ترامپ و دیوان عالی

پیروزی میلیاردر نیویورکی پیامدهایی را به صحنه آورده که برای یک دهه جلوه خواهد کرد که شاید بسیاری به عمق و اهمیت آن در روز انتخابات که رای خود را مکتوب کردند کمترین توجهی نداشتند. با توجه به این‌که اکثریت در کنگره آمریکا با جمهوریخواهان است این امکان در اختیارشان است تا در خصوص موضوعاتی که اجماع‌نظر حزبی وجود دارد به تصویب قوانینی بپردازند که جایگاه انتخاباتی آنان را بدون این‌که هراسی از وتوی رئیس‌جمهور داشته باشند، استحکام بخشد زیرا یک هم حزبی را در کاخ سفید نظاره‌گر هستند. این واقعیتی هر چند کتمان‌ناپذیر اما موقت است. کمتر از چهار سال دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری خواهد بود و احتمال این‌که دموکرات‌ها پیروزی را در آغوش بگیرند، وجود دارد. اما پیروزی ترامپ پیامدهایی را برای جامعه و مردم آمریکا رقم خواهد زد که فراتر از دعواهای روزمره سیاسی کنونی خواهد بود و برای دهه‌ها کیفیت حیات و مناسبات اجتماعی شهروندان آمریکایی را جهت خواهد داد.

تعاملات در تمامی حیطه‌های زیستی در آمریکا در چارچوب قراردادها شکل می‌گیرد. به عبارت دیگر براساس قرارداد اجتماعی است که روابط بین حکومت و مردم در میان شهروندان قوام می‌یابد و به همین روی هر زمان که امکان مصالحه برای حل منازعات سیاسی و اجتماعی امکان‌پذیر نباشد و نهادهای سیاسی و نیروهای اجتماعی در دو سوی گسل بر موضع خود پافشاری کنند، دیوان عالی آمریکا به عنوان فصل الخطاب وارد صحنه می‌شود و به‌عنوان مرجع نهایی مسیر را مشخص می‌کند.

اعضای دیوان عالی آمریکا متشکل از 9 قاضی با انتصاب رئیس‌جمهور و تائید سنای آمریکا مادام‌العمر در مسند عالی ترین مقام قضایی کشور قرار می‌گیرند. در آخرین سال حضور باراک اوباما در کاخ سفید آنتونیواسکلییا فوت کرد و چون سال انتخابات بود، میچ مک کانل، رئیس‌جمهوریخواه سنا اعلام کرد باید صبر کرد تا پس از انتخابات رئیس‌جمهور جدید جایگزین را معرفی کند. توازن در دیوان عالی با مرگ قاضی محافظه کار آنتونیواسکلییا برهم خورد زیرا چهار نفر از اعضای دیوان عالی لیبرال هستند. در صورتی‌ که جمهوریخواهان قبول می‌کردند اوباما جایگزین را معرفی کند محققا یک لیبرال با حمایت کاخ سفید وارد دیوان عالی می‌شد و ترکیب حاکم در دیوان عالی خصلت پیشرو پیدا می‌کرد و طبیعتا تصمیمات رنگ و بوی همسو با ارزش‌های حزب دموکرات به خود می‌گرفت. دموکرات‌ها در زمان انتخابات چندان توجهی به موضوع این که اولین اقدام رئیس جمهور بعدی پرکردن جای خالی قاضی متوفی خواهد بود نکردند زیرا مطمئن بودند هیلاری کلینتون پیروز خواهد شد و خطری ارزش‌های لیبرال را تهدید نخواهد کرد. اما با پیروزی ترامپ به یکباره واقعیتی به صحنه ورود کرد که نتایج آن مسیر زندگی اجتماعی و سیاسی در آمریکا را بشدت متاثر خواهد کرد. او در اولین گام «نیل گورسچ» محافظه کار را به سنا معرفی کرد. رهبری حزب دموکرات و سناتورهای دموکرات و گروه‌های ذی‌نفع پیشرو و لیبرال تمام سعی خود را کردند که قاضی معرفی شده موفق نشود اما در نهایت او تصویب سنا را با حمایت یکپارچه سناتورهای جمهوریخواه به‌دست آورد و به عنوان یکصد و سیزدهمین قاضی به جرگه دیگر اعضای دیوان عالی پیوست. در هر سال تقریبا 50 موضوع در دیوان عالی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در مورد آنها رای صادر می‌شود که با توجه به این‌که با انتخاب گورسچ، محافظه‌کاران در اکثریت قرار گرفته اند پرواضح است که اکثر تصمیمات بالاخص در رابطه با دو موضوع بسیار کلیدی برای محافظه کاران یعنی حمل سلاح و موضوعات مذهبی سمت و سوی محافظه‌کارانه بگیرد.

اما شکست هیلاری کلینتون خطر بسیار جدی‌تری را در برابر لیبرال‌های آمریکایی قرار داده و آن این است که به احتمال بسیار رئیس‌جمهور در موقعیتی قرار بگیرد که سه قاضی جدید را به دیوان عالی آمریکا بفرستد زیرا دو نفر از قضات کنونی بالای 80 سال دارند و یکی در آستانه رسیدن به 80 سالگی است.

با توجه به این‌که نیل گورسچ، جوانی چهل و هشت ساله است و احتمالا قضات معرفی شده بعدی هم جوان خواهند بود، اگر ترامپ این فرصت را پیدا کند که سه قاضی دیگر را به دیوان عالی آمریکا بفرستد پیروزی او را باید یکی از تاثیرگذارترین انتخابات در آمریکا با پیامدهای وسیع و عمیق سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قلمداد کرد.

دکتر حسین دهشیار

استاد دانشگاه علامه طباطبایی