آبگیری هورالعظیم با فاضلاب افتادن از چاله به چاه

به گزارش جام‌جم، تالاب هورالعظیم تنها باقی مانده تالاب‌های بزرگ بین‌النهرین است که حدود یک‌سوم مساحت آن در خاک ایران قرار دارد. این تالاب که روزگاری نه چندان دور به سبب ویژگی‌های بکر طبیعی‌اش محل زندگی و امرار معاش بسیاری از مردم حاشیه تالاب بود، چندسالی است به دلیل عدم تامین حقابه آن و همچنین فعالیت‌های مخرب شرکت‌های نفتی برای اکتشاف و استخراج نفت، به بستری خشک تبدیل شده و با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند. تبدیل شدن این تالاب زیبا به یکی از بزرگ‌ترین کانون‌های گردوغبار خوزستان و اعتراضات پی در پی فعالان محیط‌زیست و مردم این استان، باعث شد که سازمان محیط زیست درصدد آبگیری تالاب برآید. در همین راستا چندی پیش، معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور با ابراز رضایت از اقدامات انجام شده، از آبگیری 70 درصدی هورالعظیم خبر داد امری که خود با واکنش‌های اعتراض‌آمیز زیادی همراه شد.

آبگیری مضر

در این باره ناصر عبیات، فعال محیط‌زیست خوزستانی می‌گوید: آنچه اخیرا وارد تالاب هورالعظیم شده، زهاب‌های شور نیشکر، پساب‌های آلوده کشاورزی و فاضلاب شهرهای دشت آزادگان و هویزه است که در صورت خشک شدن همین پساب‌ها، علاوه بر گرد و خاک، حجم وسیعی از مواد سمی حاصل از آبگیری بخش‌هایی از تالاب با پساب‌های کشاورزی، وارد ریه‌های مردم خوزستان خواهد شد.

علیرضا عامری، از دیگران فعالان محیط زیست استان خوزستان می‌گوید: خشکی بستر رودهای منتهی به تالاب نشان می‌دهد، 70 درصد آب موجود در تالاب، برخلاف مصوبات از رودخانه کرخه وارد تالاب نشده و حاصل پساب‌های آلوده است که این شرایط از خشکی بدتر است، زیرا چنین تالابی به انواع و اقسام مواد سمی و شیمیایی آلوده شده و این مواد، رفته رفته حیات تالاب و حتی انسان‌هایی را که کیلومترها از آن فاصله دارند، با خطرات جدی مواجه خواهد کرد.

لااقل تصفیه کنید

سید محمدباقر نبوی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر می‌گوید: اگر آب تمیزی برای آبگیری تالاب وجود ندارد و قرار است حقآبه تالاب از طریق زهاب‌های کشاورزی، پساب‌های صنعتی و فاضلاب‌های شهری تامین شود، باید این پساب‌ها و فاضلاب‌های خام پیش از ورود به تالاب، مطابق استانداردهای بین‌المللی تصفیه شود تا به تخریب اکوسیستم و پیامدهای تلخ‌تر نینجامد.

آب کرخه در تالاب است

بحث ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی و پساب‌های کشاورزی به هورالعظیم، مورد تائید مسئولان خوزستان نیست. در همین ارتباط، مهران مومن‌غریب، مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب استان خوزستان و احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل سازمان محیط‌زیست استان خوزستان اصرار دارند، آبگیری تالاب از طریق رود کرخه صورت گرفته است.

مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب استان خوزستان، با تاکید بر این‌که بیش از 60 درصد تالاب هورالعظیم با آب رودخانه کرخه آبگیری شده است، می‌گوید: در سال آبی جاری بارندگی مناسبی نداشتیم و با توجه به نزدیک بودن سال زراعی، لازم است در ارتباط با رهاسازی ذخیره آب سد کرخه با احتیاط بیشتری عمل کنیم تا هم بتوانیم آب مورد نیاز کشاورزان را تامین کنیم و هم نیاز زیست‌محیطی تالاب را مدنظر قرار دهیم.

وی می‌افزاید: بخش عمده مشکلات ما در تالاب به فعالیت شرکت‌های نفتی مربوط می‌شود. این شرکت‌ها از سال 89 برای حفاری و استخراج نفت به مسدود کردن دریچه بین حوضچه‌های تعبیه شده در تالاب و خشک کردن این حوضچه‌ها اقدام کرده است که به خشکی 60 هزار هکتار تالاب منجر می‌شود.

مدیرکل سازمان محیط‌زیست استان خوزستان نیز با تاکید بر آبگیری بخش‌هایی از هورالعظیم با آب کرخه می‌گوید: از آنجا که حکومت عراق با منحرف کردن مسیر رودخانه دجله، آب هورالعظیم را در بخش عراق تخلیه کرده است، دولت ایران از سال 81_80 با هدف حفظ آب جاری در قسمت ایرانی تالاب، به ساخت دایک مرزی بین قسمت ایرانی و عراقی تالاب اقدام کرد و از آن زمان تاکنون بخش ایرانی هورالعظیم تنها از آب رودخانه کرخه و در مواقع سیلابی از آب رودخانه دویرچ و زهکش‌های مربوط به زمین‌های کشاورزی دشت آزادگان و کشت و صنعت نیشکر دهخدا آبگیری می‌شود.

وی درباره لزوم تصفیه زهکش‌های کشاورزی و زهاب‌های شور نیشکر که به تالاب هورالعظیم می‌ریزند نیز تصریح می‌کند که تصفیه زهاب‌ها هزینه زیادی دارد و نیازی به انجام این کار نیست. از این زهاب‌ها می‌توان برای کاشت درختان و تولید محصولات شورپسند در راستای طرح‌های مقابله با بیابان‌زایی استفاده کرد.

رئیس‌جمهور امروز در خوزستان

حسن روحانی، رئیس‌جمهور امروز وارد استان خوزستان می‌شود تا علاوه‌بر دلجویی از مردم این استان که در چند هفته اخیر به دلیل هجوم ریزگردها، سختی‌های فراوانی کشیدند، موضوع ریزگردها را از نزدیک بررسی کند.

به گفته علی‌حسین حسین‌زاده، معاون سیاسی اجتماعی استانداری خوزستان، رئیس‌جمهور در سفر یک روزه خود به خوزستان، ضمن بازدید از کانون‌های ریزگرد در این استان، در نشست تخصصی بررسی این ریزگردها شرکت خواهد کرد. رئیس‌جمهور همچنین آخرین مصوبات اجرایی دولت را در این زمینه بررسی و برای حل کانون‌های داخلی ریزگردها دستورات اساسی صادر خواهد کرد. گرچه گفته می‌شود بیش از 60 درصد کانون ریزگردهای خوزستان در کشورهای عراق و عربستان قرار دارد، اما بخش عمده‌ای از 40 درصد باقیمانده به خشکی تالاب‌های این استان از جمله هورالعظیم برمی‌گردد که به دلیل خشکسالی، تامین نشدن حقابه و فعالیت‌های مخرب شرکت‌های نفت، به یکی از مهم‌ترین کانون‌های گردوغبار خوزستان تبدیل شده است. لذا به نظر می‌رسد رسیدگی به وضعیت هورالعظیم باید بخش مهمی از دستور کار سفر امروز روحانی باشد.

نگار نخلی

جام‌جم خوزستان