بـرزخ هزاره

در این میان، دو ویندوز بوده‌اند که تقریبا همه درباره فاجعه‌بودنشان اتفاق نظر دارند: ویندوز ویستا و ویندوز می‌(ME). حالا سر این‌که کدامیک بدترین ویندوز تاریخ هستند، بحث است! اما بسیاری از کاربران و کارشناسان این جایگاه را مختص ویندوز می ‌می‌دانند!

یک ویندوز دیگر، لطفا!

هنوز هم عده‌ای این سوال را مطرح می‌کنند که مایکروسافت هنگام ارائه ویندوز می‌دقیقا به چه فکر می‌کرده است! البته جواب این سوال را باید از مدیران وقت مایکروسافت پرسید، اما چیزی که از قرائن امر به نظر می‌رسد آن است که مایکروسافت حس می‌کرد سال 2000 و آغاز یک قرن جدید، رویدادی بزرگ است و باید از این فرصت استفاده کرده و ویندوزی را برای این رویداد عرضه کند. حالا این‌که این ویندوز به درد می‌خورد یا نه بحث دیگری است. سال 1998، مایکروسافت اعلام کرد دیگر پس از ویندوز 98، نسخه‌‌ای به‌صورت 9x نخواهد آمد. با این حال، شرکت به این ادعایش پایبند نماند و ویندوز 98 ویرایش دوم (Second Edition) را اوایل سال 1999 عرضه کرد و حتی نسخه‌ جدیدی از ویندوز 9x را ارائه داد که در ادامه‌ روند توسعه، نام آن به ویندوز هزاره (Millennium) تغییر یافت. ویندوز نسخه‌ هزاره (Millennium Edition یا همان ویندوز ME) پس از سه نسخه‌ بتا در سپتامبر 99 در دسترس عموم قرار گرفت.

جالب این بود که مایکروسافت دقیقا اوایل سال 2000، یعنی در ماه فوریه، ویندوز دیگری هم عرضه کرد که خیلی‌ها با آن آشنا هستند: ویندوز 2000! اما انگار شرکت حس می‌کرد 2000، ویندوزی نیست که به اندازه‌ کافی برای کاربران جذاب باشد و به برادر کوچک‌تری نیاز دارد که عموم کاربران از آن استفاده کنند و ویندوز می ‌برای ایفای این نقش انتخاب شد!

مایکروسافت خودش هم می‌دانست یک ویندوز نصفه نیمه را به بازار عرضه می‌کند و بر همین اساس قیمت ارتقای به این ویندوز را از ویندوز 95 یا 98، به جای قیمت مرسوم 110 دلار در آن زمان، 60 دلار اعلام کرد. حتی در کشور ما نیز همه ویندوز می‌ را یک ویندوز 98 بهبود یافته و نه ویندوزی مستقل می‌دانستند.

همان قبلی بهتر بود

ویندوز می ‌آنچنان به هم ریخته و بی‌هویت بود که پیش‌بینی شکستش چندان سخت نبود. این آشفتگی در وهله‌ اول ریشه در هسته یا همان کرنل این ویندوز داشت. هنگام توسعه‌ ویندوز می، مایکروسافت تصمیم داشت این سیستم‌عامل، نخستین ویندوز برای رایانه‌های خانگی باشد که با کرنل NT عرضه می‌شود، اما به‌دلیل عجله‌ای که در ارائه‌ به بازار داشت، این مهم صورت نگرفت و سیستم‌عامل بخت‌برگشته با همان کرنل قدیمی ویندوز 98 وارد شد.

کاربران بدشانسی که شروع به کار با این ویندوز کردند، بسرعت به این نتیجه رسیدند که این، ویندوزی نیست که بتوان به آن اعتماد یا حتی برای کارهای روزمره از آن استفاده کرد! بنیادی‌ترین اشکال این بود که ویندوز می ‌بشدت ناپایدار بود و با کوچک‌ترین اتفاقی کرش می‌کرد. این کرش کردن‌ها گاهی آنقدر مسخره بود که به یک جوک شباهت داشت. نمونه‌ بارزش این بود که ویندوز می‌ این قابلیت را داشت که تنها با حرکت دادن مکان‌نمای ماوس کرش کند! روند کار به این صورت بود: رایانه را روشن می‌گذاشتید و می‌رفتید، پس از ده دقیقه برمی‌گشتید، ماوس را تکان می‌دادید و بله، پنجره‌ کرش سیستم‌عامل را تماشا می‌کردید!

