نقش شبکه‌های استانی در مدیریت فضای مجازی

براساس آمارهای ثبت شده در سایت‌های معتبر، نسبت کاربران ایرانی تلگرام در مقایسه با کشور‌های دیگر، بسیار بالاست و ایرانی‌ها در استفاده از تلگرام، رقیب ندارند.

شبکه‌های اجتماعی موبایلی، موافقان و مخالفان زیادی دارند. موافقان این شبکه‌ها عموما بر این باور هستند که در فضای مجازی تسهیل ارتباط و تسهیم مباحث و مساعی در اوج قرار دارد و در این فضای مجازی، کاربران گمنام تمام تلاش خود را برای گمنام باقی‌ماندن آن‌هم در جهت به حداقل رساندن آسیب‌های این فضا انجام می‌دهند. همچنین این فضا امکان ترویج خلاقیت فردی را فراهم می‌آورد و تبدیل به منبع اطلاعات برای کانون‌های تخصصی، صنفی و گروهی شده است. در این فضا مبادله افکار و دیدگاه‌ها به سهولت انجام می‌شود و کاربران می‌توانند از آن برای کشف تحولات جدید و ایجاد روابط اجتماعی و مدنی استفاده کنند.

در مقابل، مخالفان شبکه‌های اجتماعی معتقدند که این شبکه‌ها باعث اتلاف وقت مردم شده و به بروز اختلافات خانوادگی کمک می‌کنند. از نظر آنها وابستگی و اعتیاد به فضای مجازی و درنهایت زندگی مجازی، کاهش ارتباطات چهره به چهره، سوءاستفاده از اطلاعات شخصی، ترویج زندگی خیالی، نادیده گرفتن حریم شخصی، تهدیدهای سیاسی و جاسوسی، تزلزل بنیان خانواده و اعضای آن، منحرف‌کننده بودن، وقت‌گیر بودن، اعتیادآور بودن، فراهم آوردن آسیب فکری و اخلاقی و از بین رفتن حریم و احترام در خانواده‌ها از جمله مهم‌ترین آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی هستند.

با وجود دیدگاه‌های موافق و مخالف، آنچه در این برهه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، نحوه مدیریت بر شبکه‌های اجتماعی است و اهمیت این موضوع آنچنان است که رهبر معظم انقلاب آن را با شأن رهبری مقایسه فرمودند. [اگر من رهبر نبودم، مدیر فضای مجازی کشور می‌شدم] نکته‌ای که از این جمله می‌توان دریافت این است که فضای مجازی یک واقعیت است و چاره کار، نه در حذف یا مقابله قهری، بلکه «کنترل» و «مدیریت» آن است.

قدر مسلم صداوسیما در خط مقدم این جبهه قرار دارد و برنامه‌ها و راهکارهای شبکه‌های استانی صداوسیمای مراکز، خارج از ایده‌ها و راهکارهای ملی برای مدیریت شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی نیست و لازم است مدیران شبکه‌های استانی اطلاعات روزآمدی از روند تغییرات و اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی داشته باشند و راهکارهای منطقه‌ای مدیریت بر آن را رصد کنند.

به نظر می‌رسد شبکه‌های استانی، دو راهکار و رویکرد عمده در قبال شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی در پیش‌رو دارند: اول «حضور در فضای مجازی» و دوم «استفاده از ظرفیت‌های این فضا برای جلب مخاطبان بیشتر». برای این منظور پیشنهاد می‌کنم ضمن اولویت دادن به اطلاع‌رسانی و پاسخگویی به شائبه‌ها و شایعات، از این فضا برای حفظ و نگهداشت مخاطبان، ارتباط با آنها و تبلیغ برنامه‌ها، استفاده از ظرفیت روزنامه‌نگاری شهروندی در فضای مجازی، توجه به چندرسانه‌ای بودن محتوای تولید شده در رادیو و تلویزیون جهت عرضه در فضای مجازی و رصد جریان‌های سیاسی و اجتماعی در استان استفاده شود.

سیدمحسن لطیفی

مدیرکل صداوسیمای مرکز آذربایجان شرقی