سومین قاتل مردان و زنان ایرانی

از انواع سرطان‌های مرتبط با زنان تا تومورهای مغزی و بیماری‌های مرتبط با دستگاه گوارش که این آخری شاید افراد بیشتری را به خود مبتلا کرده است.

هفته گذشته دهمین کنگره سالانه کولوپروکتولوژی با حضور بیش از 120 جراح و مهمانانی از کشورهای آلمان، ‌آمریکا و انگلیس در بیمارستان میلاد تهران برگزار شد که همین بهانه‌ای شد تا سراغ ، فلوشیپ جراحی کولورکتال و دبیر این همایش برویم تا او با ما درباره یکی از سرطان‌هایی سخن بگوید که روز به روز به دلیل تغییرات سبک زندگی و تغذیه‌ای در میان ما ایرانی‌ها مبتلایان بیشتری پیدا می‌کند.

یکی از 3 علت مرگ و میر

سرطان روده بزرگ یا به عبارتی کولورکتال یکی از سه علت مرگ و میر در زنان و مردان است این بیماری اغلب از نوع خاموش است، ولی خوشبختانه طی سال‌های اخیر روش‌های درمانی و پیشگیری، امید به درمان بیماران را افزایش داده است. در حالی که تمام افراد می‌توانند به این سرطان مبتلا شوند، اما این سرطان در بین افراد بالای 60 سال شایع‌تر است. گرچه آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما براساس بررسی‌های مقطعی و شواهد موجود، تعداد مبتلایان به این بیماری در کشور افزایش یافته است. افرادی که اقوام یا خویشاوندان درجه یک آنها دارای سرطان‌های معده و رحم و تخمدان بوده‌اند باید از نظر سرطان کولورکتال مورد بررسی قرار گیرند.

عوامل ایجاد سرطان

شاید بخواهید بدانید چه عواملی مهم‌ترین نقش را در ابتلا به سرطان روده بزرگ دارد، پاسخ پیش از هر چیزی سابقه وراثت است، در واقع عواملی از قبیل سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ، رژیم‌های غذایی شامل مصرف بسیار بالای گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری‌شده، بیماری‌های التهابی روده (مانند کولیت اولسراتیو یا کرون)، چاقی، شرایط ارثی مانند پولیپ آدنوماتوز خانوادگی، مصرف سیگار، نداشتن فعالیت بدنی و دیابت نوع 2 می‌تواند در بروز این بیماری نقش بسزایی داشته باشد.

در سال‌های اخیر نقش تغذیه ناسالم در بروز این بیماری بسیار زیاد شده است، زیرا نحوه تغذیه ما ایرانی‌ها تغییر یافته و از غذاهای سنتی به سمت غذاهای آماده و فست‌فودی سوق پیدا کرده است.

ژنتیک حدود 15 درصد‏ در بروز این نوع سرطان تاثیرگذار است و اگر بیماریابی در بیمارانی که سابقه پولیپ یا سرطان کولون دارند به‌موقع انجام شود در واقع این بیماری قابل پیشگیری است و درمان قطعی دارد.

مراحل ایجاد سرطان

سرطان کولورکتال به دسته‌های زیر قابل تقسیم است و مراحل درمان نیز بر همین اساس صورت می‌گیرد:

سرطان در لایه داخلی روده بزرگ یا مقعد قرار دارد.

سرطان دورتر از دیواره داخلی روده بزرگ یا مقعد منتشر نشده است.

سرطان در لایه عضلانی روده بزرگ یا مقعد انتشار یافته است.

سرطان در همان منطقه، در یک یا چند گره لنفاوی انتشار یافته است.

سرطان به دیگر مناطق بدن انتشار یافته است؛ مانند کبد، ریه و استخوان‌ها.

اگر تومور به قسمت‌های مختلف بدن پخش شده باشد، جراحی درمان‌کننده سرطان نیست، اما می‌تواند تومورهای اضافی را بردارد و علائم سرطان را کاهش دهد.

چند راهنمایی ساده برای مبتلا نشدن

سبک زندگی از نظر کم‌تحرکی و ورزش و مصرف غذاهای با چربی حیوانی (اشباع شده) بالا می‌تواند در ابتلا به بیماری بسیار مهم باشد.

تست غربالگری آزمایش مدفوع از نظر خون مخفی از سن 50 سالگی است و اگر مثبت شد باید کولونوسکوپی کامل انجام شود و بهترین تست در کسانی که علائم دارند کولونوسکوپی است و اگر سابقه فامیلی کانسر کولورکتال دارند ده سال کمتر است.

شایع‌ترین علائم این بیماری خونریزی در مدفوع به اشکال متفاوت و تغییر در اجابت مزاج یا یبوست اخیر و گاهی درد شکم و علائم انسدادی روده است.

درمان قطعی سرطان کولورکتال بستگی به آن دارد که در چه مرحله‌ای مراجعه کنند و خوشبختانه امروزه با درمان‌های شیمی‌درمانی و رادیوتراپی و بخصوص روش‌های جراحی جدید، امید به درمان و طول عمر بیماران افزایش یافته و امروزه ناتوانی‌ها و عوارض بسیار کاهش یافته است.

پیشگیری از این بیماری بستگی به اطلاعات افراد جامعه از علائم هشداردهنده آن است و متاسفانه امروزه بیماران جوان زیادی را با سرطان کولورکتال می‌بینیم که جای تامل دارد و البته مطالعه آماری کامل نداریم که شاید به دلیل جمعیت جوان یا عوامل محیطی، تغذیه، ارث و ژنتیک باشد که مطالعه ملی را می‌طلبد.

لیلا علی نژاد