سیستان و بلوچستان رکورد‌دار انتصاب زنان در پست مدیریت

به گزارش جام جم، در سال های اخیر درخواست زنان کشورمان از مشارکت صرف در پای صندوق های رای، به حضور در سطوح کلان کشوری و مدیریتی و ایفا کردن نقش هایی در جامعه تغییر کرده است. به طور مثال مشارکت زنان که در دوره اول و دوم کاندیداتوری شوراهای شهر و روستا از حد یک و یا 2 درصد فراتر نمی رفت، در دوره اخیر ( انتخابات پیش روی شوراها)، به 6.3 درصد ( معادل 17885 داوطلب زن در میان کل 287425 کاندیدای شرکت کننده) رسیده است. این درحالی است که در دوره قبلی شوراها بیش از 12 هزار زن کاندیدا شده که 6 هزار نفر آنها انتخاب شده بودند.

نمایندگان زن مجلس نیز از 8 درصد دوره نهم به 11 درصد در دوره دهم مجلس شورای اسلامی افزایش پیدا کرد، به عبارتی تعداد نمایندگان زن مجلس از 9 نفر به 18 نفر افزایش یافت. همزمان دولت یازدهم بیشترین تعداد زنان در کابینه را به خود دید.

و اما بررسی آمارهای استانی انتخابات شوراهای شهر و روستای کشور، براساس ثبت نام بانوان در این انتخابات نیز نشان می ‌دهد که مشارکت زنان در 6 استان کرمان، سیستان و بلوچستان، تهران، فارس، خراسان رضوی و مازندران تفاوت معناداری با سایر نقاط کشور دارد. براساس این آمار کرمان با ثبت‌ نام یک هزار و ۸۴۰زن، سیستان و بلوچستان با یک هزار و ۳۹۷ زن، تهران با یک هزار و ۳۳۷ زن، فارس با یک هزار و ۱۸۹زن، خراسان رضوی با یک هزار و ۱۱۶زن و مازندران با ثبت نام یک هزار و پنج زن به لحاظ تعداد زنان ثبت‌ نام کننده در صدر بیشترین تعداد زنان نامزد در کشور قرار دارند.

سیستان و بلوچستان؛ مدیر زن پرور

براساس این آمار سیستان و بلوچستان اکنون دومین استان به لحاظ تعداد زنان نامزد در انتخابات شوراهای اسلامی است، اما این استان هم اکنون به لحاظ تعداد زنان شاغل در پست های مدیریتی رکوردار کشور است. درواقع با روی کار آمدن دولت یازدهم و استاندار جدید سیستان و بلوچستان، بخت زنان این استان در به کارگیری در مشاغل دولتی و مدیریتی گشوده شد و حکم اولین فرماندار زن کشور به نام یک بانوی شیعه سیستانی زده شد. در اندک زمانی دومین فرماندار استاندار سیستان و بلوچستان نیز از میان بانوان بلوچ و اهل تسنن این استان انتخاب شد. این رویه با سرعت ادامه یافت و به مناصب دیگری چون معاون استاندار، معاون فرماندار، بخشدار، شهردار، مدیرکل، معاون مدیرکل، اعضای شورای شهر و روستا و ... تسری پیدا کرد، طوری که به گفته علی اصغر جمشیدنژاد، معاون سیاسی اجتماعی استاندار سیستان و بلوچستان اکنون بیش از 70 بانوی سیستانی و بلوچی (کمتر از 20 درصد از مدیران و مقامات استان) در پست های مختلف مدیریتی در سطح استان مشغول به کار هستند. این امر سیستان و بلوچستان را به افتخار رکورددار بودن در انتصاب زنان در پست های مدیریتی سیاسی اجتماعی در بین 31 استان کشور رساند و تقدیر از استاندار نوگرایش را به همراه داشت. جمشید نژاد در تشریح روندی که به انتصاب و انتخاب این تعداد مدیر زن در سیستان و بلوچستان منجر شد، به جام جم می گوید: سنگ اول این بنا را استاندار گذاشت، به این طریق که بخاطر باوری که به رفع تبعیض جنسیتی در جامعه و اصل شایسته سالاری در به خدمت گرفتن مدیران داشت، دو نفر از فرمانداران خود را از میان بانوان شایسته، تحصیلکرده و توانمند استان برگزید که البته در این انتخاب ها شرایط خاص جمعیتی سیستان و بلوچستان که ترکیبی از طوایف مختلف و مذاهب شیعه و سنی است را نیز مد نظر قرار داد و این دو بانوی فرماندار را از اهل تسنن بلوچی در جنوب و اهل تشیع سیستانی در شمال انتخاب کرد. به عبارتی بلافاصله پس از انتخاب خانم معصومه پرندوار؛ فرماندار شیعه شهرستان هامون در منطقه سیستان در شمال استان، سکان فرمانداری شهرستان قصرقند در منطقه بلوچستان در جنوب استان را به خانم حمیرا ریگی از اهل تسنن بلوچستان سپرد که اکنون نیز از مدیران موفق استان هستند.