کرش‌ها، کندی‌ها و باگ‌ها تنها بخشی از پازل ناجور ویندوز می‌ را تشکیل می‌داد. مایکروسافت حتی برخی مواردی را که در ویندوزهای پیشین بخوبی کار می‌کرد بی هیچ توجیهی حذف کرده بود. یکی از این موارد، حالت داس یا DOS Mode بود که به کاربران اجازه می‌داد برای انجام بعضی اعمال سیستمی، به‌صورت مستقیم از داس و دستورات آن کمک بگیرند. این ویژگی کلیدی که در ویندوزهای 95 و 98 وجود داشت، به‌طرز عجیبی از
ویندوز می ‌کنار گذاشته شده بود. حذف حالت داس از ویندوز می ‌به‌نوعی مانند حذف دکمه‌ استارت در ویندوز 8 بود! ویژگی‌های مهم دیگری مثل سرویس ASP و همچنین QuickView نیز در فهرست حذف‌شدگان قرار گرفته بودند.

یکی دیگر از مسائل اساسی در ویندوز می، بحث اینترنت اکسپلورر بود. امروزه و از دید ما شاید اینترنت اکسپلورر، بخصوص نسخه‌6 آن، یک شکست کامل به شمار بیاید، اما آن زمان که خبری از فایرفاکس یا گوگل‌کروم نبود، اینترنت اکسپلورر مرورگر شماره‌ یک بازار محسوب می‌شد و مایکروسافت همراه با هر ویندوزی، نسخه‌ جدید آن را ارائه می‌کرد. ولی در مورد ویندوز می ‌این اتفاق نیفتاد و کاربرانی که منتظر اینترنت اکسپلورر 6 با این ویندوز بودند، ناامیدانه مجبور به استفاده از نسخه‌ 5.5 آن شدند.

اکس‌پی وارد می‌شود

ویندوز می، یکی از کوتاه‌ترین دوران فعالیت‌ها را در میان ویندوزها داشت که البته با آن همه ایراد جای تعجبی ندارد. یکی از منتقدان، ویندوز می‌ را این‌گونه توصیف کرده بود: «ویندوزی که نصب، اجرا، نصب نرم‌افزارها، حذف ویروس‌ها و حتی خاموش‌کردن آن دردسر است!» البته درصد زیادی از کاربران از همان ابتدا قید این ویندوز جدید را زدند و با ویندوز 98 قدیمی، اما قابل‌اعتماد کار کردند. کافی بود کاربران ویندوزهای مایکروسافت تنها یک سال این ویندوز ناقص‌الخلقه را تحمل کنند تا شاهد شاهکار مایکروسافت، یعنی ویندوز اکس‌پی باشند؛ ویندوزی پایدار با ظاهری جذاب که بر پایه‌ کرنل NT توسعه یافته بود و در اکتبر 2001 عرضه شد. هنوز درصد قابل‌توجهی از رایانه‌های قدیمی از این ویندوز استفاده می‌کنند. اکس‌‌پی برای کاربران بهشتی بود پس از برزخ ویندوز می‌!

درس‌ها

«مجبور که نبودید!» این جمله بهترین جمله‌ای است که می‌توان در مورد عرضه‌ ویندوزمی ‌به مدیران مایکروسافت گفت. این درست که نباید میان محصولات فاصله‌ انداخت، اما عرضه‌ یک محصول ناپخته، آن هم در حالی‌که با کمی زمان بیشتر می‌توان محصولی بسیار باکیفیت‌تر را ارائه کرد، اشتباه محض است.

سری را که درد نمی‌کند، دستمال نبندید! اگر در نسخه‌ قبلی محصولتان ویژگی‌های کاربردی وجود دارد که برای کاربران مهم است، بی‌دلیل آنها را حذف نکنید یا اگر مجبور به حذف آنها هستید، دنبال جایگزینی برای آن کارکرد باشید.

مرحله‌ آزمایش یا تست محصول را با دقت و بی‌رحمی هرچه تمام‌تر انجام دهید! در مورد ویندوز می، این‌که بعد از سه نسخه‌ بتا، هنوز هم می‌شد با حرکت ماوس کرش ایجاد کرد، واقعا یک شاهکار به حساب می‌آید!

محمود صادقی