دنیا برای فرار از آلودگی هوا چکار کرد؟!

به گزارش جام جم آنلاین ،همه ساله در نیمه دوم سال به دلیل وارونگی هوا، کلانشهرها روزهای آلوده ای را تجربه می کنند این درحالی است که هیچ یک از دولت ها نتوانستد پیش از ورود به این مقطع از زمان، راهکاری برای جلوگیری از بروز این معضل در دستور کار قرار دهند.

پژوهش ها نشان می دهد که در روزهای آلوده میزان مرگ و میر افزایش یافته به گونه ای که اگر در روزهای معمولی ۱۵۰ نفر روزانه فوت می‌کنند در روزهای آلوده به ۱۷۰ تا ۱۸۰ نفر می‌رسد.

از سوی دیگر خالی کردن شانه از مسئولیت ها از سوی سازمان محیط زیست و دیگر دستگاه های مربوطه نیز بر این معضل دامن زده تاجایی که حتی نشست های کمیته اضطرار آلودگی هوا نیز خروجی چندانی نداشته و گویا بازهم مسئولان چشم بر آسمان دوخته و به جای اتخاذ راهکاری برای بهبود اوضاع، به دنبال بارش برف و باران هستند.

در حال حاضر تنها راهکاری که مسئولین محیط زیست در شرایط بحرانی اتخاذ می کنند تعطیلی مدارس وافزایش محدوده های طرح ترافیک است که تاکنون حتی به طور مقطعی نیز موثر نبوده است به اعتقاد کارشناسان ، تعطیلی مدارس و کارخانجات تنها راهکار مقابله با این آلایندگی نیست بلکه دولت باید جدی‌تر وارد عمل شده و حساسیت بیشتری داشته باشد.

مشکل آلودگی هوا مسئله‌ای مختص به منطقه‌ای خاص در جهان نیست؛ همه کشورها به نسبت خودشان با آن دست‌و‌پنجه نرم کرده‌اند. هنوز هم ساکنان شهرهای زیادی در جهان گرفتار آلودگی هوا هستند اما شهرهایی هم در جهان وجود دارند که توانسته‌اند اوضاع را بهتر کنند تا از گروه مناطق آلوده و خطرناک برای زندگی خارج شوند.

راهکارهای که این کشورها برای مقابله با این پدیده و مهمان مزاحم اتخاذکرده اند می تواند تجریه خوبی برای رفع مشکل جدی آلودگی هوا باشد.

مکزیک ؛شهری موفق در کنترل آلودگی هوا

کلانشهر مکزیکوسیتی پایتخت مکزیک به عنوان یکی از موفق ترین شهرهای دنیا در مقابله با آلودگی هوا شناخته می شود. سال ۱۹۹۲ سازمان ملل این شهر را به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی کرد. مشهور بود که در این شهر به خاطر آلودگی هوا پرنده‌ها در هنگام پرواز می‌مردند و روی زمین می‌افتادند.

در سال 1990، 330روز شاخص آلاینده ها در این شهر بالاتر از حد استاندارد بود. امروز اما با اجرای برنامه‌های منسجم مقابله با آلودگی دیگر نام این شهر حتی در میان ۱۰ شهر اول آلوده جهان به چشم نمی‌خورد. کیفیت نامطلوب سوخت و خودروهای فرسوده یکی از مهمترین دلایل آلودگی هوای مکزیکو سیتی بود. دولت مکزیک با سرمایه ۳/۹ میلیارد دلار پالایشگاه‌هایی برای تولید سوخت مناسب(با میزان گوگرد پایین) راه‌اندازی کرد.اصلاح کیفیت بنزین را می توان مهم ترین سیاست دولت مکزیک در مهار آلودگی هوای مکزیکوسیتی دانست.

مقام‌های شهری با الگو گرفتن از اتوبوسرانی سریع در پایتخت کلمبیا،نوعی سیستم اتوبوسرانی به نام «متروباس» راه انداختند که علاوه بر افزایش حجم مسافران در اتوبوس، آلودگی بسیار کمتری دارد. در این طرح اتوبوس‌های فرسوده و کوچک با سرمایه‌گذاری سریع با اتوبوس‌های جدید با حجم مسافر بیشتر تعویض شدند.

کارخانه‌های و مراکز صنعتی مجبور شدند که حومه شهر را ترک کنند و به مناطق دورتر بروند. با پرداخت وام خودروها و تاکسی‌های فرسوده با روالی منظم تعویض شدند. متروی مکزیکو سیتی خیلی سریع با کمک الزامی همه بخش‌ها راه‌اندازی شد که حالا ۱۲ خط دارد. با سهولت استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مردم تشویق شدند تا کمتر از خودروهای شخصی استفاده کنند.

