یک بیماری مهم زنانه

تغییر شکل ناخوشایند

فیبروم رحم، در واقع یک توده خوش‌خیم محسوب می‌شود که در عضله رحم به وجود می‌آید. وقتی سلول‌های طبیعی شروع به تکثیر می‌کنند، یک تومور خوش‌خیم به‌وجود می‌آید.

چنانچه سلول‌های طبیعی تغییر شکل بدهند به‌طوری‌که هسته و سیتوپلاسم آنها تغییر کند، یک تومور بدخیم عضله رحم ایجاد می‌شود که به آن سارکوم می‌گویند. این تومور بدخیم می‌تواند قسمت‌های دیگر بدن را نیز درگیر کند که چنین حالتی متاستاز نام دارد. شاید خیلی از افراد تصور کنند که تفاوتی بین فیبروم و سارکوم وجود ندارد در حالی‌که این باور نادرست است و فیبروم و سارکوم با یکدیگر متفاوت هستند. فیبروم، هیچ‌وقت به سارکوم که یک توده بدخیم است، تبدیل نخواهد شد.

شما فیبروم دارید؟

برای تشخیص قطعی فیبروم، پزشک متخصص زنان و زایمان از بیمار یک تاریخچه می‌گیرد و علاوه بر آن معاینه و سونوگرافی نیز انجام می‌شود. سونوگرافی این قابلیت را دارد که تا 99 درصد فیبروم را بدرستی تشخیص بدهد اما در برخی موارد قرارگیری فیبروم به‌گونه‌ای است که پزشک نمی‌تواند دقیقا بگوید که فرد به صورت قطعی به فیبروم مبتلاست یا توده تخمدان وجود دارد. برای تشخیص قطعی در چنین شرایطی، از ام.آر.آی (MRI) کمک گرفته می‌شود. بعد از این‌که تشخیص انجام شد، با توجه به شرایط بیمار و اندازه فیبروم، اقدامات درمانی لازم انجام می‌گیرد.

چه سنی باید منتظر فیبروم بود؟

ابتلا به فیبروم رحم، بیش از هر چیز به هورمون زنانه استروژن وابسته است، به همین دلیل 50 درصد خانم‌هایی که سن آنها 35سال به بالاست، می‌توانند دچار فیبروم رحم شوند. استروژن در بدن همه خانم‌ها وجود دارد ولی آن دسته از افرادی که به فیبروم مبتلا می‌شوند، زمینه ارثی و خانوادگی در آنها دخیل است. آن دسته از افرادی که گیرنده استروژن آنها حساس است یا این‌که استروژن سطح بدن آنها بالاست نیز می‌توانند مستعد ابتلا به فیبروم باشند.

شیوع فیبروم در سنین بالای 35 سال است، اما متاسفانه ابتلا به فیبروم در سنین 24 تا 26 سال نیز دیده می‌شود و فیبروم‌های این دسته از افراد، بزرگ هستند و اندازه‌ای در حدود 11 تا 12 سانتی‌متر دارند. دلیل این‌که چرا فیبروم در سنین پایین‌تر تا حدودی شایع شده، دقیقا مشخص نیست و برای پی بردن به علت دقیق این مساله، باید تحقیق و بررسی‌های علمی‌ فراوانی صورت بگیرد.

فیبروم و دردسرهایش

هرچه اندازه فیبروم بزرگ‌تر باشد، مشکلات ناشی از آن نیز بیشتر خواهد بود. فیبروم بزرگ می‌تواند بر اساس فشار و نوع قرارگیری، علائم زیادی را برای فرد به وجود بیاورد. چنانچه فیبروم روی حالب‌ها فشار وارد کند، از بین رفتن کلیه‌ها را در پی دارد. فشار ناشی از فیبروم بزرگ، در برخی موارد می‌تواند روی معده ایجاد شود و حجم معده را کم کند، در چنین شرایطی فرد از تهوع و استفراغ رنج خواهد برد. اگر فیبروم روی مثانه فشار وارد کند، فرد باید انتظار تکرر ادرار را داشته باشد. فشار روی مقعد، مشکلات اجابت مزاج را در پی خواهد داشت. فیبروم علاوه بر این‌که علائم ناخوشایندی می‌تواند داشته باشد، خطراتی را نیز به همراه دارد. این بیماری می‌تواند باعث کم‌خونی شود و آن دسته از خانم‌هایی که فیبروم آنها در زیر مخاط آندومتر قرار گرفته است به خونریزی‌های شدید در زمان قاعدگی مبتلا می‌شوند که این مساله می‌تواند احتمال ابتلا به فقر آهن را افزایش بدهد. فیبروم در صورتی که زیر مخاط رحمی قرار گرفته باشد، می‌تواند باعث بزرگ شدن حفره رحم شود و در صورتی که خانم باردار باشد، احتمال سقط جنین در چنین شرایطی افزایش پیدا می‌کند. بسیاری از بیماران مبتلا به فیبروم باید قبل از بارداری به درمان فیبروم خود اقدام کنند تا احتمال سقط جنین در آنها به حداقل ممکن برسد. چنانچه فیبروم بزرگ باشد و اندازه آن از لگن هم بزرگ‌تر شود، می‌توان براحتی آن را لمس کرد. فیبروم‌‌ بزرگ، با توجه به جایی که قرار می‌گیرد، می‌تواند علائم زیادی را بروز بدهد برای مثال، فیبروم ممکن است باعث مشکلات گوارشی مثل یبوست و اسهال شود. فشار لگنی نیز یکی دیگر از علائم و مشکلات ناشی از فیبروم بزرگ است که می‌تواند برای خانم‌های مبتلا به فیبروم رحم، حسابی دردسرساز شود.

نشانه‌های کوچک ولی مهم

یکی از مواردی که خانم‌ها باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند، مراجعات دوره‌ای به پزشک متخصص زنان و زایمان است، چون از آنجا که رشد توده‌ها در بدن، به آرامی صورت می‌گیرد و هیچ وقت توده‌ای به یکباره با اندازه بزرگ مثلا 12 سانت ایجاد نمی‌شود، علائم نیز ممکن است وجود نداشته باشند و معاینات دوره‌ای می‌تواند در تشخیص زودهنگام، موثر باشد. علائم فیبروم به‌طور کلی، به جایی که در آن ایجاد می‌شود، بستگی دارد. برای مثال، در شرایطی که فیبروم در مخاط رحمی (آندومتر) به وجود بیاید، باید انتظار خونریزی زیاد در زمان قاعدگی را داشت ضمن این‌که چنین خونریزی‌ای همراه با دفع لخته خون خواهد بود. چنانچه فیبروم در خود جسم رحم ایجاد شود، اندازه رحم بزرگ خواهد شد و این مساله برای فرد، احساس سنگینی را به وجود می‌آورد، در چنین شرایطی فیبروم تاثیری روی خون قاعدگی ندارد. اگر توده فیبروم خارج از عضله رحم و به سمت حفره شکم ایجاد شود، عضله رحم در چنین شرایطی به سمت حفره شکمی بزرگ خواهد شد. علائم فیبروم با توجه به اندازه و محل به‌وجود آمدن آن، متفاوت است و نام‌گذاری فیبروم به محل تشکیل آن بستگی دارد، اما فیبروم‌ها از نظر جنس و ساختار، تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.

آزاده جلالوند