اول امنیت، بعد کار

آن‌طور که سازمان پزشکی قانونی خبر داده، در نیمه‌نخست امسال، این شمار کشته شده در اثر حوادث ناشی از کار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با تلفات 851 نفر، دو دهم درصد بیشتر شده است. یعنی نه تنها در مهار حوادث کار توفیقی نداشته‌ایم، بلکه این آمار مدام درحال افزایش است.

بر اساس این گزارش، در شش ماهه اول امسال از کل تلفات حوادث کار 841نفر مرد و 12 نفر دیگر زن بودند. همچنین سقوط از بلندی در حوادث کار، بیشترین علت مرگ افراد در محیط‌های کاری اعلام شده، به نحوی که در شش‌ماهه اول امسال 41 درصد از کل تلفات حوادث کار به دلیل سقوط از بلندی گزارش شده است.

در این مدت 349 نفر به دلیل سقوط از بلندی، 203 نفر به دلیل اصابت جسم سخت، 121 نفر به دلیل برق‌گرفتگی، 50نفر به دلیل کمبود اکسیژن، 47 نفر به‌دلیل سوختگی و 83 نفر به سایر دلایل جان خود را در حوادث کار از دست دادند.

استان‌های تهران در این مدت با 164، خراسان‌رضوی با 68 و اصفهان و فارس هر کدام با 59 فوتی، بیشترین و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد با پنج، زنجان و خراسان‌جنوبی هر کدام با شش، خراسان‌شمالی و چهارمحال و بختیاری هر کدام با هفت فوتی کمترین آمار تلفات را داشته‌اند.

افزایش آمار مصدومان حوادث کار

در شش ماهه اول امسال، نه تنها کشته‌های حوادث کار بیشتر شده‌اند، بلکه آمارهای رسمی حاکی از آن است که تعداد مصدومان حوادث کار هم بیشتر شده است.

بر اساس آمارهای موجود در نیمه نخست امسال، 14 هزار و 282 مصدوم حوادث کار به مراکز پزشکی قانونی کشور مراجعه کردند که از این شمار 13 هزار و 582 نفر مرد و 700 نفر زن بودند. این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 2.3 درصد بیشتر شده است.

در همین مدت، شمار مصدومان حوادث کار در استان تهران، 2168 نفر گزارش شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 6.6 درصد بیشتر شده است.

آموزش و اعمال قانون؛ راه مهار حوادث کار

در سال گذشته 14 هزار و 727 حادثه ناشی از کار اتفاق افتاد. بر اساس آمارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سالانه حدود 1400نفر هم در کشور بر اثر حوادث فیزیکی ناشی از کار، فوت می‌شوند و شش برابر این رقم هم بر اثر بیماری‌های شغلی از دنیا می‌روند.

دکتر رضا عزتیان، رئیس اداره خدمات بهداشتی و مشاغل خاص وزارت بهداشت در گفت‌وگو با جام‌جم راه کاهش تعداد کشته‌های حوادث ناشی از کار را در آموزش و اعمال قانون می‌داند و می‌گوید: باید آموزش‌های کاربردی به کارگران ارائه شود تا فرهنگ خودایمنی در محیط کار جا بیفتد، اما هم‌اکنون شاهدیم که در بسیاری از محیط‌های کاری، آموزش ایمنی به کارگران ارائه نمی‌شود.

به گفته این مقام مسئول، آموزش‌های ایمنی در محیط کار باید خروجی عینی و عملی داشته باشد، طوری که کارگران، این آموزش‌ها را به کار ببندند و تاثیر آموزش‌ها مشهود باشد.

بیشترین میزان حوادث کار به گفته عزتیان، در صنعت ساختمان اتفاق می‌افتد. جدی گرفتن نظارت ها، سرکشی و پایش بیشتر و حضور متخصصان بهداشت حرفه‌ای در محیط‌های کاری، به اعتقاد این مقام مسئول می‌تواند آمار حوادث کار در کشور را کاهش دهد.