۵ میلیون خودرویی که در آن روزها در شهر تردد می‌کردند،بر اساس قانون یک روز در هفته در خانه‌ها و پارکینگ‌ها ماندند.

مقام‌های دولتی در سالهای گذشته هم در تلاش برای جایگزینی اتوبوس‌های هیبریدی بوده‌اند. شهروندان مکزیکوسیتی در سال ۱۹۹۹ تنها ۸ روز هوای سالم تنفس کردند. شمار روزهای پاک در این کلانشهر ۲۰ میلیونی در سال ۲۰۱۲ اما به ۲۳۷ روز رسید. اگر بخواهید ماجرا را خلاصه بدانید مقام‌های دولت مکزیک این راهکارها را منسجم و سریع پیاده کرده‌اند: کاهش استفاده از خودروهای شخصی،بهبود کیفیت خودروها،گسترش سیستم نقلیه عمومی،اصلاح کیفیت بنزین.

هند یازدهمین شهر الوده جهان

به گزارش سازمان بهداشت جهانی دهلی نو یازدهمین شهر آلوده جهان است.دراین راستا برای مهار رشد جمعیت و تامین سلامت آنها، تردد خودروهای دیزلی قدیمی در دهلی ممنوع شد. بر این اساس مجوز تردد برای خودروهای دیزلی که عمر بیش از ۱۰ سال داشته باشند در این شهر صادر نخواهد شد و مجوزهای فعلی نیز لغو می شود.

پیوش گویال وزیر انرژی هند در این خصوص عنوان کرد که این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ تمام وسایل نقلیه خود را الکتریکی کند. همچنین طبق این برنامه هند تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۷ میلیون دستگاه اتومبیل هیبریدی در جاده های خود خواهد داشت. دولت برای شرکت هایی که به تولید خودروهای الکتریکی میپردازند تسهیلات ویژه ای اختصاص داده است.

گسترش ایستگاه های شارژ الکتریکی خودرو و پرداخت بخشی از هزینه های شارژ، از دیگر برنامه های دولتی است تا بدین ترتیب قیمت اولیه بالای خودروهای الکتریکی با هزینه های انرژی پایین آنها جبران شود.

دهلی نو با اتخاذ سیاست های تشویقی و تنبیهی به خیل شهرهایی در جهان پیوسته است که در صدد کاهش آلودگی و ترافیک هستند.

پاریس؛شهر دوچرخه

پاریس با اجرای طرح ممنوعیت تردد برای خودروهای مدل ۱۹۹۷ و ماقبل از آن، در جهت کاهش گازهای گلخانه ای گام برداشته است و تا سال ۲۰۵۰ قصد دارد ۷۵ درصد این گازها را کاهش دهد. تردد خودروهای مذکور در این شهر مشمول جریمه های سنگین خواهد بود.

همچنین شهرداری پاریس عزم جدی دارد برای مقابله با آلودگی هوا در پنج سال آینده مسیرهای ویژه دوچرخه در شهر را گسترش دهد و ۱۰ هزار پارکینگ دوچرخه بسازد. برای این منظور ۱۵۰ میلیون یورو هزینه خواهد شد.

چین؛پاداش به استانداران

چین با دارا بودن تعدادی از آلوده ترین شهرهای جهان ، مدت هاست بررسی راهکارهای مناسب در جهت رفع این بحران را در دستور کار قرار داده است.

میزان بالای آلودگی هوای پکن، این شهر را در میان شهرهای خطرناک برای زندگی قرار داده است. آلودگی هوای پکن تا اندازه ای است که آسمان این شهر در اکثر روزهای سال با ابر غلیظ و سیاهی از ذرات آلوده، پوشیده شده است. این ابر غلیظ که در اصطلاح به آن Smog گفته می شود، نتیجه ترکیب آلودگی با مه موجود در هواست که تنفس و حتی دید را برای شهروندان مختل می کند.

دولت چین از مدت ها پیش با تشویق مردم پکن به کاشت و پرورش گیاهان بر روی پشت بام منازل تلاش های ساده ای را برای تصفیه هوای آلوده ای که گاهی حتی تنفس در آن برای پایتخت نشینان دشوار می شود، آغاز کرده است.

