر این بیمه آنچنان که باید نتوانست کمک حال باشد و فقط در سال‌های ابتدایی خدمات خوبی ارائه داد.

بسیاری از فرهنگیان علت افت کیفیت این بیمه را تغییر کارگزار بیمه عنوان می‌کنند و اعتقاد دارند که بیمه گذار قبلی با توجه به قراردادی که آموزش‌وپرورش با او داشت، خدمات بمراتب بهتری ارائه داد.

بی‌حقوقی و بلاتکلیفی حق‌التدریسی‌ها

اواخر سال گذشته بود که علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، شیوه استفاده از معلمان حق التدریس را نقد کرد. او توضیح داد که نمایندگان مجلس، هشت سال پیش قانونی را مصوب کردند مبنی بر این‌که وزارت آموزش‌وپرورش باید در آن سال حدود 40 هزار نفر از معلمان حق‌التدریس را جذب کند و در همان قانون مقرر شد که دیگر معلمان در قالب حق‌التدریس به کار گرفته نشوند و تنها وزارت آموزش‌وپرورش از طریق برگزاری آزمون اقدام به استخدام نیرو کند، اما بعد از تسریع و اجرای این قانون، وزارت آموزش‌وپرورش اقدام به جذب معلمان حق التدریس کرد که این روش جذب، عملی غلط و مغایر با قانون بود که باعث شد این گروه سرگردان شوند. اکنون معلمان حق‌التدریس یکی از گروه‌هایی هستند که هیچ رابطه استخدامی با آموزش‌وپرورش ندارند و در مناطقی که کمبود معلم وجود دارد، برای تدریس به کلاس‌های درس می‌روند تا کمبود معلم در آموزش‌وپرورش را جبران کنند و همچنان سرگردان و بلاتکلیف رها شده‌اند .

گفته می‌شود کمتر از 10هزار معلم حق‌التدریس به طرق مختلف با آموزش‌وپرورش همکاری دارند که اولین دغدغه آنها پرداخت حق و حقوق‌شان است و دغدغه دیگرشان استخدام؛ معلمانی که سال‌ها در مناطق دور افتاده با شرایط کاری سخت با عشق و محبت کار تدریس را انجام داده‌اند و حالا نیازمند استخدام هستند. ضمن این‌که با شروع سال تحصیلی 96ـ95 هیچ گونه حقوقی به علت کمبود اعتبارات دریافت نکرده‌اند.

وزیر آموزش‌وپرورش در شرایطی دیروز از موضوع حق و حقوق معلمان حق‌التدریس صحبت کرد که مشخص نشد تا همین چند روز آینده این معوقات تسویه می‌شود یا خیر و از آنجا که در سال‌های گذشته هم از این نوع وعده‌های عمل نشده فراوان داده شده است، با این حال حق‌التدریس‌ها با نزدیک شدن به فصل تعطیلی مدارس همچنان چشم‌انتظارند که شاید جیب‌های خالی مانده‌شان از مهر سال پیش، بالاخره پر شود و تکلیف‌شان برای استخدام در آموزش‌وپرورش، روشن.

کرامت؛ حرمت؛ معیشت

هرچه برای معلّمان تلاش شود، جا دارد. این تلاش هم فقط مسأله معیشت نیست - اگر چه مسأله معیشت هم رکن مهمی است که باید به آن توجّه کرد - بلکه کرامت و حرمت هم مطرح است. حرمت معلّمی در جامعه باید احیاء شود؛ آن چنان که اسلام برای معلّم معیّن کرده است. گمان نمی‌کنم هیچ فرهنگ و مجرای فکری و دینی‌ای، به قدر اسلام برای معلّم اهمیت و ارزش و کرامت قائل شده باشد. ما باید کاری کنیم که معلّم در دل‌های خانواده‌ها و آحاد مردم و جوانان و دانش‌آموزانمان همان کرامت و ارزش را داشته باشد.

بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش‌

26 تیر 81

درد دل آموزگاران

یک روز از سال به نام معلمان است، اما ما همه عمر مدیون‌شان هستیم و چه غم‌انگیز است که وقتی به مناسبت روز معلم اصلی‌ترین دلمشغولی‌های‌شان را می‌پرسیم باز هم از معیشت می‌گویند و کند گشتن چرخ اقتصاد خانواده‌شان. برخی از این گلایه‌ها را با هم می‌خوانیم:

تاکسیرانی در کنار معلمی

«مهدی کشاورز» هم از معلمان خوشرویی است که کمتر کسی از معاشرت با او لذت نمی‌برد. گرم و احساسی برخورد می‌کند و این توانایی را دارد که هر کسی را به سمت خوبی‌های خود جذب کند. حدود 15 سالی است که مسئولیت معلمی روی دوش اوست و در تمام این سال‌ها دانش‌آموزان بسیاری را تربیت کرده است. او با حدود دو میلیون تومانی که از معلمی درآمد دارد، باید زندگی خود را بگذراند. وقتی با او هم‌کلام شدم، گفت که از وضعیت معیشتی کنونی خود ناراضی است. حدود ده سالی است که تاکسی هم دارد و بعد از تعطیلی مدرسه، با تاکسی خود چرخی در شهر می‌زند. با این‌که در پاره‌ای مواقع حتی دو شیفت در روز با دانش‌آموزان است، اما پس از آن برای امرار معاش خود با تاکسی هم کار می‌کند. این آقا معلم خوشرو که دو فرزند پسر و دختر دارد، می‌گوید: «تا زمانی که توان دارم کار می‌کنم تا شرمنده خانواده‌ام که عاشق آنها هستم، نشوم.»

از مهر سال گذشته بی‌حقوقیم!

«علی آقایی» معلمی است که به صورت حق‌التدریس با آموزش و پرورش همکاری می‌کند. تنها منبع درآمدش همین تدریس در مدارس و پایه‌های مختلف تحصیلی است. در هفته چند مدرسه و کلاس درس را تجربه می‌کند تا بتواند با حق‌التدریس ناچیزی که از آموزش و پرورش می‌گیرد، زندگی خود را بگذراند. از مهر سال گذشته، آموزش و پرورش حقوق او را پرداخت نکرده و با این‌که هفت ماه است حقوق نگرفته، اما همچنان باانرژی به کلاس‌های درس می‌رود و امیدوار است بزودی مطالباتش را بگیرد.

بازنشستگی با جیب‌های خالی

«فاطمه محمدی» هم خانم معلم سال‌های دور است و حالا چندسالی از بازنشستگی او در آموزش و پرورش می‌گذرد. در یکی از استان‌های غربی کشور که آب و هوای سردی دارد، زندگی می‌کند و پس از 30 سال معلمی در پایه‌های مختلف تحصیلی، حالا چهار سالی می‌شود که بازنشسته شده و در خانه کنار همسرش است. حقوق بازنشستگی او آنچنان چشمگیر نیست و بعد از این همه تلاش و خدمت، چیزی حدود یک میلیون و 300 هزار تومان دریافتی دارد. گله‌مند است از این‌که اگر در سال‌های آخر معلمی می‌توانست معاون یا مدیر مدرسه شود، حالا حقوق بمراتب بالاتری دریافت می‌کرد. ضمن این‌که پاداش پایان 30سال خدمت خود را به سختی از آموزش و پرورش گرفت. او با خنده می‌گوید: «آنقدر برای دریافت پاداش 30 سال خدمتم خون دل خوردم که حالا باید همان پول را خرج دوا و درمان این حرص و جوش خوردن‌ها کنم.»