معاون سیاسی اجتماعی استاندار سیستان و بلوچستان، می افزاید: پس از این دو انتصاب، خانم دکتر زهرا اربابی، به عنوان معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استاندار ( اولین معاون استاندار زن در کشور) انتخاب شدند که البته چندماهی است در سمت معاونت پشتیبانی و امور استان های سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور فعالیت می کنند و جای خالی ایشان در معاونت استانداری سیستان و بلوچستان به خانم دکتر اشرفی سپرده شد.

به گفته جمشیدنژاد پس از این 3 انتصاب، مسئولان دیگری در قالب های بخشدار و معاون فرماندار به خدمت گمارده شدند، به گونه ای که اکنون در 19 شهرستان استان، از بانوان در سمت های بخشدار و معاون فرماندار استفاده شده است.

سنت شکنی دوست داشتنی

سنت شکنی استاندار سیستان و بلوچستان جواب داد و خیلی زود دامنه انتخابات و انتصابات در پیکره و زیرمجموعه استانداری، به سایر سازمان ها و نهادها و وزارتخانه ها در این استان هم تسری یافت و از آن استقبال شد. طوری که پست هایی چون مدیرکلی گمرک زاهدان و ناظر گمرکات سیستان و بلوچستان، مدیرکلی محیط زیست استان، ریاست مرکز بهداشت شهرستان فنوج، ریاست بنیاد شهید شهرستان نیکشهر، شهرداری دو شهر راسک سرباز و یکی از مناطق 6گانه زاهدان، مدیریت آموزش و پرورش برخی نواحی زاهدان، مدیریت اداره تامین اجتماعی ایرانشهر و ... نیز به تصرف بانوان توانمند این استان درآمد. البته پیش از این دکتر حلیمه عالی به عنوان نخستین زن اهل سیستان و بلوچستان بر کرسی مجلس شورای اسلامی تکیه زده بود که مجموع این زنان مدیر و مدبر از 70 نفر نیز فراتررفته است.

به نظر می رسد که انتصاب زنان در پست های مدیریتی در این خطه جنوبی نه تنها مورد توجه و الگوگیری مدیران ارشد سازمان ها و نهادهای مختلف استان قرار گرفته، بلکه در سطح جامعه بانوان نیز از اقبال خوبی برخوردار شده و مطالبه و انگیزه زیادی برای آنان در راستای مشارکت های سیاسی اجتماعی ایجاد کرده است. گواه این ادعا نیز رشد فزاینده حضور بانوان این استان در انتخابات شوراهای شهر و روستا امسال ( نسبت به دوره قبل) است.

معاون اجتماعی سیاسی استانداری سیستان و بلوچستان این رشد را 118 درصد اعلام می کند و می گوید: در یکی از روستاها به نام افضل آباد 11 نفر برای شورای روستا ثبت نام کردند که 10 نفر خانم هستند. در روستای دیگری در شهرستان زهک 4 نفر کاندید شورای روستا شدند که هر 4 نفر خانم هستند.

سختی که آسان شد

راه همواری که امروز در جامعه سنتی سیستان و بلوچستان پیش پای بانوان این استان برای حضور در مشاغل اجتماعی قرار گرفته و فرش قرمزی که برای آنها پهن شده است، در ابتدای کار به این همواری و خوش رنگی نبود. افراد زیادی از استاندار و معاونان و بانوان فرماندارش گرفته تا حتی مردم و مردان این خطه که این گونه انتخابات با باور و عقیده شان سخت در تقابل بود، هزینه های زیادی برای آن دادند؛ برخی درمقابل فشارها ایستادگی کردند و برخی خط و نشان ها کشیدند و گلایه ها کردند.

اولین واکنش ها به گفته جمشیدنژاد، مربوط به یک نماینده مجلس و یک امام جمعه بود که اولی جلسه معارفه اولین فرماندار زن را تحریم کرد ( گرچه بعد حضور یافت) و دومی اعتراضش را به پشت تریبون و خطبه های نماز جمعه کشاند. یکی از سران طوایف نیز درخواست کرد که دامنه این نوع انتصابات به شهرستان آنها کشیده نشود.

معاون اجتماعی سیاسی استاندار می افزاید: اما این واکنش های اعتراضی یکسال بعد به تعریف و تمجید تبدیل شد و بویژه همان امام جمعه گفت که اگر قرار است یک شیرزن با این سطح از کارآیی و دلسوزی و پیگیری مدیر و فرماندار شهرستان ما باشد، ما با آن موافقیم و برای این انتصاب از شما تشکر و استقبال می کنیم. ​ درواقع اکنون در استان ما و در همه سطوح (برخلاف گذشته) این باور ایجاد شده که باوجود شایستگی، دیگر محدودیت جنسی برای هیچ پست مدیریتی وجود ندارد.

