سکـته قلبی درطالع شماست!

دکتر منوچهر قارونی، متخصص قلب و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: افرادی که از اضطراب رنج می‌برند، اغلب سریع تنفس می‌کنند که این خود موجب احساس ناراحتی در قفسه سینه، بی‌حسی و درد در پهلو می‌شود. باید بدانید تیرکشیدن و سوزش در قفسه سینه اغلب مربوط به حالت روحی و روانی جوانان بوده و جای نگرانی نیست؛ اما می‌تواند با کاهش خواب شبانه، مصرف چای با غلظت بالا، نوشابه‌های گازدار، غذای چرب و کشیدن سیگار و قلیان تشدید شود.

نشانه بیماری قلبی چیست؟

به گفته دکتر قارونی، شکل شایع انفارکتوس (سکته قلبی) به صورت احساس فشار و سنگینی در قفسه سینه است. درد با انتشار به دست راست و چپ و امتداد انگشتان، در فک تحتانی و درد دندان‌های سمت پایین، در ناحیه معده و درد گردن یا به طور کلی هر دردی که از ناف بالاتر و از فک تحتانی پایین‌تر است، بروز می‌کند. در واقع انفارکتوس یک بیماری هزار چهره است و با حالت‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. از طرفی هر شخصی نوار قلب خاص خود را دارد و علائم کلینیکی همه سکته‌ها با هم یکسان نیست.

اشتباه بیمار و پزشک

هنگام بروز درد انفارکتوس اگر بیمار بالاتر از 50 سال داشته باشد باید به فکر تنگی عروق کرونر بود که در برخی افراد سنگینی جلوی سینه شاخص است و در برخی‌ها نیز مچ دست راست و چپ دردناک می‌شود. همچنین نشانه‌ها در برخی افراد مانند درد گوارشی و... حس می‌شود که این دردها باعث اشتباه بیمار و پزشک می‌شود. دکتر قارونی می‌افزاید: البته هیچ کدام از این دردها با فعالیت و عصبانیت ایجاد و تشدید نمی‌شود و تنها درد قلبی است که با فعالیت، غذا خوردن یا عصبانیت بیشتر می‌شود و با گذشت زمان از بین نمی‌رود.

و اما دیابتی‌ها

به گفته دکتر قارونی در افراد دیابتی ممکن است بیمار فقط با ضعف و تعریق شدید به پزشک مراجعه کند. جوان‌ها بیشتر با احساس گرفتگی در گردن و تنگی نفس و افراد بالای 80 سال بدون هیچ سابقه از درد فقط با مشکلات ریه و تنگی نفس ناگهانی مراجعه می‌کنند. با مشاهده چنین علائمی از بیماران نوار قلب گرفته می‌شود. در این میان گاهی نشانه‌ها به علت گرسنگی شدید و ترشح بیش از حد کاتکولامین‌هاست که در هیپوتالاموس مغز باعث تحریک مرکز اشتها شده و با تزریق سرم مشکل تا حد زیادی حل خواهد شد.

حواستان به سکته قلبی باشد

دکتر قارونی ادامه می‌دهد: زندگی شهری و ماشینی در کنار بی‌تحرکی و البته تغذیه نامناسب باعث شده شاهد کاهش سن سکته قلبی بین ایرانی‌ها باشیم. این روزها مردم به جای فعالیت‌های بدنی، کار با تبلت و موبایل و لم دادن جلوی تلویزیون را انتخاب کرده‌اند و آسایش را به آرامش ترجیح داده‌اند و به این ترتیب حداقل فعالیت بدنی را دارند؛ به طوری که بچه‌های امروزی نسبت به بچه‌هایی که 40 سال پیش زندگی می‌کردند، چاق‌تر شده‌اند و هر روز هم به تعداد این کودکان چاق افزوده می‌شود. با وجود این سکته قلبی در کمین خیلی‌هاست و تنها با اصلاح سبک زندگی می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد.