البته علاوه بر پکن، میزان آلودگی در پنج استان دیگر چین نیز در سال 2013 به مرز بحران نزدیک شده است. روزنامه ˈنیویورک تایمزˈ چندی پیش در گزارشی به نقل از خبرگزاری ˈرویترزˈ، نوشت: چین در راستای کاهش آلودگی هوا در این استان ها از اختصاص پاداشی به ارزش 5 میلیارد یوآن(معادل 816 میلیون دلار) در تلاش است، آلودگی هوا را مهار کند. در صورتی که میزان ذرات آلاینده در این پنج استان تا پایان سال جاری میلادی کاهش پیدا کند مشمول دریافت این پاداش خواهند شد.

تنها در سال 2010 نزدیک به 2 میلیون و 100 هزار نفر در چین بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست دادند.

نیویورک تایمز در ادامه گزارش خود نوشت: دولت چین پیش تر و در ماه سپتامبر نیز اعلام کرده بود قصد دارد محدودیت هایی را بر سوخت های ذغالی و تردد با ماشین های پرمصرف اعمال کند. همچنین آنها در تلاش هستند از ورود خودروهای جدید به بازار جلوگیری و حداقل 40 درصد خودروهای فعلی را نیز مجهز به سوخت های گیاهی کنند.

یکی از این اقدام‌ها کنترل شدیدبر روی صنایعی است که به میزان زیادی مواد زائد و آلاینده تولید می‌کنند. بر اساس این تصمیم جدید، میزان گازهای آلاینده خروجی از صنایع تا پایان سال 2017 باید حداقل 30 درصد کاهش یابد.

چینی‌ها برای مقابله با آلودگی هوا در صدد انجام کارهای جدیدی نیز هستند.از جمله این راه ها ، پرتاب ین نقره به ابر‌ها برای تولید کریستال‌های یخ و ایجاد بارندگی به شکل برف یا باران است. راه حل دیگر کشور چین استفاده و ساخت آسمان خراش‌های بسیار بلند و پاشیدن آب از آن ارتفاع به آسمان است.

راه حل دیگر استفاده از دوچرخه‌های پاک کننده هوا است که می‌توانند هوای آلوده را تصفیه نمایند آخرین راه حل خلاقانه در کشور چین یک جاروبرقی مکنده هوا است که می‌تواند با استفاده از نیروی الکترو استادیک ذرات گرد و غبار و آلودگی موجود در سطح آسمان را مکش کرده هوا را پاک نماید دولت چین در نظر دارد این راه حل‌های ابتکاری را به زودی به مرحله اجرا در آورد.

شورای دولتی چین نیز می‌گوید دولت‌های محلی باید مسوولیت‌ کیفیت هوای محلی را بپذیرند. به گفته این شورا، دولت‌های محلی در طول دوره‌های آلودگی شدید هوا باید اقدام‌‌های اضطراری، از جمله محدودکردن ترافیک یا اعمال محدودیت‌ها بر گازهای خروجی بر صنایع آلوده‌کننده را انجام دهند. همچنین باید تکنولوژی‌‌های قدیمی از جمله در صنایع فولاد و سیمان که میزان آلودگی را افزایش می‌دهند، کنار گذاشته شوند.

بر اساس مصوبه جدید، طرح‌های ساختمان‌سازی که نتوانند تاییدیه‌های لازم را در ارزیابی‌های زیست‌محیطی به دست آورند، مجوز ادامه کار را دریافت نخواهند کرد.

توکیو؛مترو اولویت نخست

توکیو ابر شهر ژاپن با جمعیتی که از بسیاری از شهرهای جهان بیشتر است هنوز پایتخت ژاپن است و ظاهرا مشکل زیادی هم با این قضیه ندارند

توکیو یکی از 47 منطقه استانی ژاپن است که در آن همچون 46 منطقه دیگر دولت محلی حاکمیت دارد با این حال اطلاق عنوان پایتخت به این شهر موجب شده تا ساختار شهرداری در این کلانشهر وظایف سنگین و پیچیده‌تری داشته باشد.

پایتخت ژاپن کلانشهری است که در کل جمعیتی 13 میلیون نفری را در خود جای داده است که با احتساب مردمی که در حومه آن زندگی و معمولا روزها برای انجام انوع و اقسام کارها به داخل توکیو می‌آید، 30 میلیون جمعیت دارد. به همین دلیل هم هست که مردم ژاپن به آن توکیوی بزرگ می‌گویند و از نظر جمعیت بزرگ‌ترین پایتخت دنیا بشمار می‌آید.

در توکیو امور مهم مرتبط با شهرداری همچون شبکه‌های آبرسانی، فاضلاب و آتش نشانی از سوی دولت این شهر اداره می‌شود و این نکته بیشتر به اهمیت این سه ساختار و همچنین تراکم جمعیت بالای توکیو اشاره دارد.

