جایی در میانه همه یا هیچ

بگذریم که سر کار رفتن یک پسر جوان در یک خانواده سنتی ایرانی، طوری به تصویر کشیده شده که گویی درخواستی نامتعارف دارد. نکته این‌است که از دیالوگ‌های پدر و پسر این تلقی ایجاد می‌شود که خبرنگاری شغلی است که هر کسی تصمیم گرفته وارد دنیای آن شود، می‌تواند چیزی بنویسد و به یک خبرگزاری بدهد!

این اولین بار نیست که در مجموعه تلویزیونی به حرفه خبرنگاری پرداخته می‌شود و مثل همیشه این تصویر به واقعیت چندان نزدیک نیست! چندی پیش در سریال «برادر» تصویر دیگری از یک خبرنگار دیدیم که موضوع قاچاق برنج را پیگیری می‌کرد و برخلاف نگاهی که سازندگان «آرام می‌گیریم» به حرفه خبرنگاری دارند، تصویری از یک خبرنگار به نمایش گذاشته می‌شد که به یک ابرقهرمان بیشتر شباهت داشت تا یک خبرنگار! سوگل طهماسبی در این سریال هم خبرنگار بود و هم عکاس و شیوه پیگیری و تمرکزش بر موضوع قاچاق برنج به کار یک کارآگاه خصوصی شباهت بیشتری داشت تا خبرنگاری که در ایران مشغول فعالیت است.

واقعیت این است که خبرنگاری نه نوشتن چیزی برای یک خبرگزاری است و نه کارآگاه بازی برای یافتن سرنخ‌ موضوعی همچون قاچاق! خبرنگاری یک تخصص است و به گستره وسیعی از فعالان عرصه رسانه اطلاق می‌شود؛ چه آنها که در روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها می‌نویسند و چه گزارشگرانی که برای شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی خبر و گزارش تهیه می‌کنند. همچنین خبرنگاری نیازمند دانش و تخصص است و اگر تمام خبرنگارها در رشته ارتباطات و روزنامه‌نگاری تحصیل نکرده باشند، اما قطعا تک‌تک آنها به اصول اولیه خبرنویسی یا گزارشگری آشنا هستند، وگرنه در این حرفه جایی نخواهند داشت. خبرنگاری نه آن حرفه شوق‌انگیز و پرهیجانی است که از برخی فیلم‌های هالیوودی در ذهن ما ساخته شده و نه شغلی ساده برای هر کسی که می‌خواهد وارد بازار کار بشود. حرفه خبرنگاری جایی در میان همه و هیچ است و از قواعدی پیروی می‌کند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به اطلاع‌رسانی درست از منابع دقیق و قابل استناد اشاره کرد.

نکته قابل توجه درباره تصویری که از حرفه خبرنگاری در سریال‌های تلویزیونی به نمایش درمی‌آید، این است که نویسندگان فیلمنامه و کارگردان‌ها با خبرنگاران ارتباطی مستمر دارند و بسادگی می‌توانند از ویژگی‌های این حرفه مطلع شوند. از سوی دیگر، از دنیای خبرنگاری کسانی به عرصه فیلمسازی و نویسندگی فیلمنامه وارد شده‌اند و حتی ممکن است یک فیلمنامه‌نویس یا کارگردان، یک یا چند دوست خبرنگار هم داشته باشد!

کافی است یک فیلمنامه‌نویس اراده کند تا به خبرنگاران جوان و پیشکسوت دسترسی یابد، با آنها درباره این حرفه حرف بزند و تصویری از آن به نمایش بگذارد که حتی اگر این تصویر خیلی واقعی هم نباشد، دست‌کم ناامیدکننده هم نباشد. اصلا چه‌بسا همین ارتباط بین فیلمنامه‌نویسان و خبرنگاران به ساخت آثاری تازه منجر شود. همین حالا بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی در بخش سوژه‌یابی از همکاری خبرنگاران و روزنامه‌نگاران بهره می‌گیرند یا حتی کسانی چون برادران قاسم‌خانی بارها گفته‌اند که سوژه‌ آثارشان را از لابه‌لای اخبار روزنامه‌ها پیدا می‌کنند.

کسی چه می‌داند شاید ارتباط بین‌ فیلمنامه‌نویس‌ها و خبرنگارها روزی زمینه‌ای را فراهم کرد برای ساخت یک سریال مستقل درباره این حرفه و نمایش زیر و بم‌های زندگی خبرنگاری که گاهی کسالت‌بار است و گاهی سرشار از شور و هیجان!

آذر مهاجر