تحریم و تجاوز به حقوق بشر

بسیاری از دولت‌ها از جمله آمریکا اسناد الزام‌آور حقوق بشری را پذیرفته‌اند و بر مبنای آن متعهد شده‌اند حقوق تمامی انسان‌ها را بدون هیچ‌گونه تبعیض محترم بدانند.

تحدید حقوق اتباع کشورهای دیگر بر مبنای شیوه نگرش آنان بر مسائل یا اختلاف‌نظری که با دولت‌های دیگر دارند، می‌تواند شائبه اقدام تبعیض‌آمیز و گاه مبتنی بر نفرت را پدید آورد.

از این منظر تحریم‌هایی که در جنبه غذایی، دارویی و لوازم اولیه زیست اجتماع اعمال می‌شود، در واقع عدم توجه آشکار به تعهدات دولت‌ها در عرصه بین‌المللی است و اتخاذ چنین روش‌هایی از جانب کشورهای مدعی حقوق بشر، تناقضی آشکار در عملکرد بین‌المللی آنهاست.

هر چند در عرصه بین‌المللی و از منظر شورای امنیت، صلح مقدم بر عدالت دانسته می‌شود، اما نمی‌توان به کشورها اجازه داد که خود را فراتر از عدالت و حقوق بشر تعریف کنند.

تحریم‌های دولت آمریکا در خصوص شهروندان ایرانی که در زمینه‌های دارویی، توسعه‌ای و حتی برخورداری از وسایل حمل و نقل و ناوگان هوایی اعمال می‌شود، هر چند با مواضع خصمانه آمریکایی‌ها نسبت به مردم، امر غریبی نیست اما تمرکز بر ماهیت غیرحقوق‌بشری و غیر اخلاقی از سویی و مداخله در روابط دیگر کشورها با ایران از سوی دیگر، نکته قابل توجهی است که هیچ انسان آگاهی نمی‌تواند نسبت به آن بی‌توجه باشد.

هر چند ابزارهای بین‌المللی مناسب برای پیگیری چنین اقداماتی وجود ندارد اما درک ماهیت چنین اقداماتی در عرصه افکار عمومی گامی بزرگ در جهت محکومیت بین‌المللی چنین رفتارهایی خواهد بود.

دکتر قاسم محمدی - عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی