آیین چراغ خاموشی نیست

علی حاتمی بی شک از نامدارترین کارگردان‌ها و فیلم‌نامه نویسان سینما و تلویزیون درعرصه فرهنگ و هنر ایران‌زمین است. بیش از 15 فیلم سینمایی بلند و مجموعه تلویزیونی از او به یادگار مانده است.

حسن کچل (1348)، طوقی (1349)، بابا شمل (1350)، قلندر (1351)، خواستگار (1351)، ستارخان (1351)، سوته دلان (1356)، حاجی واشنگتن (1361)، کمال الملک (1362)، جعفرخان از فرنگ برگشته (1366)، مادر (1368) و دلشدگان (1370) از کارهای سینمایی حاتمی است.

در عرصه تلویزیون نیز داستان های مولوی (1352)، سلطان صاحبقران (1354)، جنگل و آشپزی (1364) و هزاردستان (1366-1358) از کارهای ماندگار اوست.

علی حاتمی فیلمنامه نویس و کارگردانی صاحب سبک بود. در آثار او فرهنگ، آداب، رسوم، آیین ها، باورها، اعتقادات و اقوام ایرانی را در کنار روایت زمانه و روزگار ایران زمین، می توان به روشنی دید. کارهای او به گونه ای است که گویا با هر پلان و سکانس برگی از تاریخ را ورق می زنیم.

شهرک سینمایی - تلویزیونی غزالی وابسته به سازمان صداوسیما از یادگارهای ماندگار علی حاتمی است که برای سریال «هزاردستان» این لوکیشن را ساخت و هنوز هم بهترین لوکیشن برای حوزه فیلم و سریال و سینما (در حوزه نمایش) محسوب می شود.

آخرین اثر زنده باد علی حاتمی فیلم سینمایی «جهان پهلوان» بود که متاسفانه به دلیل بیماری و فوت زودهنگام این فیلمساز دغدغه مند در مراحل اولیه رها شد؛ با وجود بیماری و درد و رنج ناشی از سرطان و به‌رغم نیاز وافر به استراحت با تنی رنجور سر صحنه می‌آمد تا هرچه زودتر تصویری از مردی اسطوره‌ای به جهانیان نشان دهد که چیزی کم از پوریای ولی نداشت. نگاهی که زنده یاد علی حاتمی به شادروان غلامرضا تختی داشت نگاهی برآمده از احساس عشق و عقل و تحلیل یک نسل بود.

حاتمی برای فیلم جهان پهلوان سناریویی آماده کرده بود و به‌رغم برخی ادعاها که گفته شده بود «حاتمی قرار است سر صحنه فیلمنامه اش را بنویسد» اما خلاصه این فیلمنامه، سال‌های دور در کتاب زندگی و مرگ جهان پهلوان تختی نوشته دوست عزیزم سیدعباس فاطمی (انتشارات جهان کتاب) در سال 1378 منتشر شده بود که کتابی ارزنده و خواندنی است.

ورای همه این مسائل، می توان گفت هنر بزرگ علی حاتمی تربیت نسلی جوان از فیلمنامه نویسان و کارگردانان بود که برخی از آنان که افتخار شاگردی حاتمی را دارند، خود از بزرگان کنونی عرصه سینما و تلویزیون کشور محسوب می شوند.

15 آذر مصادف با بیستمین سالگرد خاموشی حاتمی است. برخی از صاحبنظران حاتمی را ایرانی ترین فیلم‌ساز سینمای ایران نامیده اند. روحش شاد و یادش گرامی باد.

دکتر علی دارابی - معاون استان‌های سازمان صدا و سیما