چگونه طراح خودرو شویم؟

به گزارش جام جم آنلاین از عصرخودرو ، با طرح این سوال می‌خواهیم به‌صورت گذرا به بررسی آلترناتیو‌هایی بپردازیم که یک علاقه‌مند به طراحی خودرو در ایران، در صورت تمایل به ادامه این رشته به‌صورت حرفه‌ای، پیش رو دارد.

آلترنانیو اول

طبیعی است که در شرایط آرمانی و در کشور‌های جهان اول، پاسخ، کسب تحصیلات آکادمیک در رشته طراحی خودرو یا طراحی حمل‌و‌نقل (Transportation Design) و پیمودن مرحله به مرحله مدارج آموزشی تا کسب فرصت کارآموزی در دپارتمان طراحی شرکت‌های خودروسازی و یا استودیو‌های طراحی خودرو است. اما اولین مشکلی که در کشورمان بر سر راه علاقه‌مندان به طراحی خودرو وجود دارد، این است که اصلا رشته آکادمیک برای آموزش طراحی خودرو یا طراحی حمل‌و‌نقل، آن هم از پایه، نداریم و نزدیک‌ترین رشته‌ای که می‌تواند استعداد‌ها را در عرصه طراحی خودرو جهت دهد، طراحی صنعتی است‌ و از آنجایی که مباحث در دانشگاه‌ها و هنرستان‌های کشورمان کاملا به صورت تئوری کار می‌شوند و از نظر سطح و کیفیت آموزش و همچنین‌ ارتباط سیستم آموزشی با مشاغل مربوطه نیز بسیار فاصله داریم، از سطح ایده‌آل، عملیاتی‌کردن دانسته‌ها تنها به عزم راسخ هنرجو وابسته است.

مشکل دیگر که بعد از این مرحله خود را نشان می‌دهد این است که مخصوصا در بحث صنایع بزرگی همچون صنعت خودرو، کشوری صرفا مصرف‌کننده هستیم و در چنین شرایطی، عملا بازار کاری برای طراحان محصول (چه شاخه کلی طراحی صنعتی‌ و چه زیر‌شاخه‌ای همچون طراحی خودرو) وجود ندارد و اگر هم باشد، جذب به‌صورت قطره‌ای و بسیار محدود است. برای نمونه هم که شده کافی است نگاهی به ساخته‌های دو خودروساز بزرگ کشورمان بیندازید، آیا غیر از این است که نهایت خروجی دپارتمان طراحی این شرکت‌ها در چند سال گذشته، چیزی نبوده جز وانتیزاسیون پراید و 405، و معدود بازطراحی‌های جزئی در بدنه و طراحی داخلی خانواده پراید، پژو و سمند؟ در چنین شرایطی، نه تنها فرصت‌های شغلی بسیار محدود هستند، بلکه این فرصت‌های محدود نیز در حالی با خروجی مالی ناچیز در حد حقوق کارمندی ساده برای متقاضیان به دست می‌آید که طراحی خودرو، در کشور‌های صنعتی و پیشرفته، از جمله مشاغل به نسبت پردرآمد محسوب می‌شود.

