داستان رنج دانتس و گنج مونت کریستو

داستان کنت مونت کریستو

ادموند دانتس، در روز ازدواجش به اتهامی دروغین مبنی برحمایتش از ناپلئون دستگیر و به زندانی خوفناک در پاریس فرستاده می‌شود و با دسیسه رقیب عشقی‌اش فرنان 14 سال پشت میله‌های زندان می‌ماند. او در سیاهچال با کشیشی ایتالیایی آشنا می‌شود که در حال حفر تونلی برای فرار است. کشیش قبل از فرار از زندان می‌میرد، اما پیش از آن نقشه گنج بزرگ جزیره مونت کریستو را به ادموند دانتس می‌دهد.

دانتس از زندان می‌گریزد، گنج را به‌دست می‌آورد و این‌بار در هیبت کنت مونت کریستو برای انتقام به پاریس بازمی‌گردد. این داستان باشکوه و جذاب الکساندر دوما در این عصر و بعد از گذشت دو قرن هنوز هم برای مخاطبان داستانی گیراست. ادموند دانتس قهرمانی بی‌پرواست که دوما تمامی ابزار لازم را برای انتقامجویی در اختیارش قرار می‌دهد؛ از رنج و عذاب کشنده تا گنج مونت کریستو.

سریال کنت مونت کریستو

سریال کنت مونت کریستو محصول 1998 فرانسه و در هشت قسمت یک ساعته تولید شده است. ژوزه دایان، کارگردان فرانسوی این سریال بوده و ژرار دپاردیو بازیگر مطرح و سرشناس فرانسوی در این سریال ایفای نقش کرده است. ژوزه دایان، کارگردان و ژراردپاردیو، بازیگر نقش اصلی این سریال سابقه همکاری در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف قبل و بعد از سریال کنت مونت کریستو را دارند.

بازیگر نقش‌های بزرگ

ژراردپاردیو یکی از سرشناس‌ترین و پرکارترین بازیگران فرانسوی است. او از زمان ورودش به این عرصه از سال 1967 تا امروز در نزدیک به 170 فیلم و سریال ایفای نقش کرده است آماری که او را در میان پرکارترین بازیگران سینمای جهان نیز قرار می‌دهد. او همچنین یکی از معتبرترین بازیگران فرانسوی در عرصه سینمای جهانی است و جوایز متعددی را از جشنواره‌های بزرگ جهانی به دست آورده است. دپاردیو یکی از بازیگران صاحب سبک سینمای جهان است و او را متخصص ایفای نقش‌های دشوار می‌دانند. او یکی از بهترین بازیگران سینمای فرانسه و جهان برای ایفای نقش کاراکترها و شخصیت‌های بزرگ است. ادموند دانتس قهرمان داستان کنت مونت کریستو نیز یکی از همان شخصیت‌های بزرگی است که دپاردیو با سبک خاص خودش که ترکیبی از تکنیک‌های تئاتری و تسلطش بر تصویر است از آن شخصیتی جذاب ساخته است. دپاردیو از آن دسته بازیگرانی است که این حرفه را به ورای چهره و جذابیت‌های ظاهری می‌برد. او بازیگری با چهره‌ای خاص و به دور از قواعد و چارچوب‌های زیبایی شناختی سینمای تجاری است. از نظر فیزیکی نیز او به هیچ‌وجه جذابیت‌های یک ستاره را در ظاهر ندارد، اما توانایی‌های او در بازیگری و ایفای نقش باعث می‌شود که موضوعات پیش پا افتاده‌ای چون جذابیت‌های چهره و فیزیک کاملا از بین برود. بازی او در نقش کریست کلمب نیز یکی از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های دپاردیو محسوب می‌شود. از این رو این نقد هم درباره حضور دی پاردیو در نقش ادموند دانتس وجود دارد که او برای این نقش کمی مسن و کمی هم خسته به نظر می‌رسد. ژراردپاردیو در سینمای فرانسه فراتر از یک بازیگر است. او بیشتر شبیه یک افسانه است. او با ظاهری نامتعارف و آن چهره‌ای که کمترین نشانه‌های زیبایی در آن وجود دارد نماد بازیگری مخالف جریان بازیگری کلاسیک در سینمای فرانسه همچون براندو در هالیوود است و از نظر این‌که او نیز بازیگری متکی برتوانایی‌های فیزیکی است می‌توان او را با براندو مقایسه کرد. او نه فقط ستاره که ستون فقرات بسیاری از آثار سینمایی به‌شمار می‌آید. اما در سریال کنت مونت کریستو بازیگران خوب دیگری هم حضور دارند. اورنلا مورتی در نقش مرسده و کریستوفر تامپسون در نقس ماکسمیلیان مورل بازی‌های درخشانی ارائه کرده‌اند.

