سینمای دهه هشتاد؛ جایزه های تلخ و فروش شیرین

به گزارش جام جم آنلاین در سال اول این دهه مسوولان سینمایی کشور تغییر کردند و سیاست‌های سینمایی به ویژه در بیان مضامین التهاب برانگیز سختگیرانه تر شد. در چنین شرایطی به سنت مالوف سینما در ایران باز هم این طنز و کمدی بود که پرفروش ترین فیلم ها را شکل داد. در این دهه هم سینمای ایران فیلم های مهم را روانه پرده سینماها کرد و البته اقبال سینمای ایران در جهان هم چشمگیر بود چرا که کارگردانی همچون اصغر فرهادی توانست نوع دیگری از سینمای قصه گو را برای جهانیان عرضه کند. از مهم ترین فیلم های ساخته شده در دهه هشتاد می توان به نفس عمیق (۱۳۸۰ ) پرویز شهبازی، لاک پشت ها هم پرواز می کنند (۱۳۸۲) بهمن قبادی، جزیره آهنی (۱۳۸۳) محمد رسول اف، درباره الی (۱۳۸۷) اصغر فرهادی، طلا و مس (۱۳۸۷) همایون اسعدیان، خانه پدری (۱۳۸۸) کیانوش عیاری و جدایی نادر از سیمین (۱۳۸۹) اصغر فرهادی اشاره کرد.

دوره بیستم؛ سیمرغ برای تصادف با یک فرشته
دومین فیلم با تم مرگ از بهمن فرمان آرا دومین سیمرغ بهترین فیلم را برای کارگردانش به همراه داشت. «خانه ای روی آب» البته حاشیه های بسیاری هم داشت و حذف چند سکانسش برای اکران عمومی به مذاق کارگردان و تماشاگرانش خوش نیامد و سکانس حذف شده روی سی دی ها و با ایمیل دست به دست می شد. فرمان آرا در این فیلم از بازیگرانی چون رضا کیانیان، هدیه تهرانی، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی، بیتا فرهی، بهناز جعفری و رویا نونهالی بهره برد تا روایتگر داستان سورئال از تصادف یک دکتر با یک فرشته و درگیر شدن او در اتفاقات بعدی باشد. اما فیلمی با موضوع مرگ آن هم سورئال چندان مورد گزینه مناسبی برای پرفروش شدن نیست. در این سال فیلم بهرام بیضایی که سال گذشته در جشنواره حضور داشت توانست عنوان پرفروش ترین فیلم سال 80 را از آن خود کند. فیلم «سگ کشی» با حضور تعداد زیادی بازیگر مثل همه فیلم های بیضایی قصه ای پرکشش داشت و توانست تماشاگران زیادی را به سالن تاریک سینماها بکشاند. این فیلم در آن سال توانست 300 میلیون تومان فروش کند.

دوره بیست و یکم؛ عروسک های بفروش سینما
بیست و یکمین یکی از خاص‌ترین دوره‌های این جشنواره بوده است. دروه‌ای که در آن در بیش از ۸ بخش برگزیده‌ای انتخاب نشد و تنها فیلم احمدرضا معتمدی بود که توانست نظر هیئت داوران را برای دریافت جایزه بهترین فیلم آن دوره جلب کند. «دیوانه‌ای از قفس پرید» روایتی پیچیده از یک ماجرای عاشقانه است که با بازی درخشان نیکی کریمی که توانست به موفقیت دست یابد. عزت الله انتظامی، علی نصیریان و پرویز پرستویی دیگر بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
اما فیلم پرفروش باز هم از آن عروسک های دوست داشتنی سینمای ایران بودند. ایرج طهماسب در این سال هم با اکران فیلم «کلاه قرمزی و سروناز» و با فروش 542 میلیونی خود عنوان پرفروش ترین فیلم سال را از آن خود کرد. سینمای کودک هر زمان فیلم قابلی داشته است تماشاگران ایرانی از آن استقبال کرده اند و همین مورد عجیب است که چرا در این ژانر مدت هاست که فیلمی تولید نمی شود.

دوره بیست و دوم؛ احیای ژانر کمدی
سال 82 بالاخره قرعه به نام کارگردان با سابقه ایران افتاد. «مهمان مامان» ساخته داریوش مهرجویی در این سال توانست عنوان بهترین فیلم جشنواره را از آن خود کند. فیلمی خوش ساخت و با تم فقر. فیلمی اجتماعی که اتفاقا مورد توجه عموم مردم هم قرار گرفت. «میهمان مامان» یک کمدی خانوادگی و پربازیگر است. فیلمی که در آن ماجراهای ورود یک مهمان عزیز برای یک خانواده فقیر روایت می‌شود که همسایگان آن‌ها دست به دست هم می‌دهند تا آبروی صاحبخانه را حفظ کنند… این سال جوایز دیگر هم میان فیلم های مهمی از آن سال تقسیم شد که دوئل احمدرضا درویش بیشترین سهم را از این جوایز داشت. علاوه بر جایزه مهمان مامان به عنوان فیلمی کمدی پرفروش ترین فیلم سال هم یک فیلم از همین ژانر است. «توکیو بدون توقف» با بازی مهران مدیری در این سال توانست با فروش 430 میلیونی اش پرفروش ترین فیلم سال 82 شود.