گرفتن مرخصی استعلاجی رویا شده است

اگر پای درددل کارگران بنشینید، خیلی‌هایشان از فرآیند سخت گرفتن مرخصی استعلاجی گلایه دارند. وقتی کارگری که توانایی جسمی برای ادامه کار ندارد، اما مجبور به ادامه کار می‌شود و به او مرخصی استعلاجی نمی‌دهند، در این شرایط بدیهی است که این کارگر بشدت در معرض حوادث شغلی خواهد بود.

محسن، کارگر یکی از شرکت‌های تولیدکننده قطعات خودرو است که دل پری از کارفرما و قوانین بازار کار دارد. او گلایه می‌کند با انگشت شکسته، مجبور شده به کارش ادامه دهد، چون هم کارفرما و هم پزشک معالج و معتمد بیمه، تشخیص داده بودند او می‌تواند با بستن یک آتل، مثل سابق کار کند؛ «پس از مدتی، شکستگی پایم به حدی شد که دیگر یک قدم هم نمی‌توانستم حرکت کنم، وقتی اوضاع جسمی‌ام به این مرحله رسید، آن وقت به من مرخصی استعلاجی دادند.»

بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، سردرد، آنفلوآنزا، شکستگی‌های محدود، بیماری‌های گوارشی و ده‌ها بیماری دیگر بر اساس عرف رایج در محیط کار، معمولا مشمول گرفتن مرخصی استعلاجی چندروزه نمی‌شود؛ اتفاقی که قطعا در افزایش حوادث محیط کار، تاثیر جدی دارد.

یک کلاه ایمنی هم از کارگر دریغ می‌شود

یکی از عمده دلایل حوادث کار، نبود امکانات و تجهیزات ایمنی در بسیاری از محیط‌های کاری است. حتی در بسیاری از محیط‌های کاری، خرید یک کلاه ایمنی ساده، ماسک اکسیژن یا کفش ایمنی را دور ریختن پول تصور می‌کنند.

حمیدرضا امام قلی‌تبار، بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور در گفت‌وگو با جام‌جم به همین فقر امکانات اشاره می‌کند و می‌گوید: خیلی از شرکت‌های تولیدی در کشور ما آینده‌نگری ندارند و فقط منافع کوتاه مدت خود را می‌بینند، در حالی که مهم‌ترین محور توسعه هر شرکتی، نیروهای کار آن است که اگر به ایمنی آنها دقت شود و کارگران در محیط کارشان دلگرم باشند، بهره‌وری در محیط کار هم ارتقا پیدا می‌کند.

امام قلی‌تبار تاکید دارد تعداد بسیار کم بازرسان کار هم دلیل دیگری است که باعث شده برای خیلی از شرکت‌ها، ایمنی کارگران در اولویت نباشد.

جدای از آن، این مقام مسئول بر این باور است که کیفیت این بازرسی‌ها هم چنگی به دل نمی‌زند، طوری که خروجی بسیاری از این بازرسی‌ها، منجر به ارتقای ایمنی محیط‌های کاری نمی‌شود و حتی در مواردی، فشار آوردن به کارفرما برای ارتقای ایمنی محیط کار به اخراج کارگران منجر شده است!

حتی او خاطرنشان می‌کند: تعداد بازرسان کار به حدی کم است که گفته می‌شود در بسیاری از شهرهای کوچک، فقط دو بازرس کار وجود دارد و در خیلی از شهرها هم تعداد بازرسان کار به گونه‌ای است که هر شش ماه یکبار هم امکان بازرسی از شرکت‌ها وجود ندارد.

نباید از خاطر برد که بسیاری از حوادث کار در کشور ما اصلا گزارش نمی‌شود و به همین دلیل، آمار واقعی حوادث کار در کشور، معمولا بسیار بیشتر از آمارهای رسمی است که در رسانه‌ها اعلام می‌شود.

امین جلالوند - جامعه