از دیگر بازیگران مطرح سریال کنت مونت کریستو باید به ژان راشفور در نقش فرنان موندگو و اورنلا موتی در نقش مرسده ایگولادا اشاره کرد.

سینما و تلویزیون و رمان‌های بزرگ

از همان آغاز سینما، رمان‌های ادبی اصلی‌ترین متریال و ماده ساخت آثار بوده‌اند، اما این نیز حقیقت دارد که آثار بزرگ کمتر در اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی به موفقیت رسیده‌اند. حتی در عالم سینما و تلویزیون این تئوری وجود دارد که بهترین آثار ادبی برای تبدیل به نسخه سینمایی آثار عامیانه هستند. آلفرد هیچکاک یکی از اساتید سینما همواره کتاب‌های درجه دو و سه ـ از نظر ارزش ادبی و هنری ـ دستمایه آثارش قرار می‌داد. شاید مهم‌ترین دلیلی که باعث شده تا آثار بزرگ ادبیات جهان مانند جنگ و صلح، جنایت و مکافات، بیگانه و بسیاری دیگر از آثار ادبی بزرگ جهان تبدیل به آثار تصویری در حد رمان شوند قدرت ادبی این آثار باشد. کنت‌مونت کریستو نیز یکی از همین رمان‌هاست که از نظر بسیاری از کارشناسان هیچ‌گاه در تبدیل به آثار تصویری به اندازه خود رمان موفق نبوده است. رمان کنت مونت کریستو کتابی با حدود 1300 صفحه- در نسخه اصلی فرانسه ـ است در حالی که در یک اثر سینمایی این حجم از داستان باید در یک فیلمی با زمان محدود حدود دو ساعت جمع شود. از این منظر شاید بتوان گفت که کنت مونت کریستو رمانی است که بیشتر قابلیت تبدیل شدن به یک سریال را دارد. به نظر برخی از منتقدان بهترین نمونه‌های کنت مونت کریستو سریال‌هایی هستند که براساس آن ساخته شده‌اند از جمله انیمیشن ژاپنی کنت مونت کریستو که در 24 قسمت و در سال 2004 ساخته شد.

مینی سریال کنت مونت کریستو به کارگردانی ژوزه دایان و با بازی ژراردپاردیو ساخته 1998 که این روزها از شبکه تماشا پخش می‌شود نیز یکی از بهترین نمونه‌های اقتباسی کنت مونت کریستو است.

روایت متفاوت سریال

داستان کنت مونت کریستو در رمان الکساندر دوما در دو بخش مختلف طرح می‌شود. ابتدا طراحی توطئه برای ادموند دانتس از طرف رقبای عشقی و تجاری است که باعث می‌شود او به 14 سال زندان ناعادلانه محکوم شود. دانتس در زندان با آبه فاریا کشیش ایتالیایی آشنا شده و سپس برای فرار برنامه‌ریزی می‌کند و عاقبت هم به نقشه گنج دست می‌یابد. اما در سریال کنت مونت کریستو این نوع روایت دوما دستخوش تغییر شده است، به‌طوری که داستان در بخش ابتدایی خلاصه شده و بیشتر تمرکز سریال روی فرار ادموند دانتس از زندان و آغاز انتقامجویی اوست. با وجود این نقدی که به سریال می‌شود این است که با چشم‌پوشی از بسیاری از اتفاقات در قسمت ابتدایی، مخاطب با نداشتن آگاهی کامل از دلایل نفرت و انتقام دانتس نمی‌تواند با او ارتباطی عمیق برقرار کند، چرا که دانتس در سریال تبدیل به قهرمانی بی رحم و انتقامجو شده که دلایل برای این بیرحمی چندان کافی به نظر نمی‌رسد. با وجود این اما می‌توان به این نکته هم اشاره کرد که اقتباس‌ها معمولا سعی دارند در عین وفاداری به متن، داستان زمانه خود را تعریف کنند. می‌توان گفت در سریال کنت مونت کریستو که سال 1998 و در حدود دو قرن بعد از انتشار رمان اصلی ساخته شده، قهرمان اثر، ادموند دانتس با وجود آن‌که داستان در قرن نوزدهم می‌گذرد، اما تلاش دارد قهرمان زمانه خود باشد.