نقش استرس در سکته قلبی

دکتر قارونی با بیان این که استرس یک عامل مهم در بروز سکته قلبی آن هم در سنین پایین است، می‌افزاید: متاسفانه بسیاری از والدین از دوران کودکی و قبل از مدرسه به بچه برای رسیدن به اهدافش فشار می‌آورند که باید شاگرد اول بشوی و 20 بگیری و این نوع خواسته‌ها به بچه استرس وارد می‌کند و این نگرانی و دلشوره همین طور ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که وارد مسابقه کنکور با رقبایش شود. بعد از شکست غول کنکور نوبت پیدا کردن کار مناسب و تشکیل خانواده و از همه مهم‌تر سر و کله زدن با مشکلات مالی می شود و این استرس‌ها نتیجه‌‌ای جز افزایش احتمال بروز سکته قلبی به همراه ندارد.

ژنتیک کجای ماجراست؟

به گفته دکتر قارونی، بیشتر سکته‌های قلبی که سلامت افراد را به خطر می‌اندارند از نوع ارثی هستند. در واقع کسی که پدرش سکته کرده سه برابر بیشتر از بقیه در معرض خطر قرار دارد. اگر هم پدر و مادری چربی، فشار خون یا دیابت داشته باشند، فرزندانشان باید بیشتر از خودشان مراقبت کنند، چون سکته قلبی در سنین پایین، این نوع افراد را تهدید می‌کند. خوب است بدانید سلول‌های عضلات قلب از تولد تا آخر عمر تغییری نمی‌کنند و اگر فردی در سن پایین سکته کند 15 تا 20 درصد سلول‌های قلبی او می‌میرند و اگر باز هم مراقبت نکند و دستورات پزشکی متخصص‌اش را انجام ندهد، احتمال مرگ این فرد 40 درصد افزایش خواهد داشت.

پیشگیری از بیماری‌های قلبی ـ عروقی

بسیاری از انواع بیماری‌های قلبی و سکته‌های مغزی قابل پیشگیری هستند. دفتر پیشگیری مرکز قلب شهید رجایی توصیه‌هایی به شرح زیر دارد:

سیگار نکشید و از معاشرت با افراد سیگاری دوری کنید.

در صورت بالا بودن فشار خون‌تان، آن را کاهش دهید.

از لحاظ جسمانی فعال باشید.

وزن خود را کنترل کنید.

از یک رژیم سالم غذایی حاوی مقادیر پایین چربی اشباع، کلسترول و نمک استفاده کنید.

به طورمنظم، چکاپ پزشکی انجام دهید.

از دستورات پزشک خود در مورد مصرف دارو پیروی کنید.

در صورت ابتلا به دیابت (بیماری قند خون)، قند خون خود را کنترل کنید.

سکته پشت فرمان

اگر فردی هنگام مسافرت پشت فرمان احساس قلب‌درد، تهوع، استفراغ، تنگی نفس و تعریق کرد اولین اقدام متوقف کردن اتومبیل است. در مرحله بعد سرنشینان باید ضربان قلب را اندازه و فورا با اورژانس تماس بگیرند. اگر درد قلب شدید باشد و به قرص‌های زیرزبانی یا آسپیرین جویدنی دسترسی داشته باشند، می‌توانند به بیمار بدهند. در صورتی هم که فرد هوشیاری خود را از دست داده، ماساژ ناحیه قلب به مدت دو دقیقه و تنفس دهان به دهان کمک‌کننده است. البته چه بهتر همه این کارها توسط یک پزشک یا فردی آشنا به کمک‌های اولیه انجام شود. در این بین تماس با اورژانس باعث می‌شود افرادی که در حال کمک به بیمار هستند از راهنمایی‌های اپراتور هم بهره‌مند شوند و اقدامات لازم درمانی را به کار ببرند.

پریسا اصولی

جام‌جم