درتوکیو نزدیک بودن خانه کارمندان و کارگران به ادره جات و کاخانه جات یکی از اهداف اصلی گردانندگان امور شهری است.

اعضاء شهرداری شهرداری توکیو به دلیل تردد بسیار زیاد کارمندان و کارگران از حومه شهر به داخل این شهر سعی کرده‌اند با برنامه‌ریزی‌های مدون مشکل ترافیک را حل کنند به طوری که در حال حاضر در این شهر معضلی به نام ترافیک ندارد.

همچنین در توکیو به طور گسترده خطوط مترو وجود دارد و اغلب کارمندان و کارگران با استفاده از مترو به داخل و خارج از شهر تردد می‌کنند و در واقع مترو اولویت نخست سیستم حمل و نقل عمومی در توکیو به شمار می‌آید که به خوبی در رفع مشکل ترافیک این شهر موثر واقع شده است.

البته نا گفته نماند که بررسی‌ها و برنامه‌ریزی‌های کارشناسان حاکی از این واقعیت است که جمعیت کلان شهر توکیو دیگر بیشتر از این رشد نمی‌کند و حتی در آینده نزدیک رشد منفی هم خواهد داشت که همین موضوع به مرور زمان سبب خواهد شد تا بخشی از حجم رفت و آمدهای درون شهری کاسته شود.

فرهنگ‌سازی در پایتخت پر جمعیت ژاپن طوری بوده است که معمولا کسی برای سفرهای روزانه خود از خودرو شخصی استفاده نمی‌کند و همین موضوع به راحتی مشکل ترافیک را برای این شهر حل کرده است. همچنین با توسعه بزرگراه‌ها به سادگی فضا را برای سفرهای سریع و آسان درون شهری بدون درگیر شدن با ترافیک هموار کرده اند.

30 سال پیش توکیو با آلودگی هوا و محیط زیست به دلیل ترافیک و حجم بالای اتومبیل مواجه بود اما با برنامه‌ریزی‌هایی که برای رفع این مشکل تدوین شد با تغییرعادت‌های شهری مردم، تغییر مهندسی و فضای سبز خیابان‌ها و استفاده از مترو و قطار شهری امروز توکیومشکل آلودگی هوا ندارد.

لندن؛نمونه ای موفق

حدود 60سال قبل روزنامه‌های لندن به‌دلیل «مه‌دود» عظیمی که این شهر را فرا گرفته بود نوشتند: مأموران کفن و دفن از تمام‌شدن تابوت‌ها خبر داده‌اند و همه گل‌های گلفروشان فروخته شده است. ۱۳هزار نفر در این مه‌دود مرگبار به‌علت عوارض تنفسی جانشان را از دست دادند. آن زمان بود که مسئولان این کشور به‌خودشان آمدند که باید کاری انجام دهند.

لندن بزرگ ترین و پر جمعیت ترین شهر در کشورهای عضو اتحادیه اروپاست. افزایش تعداد وسایل نقلیه و آلودگی ناشی از آن یکی از اصلی ترین مشکلاتی است که پیش روی مدیران شهری لندن قرار دارد. برای مقابله با این مشکل شیوه های گوناگونی مورد استفاده قرار گرفته و نتایج خوبی نیز از آنها حاصل شده است.

بر اساس یکی از این برنامه ها که از فوریه ۲۰۰۳ به اجرا درآمد، افرادی که می خواهند با خودرو وارد مناطق مرکزی لندن شوند باید مبلغی را به عنوان عوارض پرداخت کنند. بررسی ها نشان می دهد که استفاده از این شیوه سبب کاهش چشمگیر حجم ترافیک و افزایش سرعت متوسط خودروها شده است همچنین این قانون گرایش مردم به استفاده از اتوبوس و سایر وسایل حمل و نقل عمومی را افزایش داده است. کاهش حجم گاز دی اکسید کربن در هوای شهر لندن دال بر موفقیت آمیز بودن اجرای این قانون است. تعویض وسایل نقلیه آلاینده از جمله اتوبوس با اتوبوس های با گنجایش بیشتر و آلایندگی کمتر نیز از جمله برنامه های اجرا شده در لندن است.

یکی دیگر از گام های برداشته شده در این شهر برای کاهش آلودگی، بهره گیری از ماشین های فشرده کننده گرد و خاک روی سطح جاده هاست. این دستگاه ها با حرکت روی سطح خیابان های شهر، گرد و خاک موجود روی آن را برداشته و به این شکل از ورود آن به هوا جلوگیری می کنند.