شاید از همین روست که کارگردان و سازنده اثر به جای تمرکز بر بخش اول و دلایل پیدایش نیروی محرک انتقامجویی ادموند دانتس بیشتر تمرکز اثر را روی فرار و انتقام او گذاشته‌اند.

کنت مونت کریستو روی پرده

با وجود مشکلاتی که بر سر راه تبدیل نسخه‌های بزرگ ادبی به نسخه‌های تصویری وجود دارد، کنت مونت کریستو یکی از آثاری است که بسیار مورد اقتباس قرار گرفته است. روایت تصویری الکساندر دوما و داستان پرهیجان رمان باعث شده تا کنت مونت کریستو بسیار محبوب تولیدکنندگان آثار نمایشی باشد.

اولین اقتباس تصویری از کنت مونت کریستو سال 1908 و در فیلم صامتی به کارگردانی هوبرت بس وورث انجام شد. اولین مجموعه سینمایی براساس رمان کنت مونت کریستو در سال 1918 تولید شد. این سریال صامت را لئون ماتوت کارگردانی کرده است. در سال 1922 نسخه سینمایی صامت دیگری از کنت مونت کریستو با بازی جان گیلبرت ساخته شد. سال 1929 فیلم فرانسوی صامت دیگری ساخته شد. کنت مونت کریستو در دنیای سینمای ناطق نیز به کرات مورد اقتباس قرار گرفت که آخرین و یکی از بهترین نمونه‌های آن در سال 2002 ساخته شد. این فیلم را کوین رینولدز کارگردانی و بازیگرانی چون جیم کاویزل، گای پیرس و ریچارد هریس در آن ایفای نقش کرده‌اند. در تلویزیون نیز پنج بار از رمان کنت مونت کریستو نوشته الکساندردوما اقتباس شده است.

اولین مجموعه تلویزیونی براساس کنت مونت کریستو به همین نام در دهه 60 میلادی ساخته شد. در سال‌های 1958، 1964 و 1979 نیز مجموعه‌هایی بر همین اساس در تلویزیون‌های کشورهای مختلف روی آنتن رفته است. آخرین مجموعه تلویزیونی براساس کنت مونت کریستو یک انیمیشن ژاپنی است که سال 2004 ساخته شد.

ویژگی‌های کنت مونت کریستو

چرا کنت مونت کریستو این همه برای فیلمسازان جذابیت دارد. بسیاری معتقدند داستان‌هایی مانند کنت مونت کریستو رویاهای یک فیلمساز را محقق می‌کنند و به همین دلیل است که طی سال‌ها این داستان بزرگ به کرات مورد استفاده فیلمسازان قرار گرفته است. اما آنچه رویای فیلمسازان و سازندگان آثار نمایشی را محقق می‌کند، طرح داستانی زیبا و شخصیت‌های فوق‌العاده جذاب هستند.

با وجود این همیشه این خطر وجود دارد که یک اثر چه فیلم یا سریال نتواند مخاطبان سرسخت اثر اصلی را راضی کند. اتفاقی که درباره سریال کنت مونت کریستو نیز رخ می‌دهد. هرگونه فاصله‌ای که اثر اقتباسی با اصل اثر پیدا می‌کند، می‌تواند مخاطبانی را که با پشتوانه رمان اصلی پای تماشای فیلم یا سریال نشسته‌اند، از اثر دور کند.

امید ذاکری‌نیا