دوره بیست و سوم؛ خیلی دور، خیلی نزدیک
این دوره نوبت به سیدرضا میرکریمی رسید تا جایزه بهترین فیلم را برای خود کند. «خیلی دور، خیلی نزدیک» جدیدترین ساخته این کارگردن در آن دوره بود که علاوه بر این جایزه، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری بهترین موسیقی متن، بهترین چهره پردازی و بهترین جلوه‌های ویژه هم شد. داستان این فیلم در ارتباط با یک جراح برجسته مغز و اعصاب است که به طور اتفاقی در شب تولد پسرش از مریضی او که تومور مغزی است باخبر می‌شود و به‌دنبال پسر ستاره‌شناسش در کویر به راه می‌افتد. در این سال فیلمی از ابراهیم حاتمی کیا توانست پرفروش ترین فیلم سال شود. «به رنگ ارغوان» که چند وقتی هم در محاق توقیف بود با بازی حمید فرخ نژاد پرفروش ترین فیلم سال شد.

دوره بیست و چهارم؛ کمدی های می فروشند
سال ابراهیم حاتمی کیا سال تر شد چرا که پس از پرفروش ترین فیلم سال 83 این کارگردان با فیلم «به نام پدر» توانست عنوان بهترین فیلم جشنواره را هم از آن خود کند تا سال 84 هم برای این کارگردان کهنه کار نوید سال خوبی بدهد. فیلمی در ژانر جنگ که همچنان مورد علاقه هیئت داوران جشنواره قرار گرفت. ضمن اینکه حاتمی کیا با این جایزه توانست رکورددار جشنواره فجر شود چرا که به نام پدر چهارمین سیمرغ بلورین بهترین فیلم را به ویترین افتخارات این کارگردان اضافه کرد. اما پرفروش ها همچنان در تسخر سینمای کمدی است. در این سال فیلم «مکس» ساخته سامان مقدم توانست با فروش 490 میلیونی خود پرفروش ترین فیلم سال شود.

دوره بیست و پنجم؛ جایزه برای جنگ، پول برای خنده
فرمول ادامه پیدا می کند. در سال 85 و دوره بیست و پنجم جشنواره فیلم فجر باز هم فیلمی از سینمای جنگ عنوان بهترین فیلم جشنواره را از آن خود می کند. «روز سوم» لطیفی با بازی حامد بهداد و باران کوثری روایت روزهای حصر خرمشهر است که توانست در این سال دل داوران جشنواره را ببرد تا لطیفی هم برای اولین بار رنگ سیمرغ بلورین بهترین فیلم سال را ببیند. همان فرمول سال گذشته برای فیلم های پرفروش گیشه هم ادامه پیدا می کند. «آتش بس» با همان کلیشه بازیگران جذاب و ستاره یعنی محمدرضا گلزار و مهناز افشار با قصه ای طنزآلود با فروش یک میلیاردی اش گیشه را تسخیر می کند و طعم فروش میلیاردی را به سینمای ایران می چشاند.

دوره بیست و ششم؛ سال تنهایی یک زن
این دوره باز هم نوبت سیدرضا میرکریمی بود که پس از وقفه‌ای دو ساله، یک بار دیگر با اثری اجتماعی جایزه بهترین فیلم جشنواره فجر را از آن خود کند. «به همین سادگی» اثر این کارگردان در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر بود که روایتگر داستان زنی عشایری به نام طاهره است که روزمرگی‌های زندگی شهری او را سخت دلتنگ بازگشت به گذشته و محیط طبیعت کرده است. اما پرفروش ترین فیلم سال بازهم اثری کمدی است. «اخراجی ها» اولین فیلم مسعود ده نمکی با دو و نیم میلیارد توانست پرفروش ترین فیلم سال شود.

دوره بیست و هفتم؛ سال کمدی های سخیف
دوره بیست و هفتم جشنواره فیلم فجر هم یکی از دوره‌هایی بوده که سعی شده در آن جوایز جشنواره بین فیلم‌ها تقسیم شود تا صدای اعتراض کسی بلند نشود. در این میان سیمرغ بلورین بهترین فیلم به «تردید» واروژ کریم‌مسیحی رسید. این فیلم بر پایه نمایشنامه هملت اثر ویلیام شکسپیر نوشته شده است و روایتگر داستان پسری به نام سیاوش است که پس از مرگ پدرش و تسلط عمویش بر ثروت خانوادگی خود، طی ماجراهایی می‌فهمد که پدرش کشته شده است. کمدی ها اما همچنان می فروشند. اقبال تماشاگران ایرانی همچنان به فیلم های طنز است و در این سال هم پرفروش ترین فیلم سال فیلمی کمدی است. «چارچنگولی» سعید سهیلی در این سال با رقم یک میلیارد و 700 میلون تومان پرفروش ترین فیلم سال می شود.

دوره بیست و نهم؛ وقتی ژانر اجتماعی کمدی ها را کنار می زند
این دوره هم از دوره‌های عجیب جشنواره فیلم فجر بود. دوره‌ای که در آن جایزه بهترین کارگردانی و فیلمنامه به فیلم «جدایی نادر از سیمین» رسید ولی در نهایت فیلم دیگری به عنوان بهترین جشنواره انتخاب شد! فیلم سینمایی «جرم» ساخته مسعود کیمیایی بهترین فیلم این دوره از جشنواره شد تا در نهایت بعد از سال‌ها از برگزاری این جشنواره یک بار این جایزه نصیب او شود. پرفروش ترین فیلم اما در این سال برای ملک سلیمان بود که با فروش نزدیک به دو میلیارد تومان به این عنوان دست یافت. فیلمی که در جریان پروژه فیلم های فاخر تولید شده بود.