سیاست های تشویقی دولت برای خرید و استفاده از خودروهای برقی نیز یکی دیگر از اقدامات انجام شده است. هدف از این سیاست ها، افزایش سهم خودروهای برقی در حمل و نقل شهری است. پرداخت درصدی از قیمت خودرو و نیز معافیت از برخی مالیات ها را می توان نمونه هایی از این سیاست های تشویقی دانست.

ساخت و ساز ساختمان و نیز تخریب بناهای فرسوده نیز یکی از منابع ایجاد آلودگی در هواست. شهرداری لندن برای مقابله با این مشکل تدابیری را در زمینه محدوده زمانی انجام این گونه عملیات و نیز شرایط آن وضع کرده است. البته این تدابیر ضمن کمک به کاهش آلودگی هوا، در کاهش آلودگی صوتی نیز بسیار موثر است.

نیویورک و لس‌آنجلس؛ درس گرفتن از اروپا

پس از تصویب قانون هوای پاک در انگلیس، مقام‌های آمریکایی هم در همان زمان به فکر افتادند تا فکری به حال آلودگی هوای شهرهای بزرگ خود بکنند؛ به‌ویژه در نیویورک، آلودگی هوا یک مشکل جدی بود. در سال۱۹۶۳ مه‌دود مرگبار ناشی از وارونگی هوا باعث مرگ 200 نفر شد. در سال ۱۹۶۶ هم 168 نفر دیگر به خاطر بیماری‌های ناشی از تنفس هوای آلوده جانشان را از دست دادند. این مسائل باعث شد تا کنگره آمریکا لایحه هوای پاک را به تصویب برساند؛ قانونی که برای اجرا نیاز به تاسیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست آمریکا (EPA) داشت.

نیویورک با مشکلات آلودگی هوا که گفته شد یکی از موارد مورد توجه اجرای قوانین جدید بود. مقامات شهری نیویورک برای کاهش میزان آلودگی هوا با اعمال قانون، استفاده از سوخت‌های پاک‌ را اجباری کردند. هیچ راننده‌ای حق ندارد بیش از یک دقیقه در نزدیکی مدارس، خودروی خود را بدون حرکت روشن نگه‌دارد. رانندگان درصورت نقض این قانون مجبور به پرداخت 350دلار جریمه می‌شوند. مایکل بلومبرگ، شهردار نیویورک که به تازگی و بعد از 12سال حضور در این سمت، جایش را به شهردار جدید این شهر داده در یکی از آخرین سخنرانی‌هایش اعلام کرد که حالا نیویورک تمیزترین هوا را در ۵۰سال گذشته دارد. در سال۲۰۰۵ خودروهای دیزلی مجبور شدند که از سوخت جدید با گوگرد کم استفاده کنند. سرویس‌های مدرسه‌ها از جمله این خودروها بودند. با تسهیل حمل‌ونقل عمومی در سال‌های گذشته میل به خرید اتومبیل شخصی در میان ساکنان نیویورک نسبت به سال 2007 نزدیک به 23‌درصد کم شده و دی‌اکسیدگوگردی که ماشین‌ها تولید می‌کنند نسبت به سال2008 بیش از 69‌درصد کاهش پیدا کرده است.

شهرداری نیویورک که مدیریت متمرکز و مسئولیت واحد مقابله با آلودگی هوا را بر عهده دارد در وب‌سایت خود اعلام کرده که با سیاست سختگیرانه استفاده از خودروهای استاندارد، سوخت مناسب و بهبود عملکرد موتورها توانسته موفقیت چشمگیری به دست آورد. نیویورک حالا بزرگ‌ترین ناوگان اتوبوسرانی هیبریدی در آمریکا را دارد و نخستین شهری است که تاکسی‌های هیبریدی در آن فعالیت می‌کنند. استفاده از سوخت‌های جایگزین یکی از محورهای اصلی فعالیت شهری نیویورک است و خودروهای شخصی مقام‌های دولتی هم در این راستا تغییر کرده است.

در لس‌آنجلس هم به‌عنوان یکی دیگر از شهرهای بزرگ آمریکا اقدام‌های مشابهی برای مقابله با آلودگی هوا و کنترل آن صورت گرفته است. در دهه ۱۹۷۰ میلادی، شهرداری لس‌آنجلس یکصد بار در سال در مورد وجود آلودگی شدید هوا، مه‌دود و وارونگی به شهروندان هشدار داده بود. نیاز به این هشدارها پس از سال۲۰۰۰ از میان رفته است. مقام‌های نیویورک گفته‌اند می‌خواهند تا سال ۲۰۳۰ این شهر را به‌عنوان نمونه‌ای موفق در مقابله با آلودگی هوا تبدیل کنند.