آلترناتیو دوم

آلترناتیو دیگر که ممکن است در نگاه اول کمی دور از ذهن جلوه کند اما در حقیقت‌‌ شدنی است، این است که ضمن کسب تحصیلات آکادمیک، زمینه را هم برای دیده‌شدن فراهم کنید. شرکت در مسابقات طراحی معتبر در سطح بین‌المللی یکی از این راه‌هاست. Michelin Challenge Design یا مسابقه طراحی محصول RedDot که همه‌ساله در سطح بین‌المللی برگزار می‌شوند، بستری ایده‌آل برای دیده‌شدن هستند و اگر فردی استعداد و توانایی کافی را در کنار ذهنیت مبتکر داشته باشد، پتانسیل دیده شدن در این رقابت‌ها را دارد و حتی مورد توجه دپارتمان‌های طراحی که با هدف کشف استعدادهای نهفته این رقابت‌ها را رصد می‌کنند، قرار می‌گیرد. نمونه داخلی این مسابقات که البته در سطحی پایین‌‌تر‌ و تنها در دو مرحله توسط سایپا و ایران‌خودرو در سال‌های اخیر برگزار شدند نیز بستر خوبی است اگر سقف آرزو‌هایتان، طراحی در این شرکت‌ها باشد. روش دیگر که بسیار توسط طراحان آماتوری و هنرجویان و فارغ‌التحصیلان رشته طراحی خودرو و حمل‌و‌نقل دنبال می‌شود، فرستادن طرح به سایت‌ها و نشریات معتبر خودرویی است. در عصر حاضر که عصر ارتباطات است و کوچک‌ترین و جزئی‌ترین اتفاقات در کسری از ثانیه به جای جای جهان مخابره می‌شود، کافی است در طرحی که فرستاده‌اید، فکری بکر نهفته باشد. در این صورت، خیلی سریع طرحتان در منابع مختلف انعکاس می‌یابد و اگر کمی خوش‌شانس باشید، مورد توجه افرادی که باید، قرار خواهید گرفت و همین می‌تواند شروع اتفاقات خوب باشد.

آلترناتیو سوم

با این همه، بهترین راه، تحصیل در مراکزی است که به عنوان شاخص‌های آموزشی طراحی خودرو و حمل‌و‌‌نقل در دنیا شناخته می‌شوند؛ مراکزی که تحت عنوان موسسه آموزشی، کالج و یا دانشگاه، نه تنها پرسنلی متشکل از بهترین‌های تدریس در رشته‌های مختلف و حتی مدیران و طراحان دپارتمان طراحی کمپانی‌های معتبر دارند، بلکه با جدیت تمام، آموزش را با محوریت عملیاتی‌کردن دانسته‌های هنرجویان دنبال می‌کنند. در این مراکز، پایان‌نامه‌ها همه‌ساله با پشتیبانی کمپانی‌های معتبر خودروسازی کار می‌شوند و در واقع، بستری ایده‌آل برای شکوفایی استعداد‌ها هستند چراکه هنرجو پس از فار‌غ‌التحصیلی می‌تواند به عنوان کارآموز در دپارتمان طراحی کمپانی‌های معتبر مشغول به کار شود‌ و همین دوره کارآموزی، می‌تواند آسانسوری باشد برای ورود به دپارتمان طراحی کمپانی‌های معتبر. این شروع، حتی می‌تواند رسیدن به پست‌های مدیریتی در این دپارتمان‌ها را نیز در‌بر‌داشته باشد. تامین هزینه‌های این مراکز که در عالی‌ترین نمونه‌ها، به چند ده هزار دلار در هر ترم می‌رسد، بالطبع در توان هر کسی نیست اما این، هزینه‌ای است که برای رسیدن به یک هدف می‌کنید و از سوی دیگر، تقریبا تمامی این مراکز برای هنرجویان مستعد، طرح‌های تخفیفی در قالب بورسیه‌های مختلف در نظر می‌گیرند. در ضمن، مراکز آموزشی و نیمه‌دولتی بسیار معتبر با شهریه‌ای به‌مراتب پایین‌تر، در حد شهریه دانشگاه‌های آزاد کشورمان نیز وجود دارند که از جمله شناخته‌شده‌ترین آنها می‌توان به فورتزهایم در آلمان اشاره کرد. سعی ما هم بر این است که در هر شماره، به معرفی و بررسی شرایط تحصیل در یک یا چند نمونه از این مراکز بپردازیم.

هدف را مشخص کنید

آنچه که در پایان مطرح می‌شود این است که با توجه به توانایی‌هایی که دارید، خود را کجای کار می‌بینید‌ و مهم‌تر این است که هدف را بر فعالیت در کدام بخش از دنیای بزرگ و پیچیده طراحی خودرو و حمل‌و‌نقل گذاشته‌اید چراکه طراحی حمل‌و‌نقل دارای شاخه‌های مدیریتی و اجرایی متعددی است که هریک به زیرشاخه‌های متنوعی تقسیم می‌شوند.

هرچند تشریح جزء به جزء و بسط دادن این بحث از حوصله نوشتار خارج است و به ناچار آن را به شماره‌های آتی موکول می‌کنیم.