جمشیدنژاد با اشاره به اینکه فرمانداران و مدیران زن ما طبق ارزشیابی سالانه کارنامه درخشانی داشته و از حد انتظار بهتر عمل کرده اند، یادآور می شود: شایستگی، عملکرد و توانمندی این بانوان به حدی است که مورد پذیرش جامعه بسته و سنتی این خطه هم قرار گرفته به طوری که گاه مردم شهرستان های همجوار یک بانوی فرماندار از ما درخواست می کنند که این فرماندار را به شهرستان ما بفرستید. به طور مثال خانم حمیرا ریگی، فرماندار ما در قصرقند که یک شهرستان کوچک و بدون امکانات تخصصی است، توانسته با رایزنی و پیگیری دلسوزانه پای بیمارستان های صحرایی را برای ارائه خدمات رایگان به قصرقند باز کند و یا اینکه توانسته هر هفته دو متخصص را برای طبابت به مرکز شهرستان بیاورد. کارآمدی و توانمندی و پیگیری های معصومه پرندوار، فرماندار هامون نیز مورد توجه و تقدیر مردم هامون و شهرستان های همجوار قرار گرفته است.

اولش خیلی سخت بود

معصومه پرندوار، فرماندار هامون 37 سال دارد و مدرک تحصیلی اش کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی است. وی که اکنون متاهل است و یک فرزند دارد، فعالیت اجتماعی خود را از 19 سالگی در سمت یک کارمند ساده در استانداری سیستان و بلوچستان آغاز کرد و پس از گذشت 15 سال فعالیت در سطوح مختلف این نهاد و کسب مدرک تحصیلی و توانمندی لازم، به مهره ای کارآمد و مناسب برای استاندار خوشفکر این استان تبدیل شد تا حکم اولین فرماندار زن خود را به نام او بزند. این حکم 15 اسفند سال 92 (به عنوان اولین حکم زن فرماندار در دولت تدبیر و امید) توسط رحمانی فضلی، وزیر کشور امضا شد.

هامون؛ شهرستانی که او فرماندارش شده،​ 50 هزار نفر جمیعت دارد که حدود 20 درصدش را هموطنان اهل تسنن تشکیل می دهند که بیشتر آنها در بخش مرکزی شهرستان ساکن هستند.

پرندوار هنوز سنگینی نگاه ها در جلسه معارفه اش در 6 اردیبهشت سال 93 یعنی 3 سال پیش را به خاطر دارد.

آن روز خیلی ها موافق فرماندار شدنش نبودند؛ از نمایندگان هامون در مجلس تا امام جمعه و احتمالا همه مردانی که خود را برای رسیدن به پستی که به او رسیده بود، آماده می کردند. هیچ کس با او دشمنی نداشت​، اما هامون یک شهرستان مرزی در خطه سنتی، بسته و همراه با باورهای متعصبانه بود که مدیریت زنان را بر جامعه ای که ظاهرش ضمخت و خشن بود، برنمی تافت.

پرندوار به جام جم می گوید که البته همه سختی ها مربوط به یکسال اول بود و سال های بعد شرایط مناسب تر شد و جامعه اعم از مردان و زنان وی را پذیرفتند و سختی تغییر ذائقه و باورهای کهنه شان را بر خود هموار کردند.

تلاش، سخت کوشی و تعاملات خوب وی با همه مردم البته مهمترین عامل پیروزی و پذیریش این بانوی مدیر و سدشکن حضور بقیه بانوان استان در مناصب دولتی بود.

فرماندار هامون می گوید که برخلاف تصور اولیه برخی افراد، ما فرمانداران نمایشی و ویترینی نیستیم و واقعا کار می کنیم و توانستیم این جمله " مثل یک مرد کار می کند" را تغییر دهیم تا امروز از زبان خود آقایان بشنویم که می گویند" این خانم از صد تا مرد بهتر عمل می کند".

شهرستان هامون دو شهر به نام های علی اکبر و محمد آباد و یک شهر، دو بخش مرکزی و چهار دهستان دارد و اکنون محبوبیت و عملکرد بالای فرماندار بانوی این شهرستان و چند بانوی مدیر دیگر باعث شده که امروز زنان زیادی در این شهرستان خود را در معرض انتخاب مردم در شوراها بگذارند، طوری که اکنون 4 زن کاندیدای شورای دو شهر هامون و 34 زن نیز نامزد انتخابات شورای روستاها شده اند.

به نظر می رسد بانوان این خطه ( به عنوان استان پایلوت مدیریت زنان در کشور) همراه با دیگر بانوان ایرانی، این روزها نسبت به جایگاه و مقام خود آگاهی بیشتری کسب کرده و با وجود جو مردسالار و پدرسالار سرزمین مان راه خود را به سطوح بالاتر باز کرده‌اند.

فاطمه مرادزاده