سلامت، حاشیه‌نشین مسکن مهر

چند روز قبل، حسن هاشمی، وزیر بهداشت هم با صراحت به رسانه‌ها اعلام کرد که «اگر طرح مسکن مهر دارای پیوست سلامت بود، قطعا شاهد استقرار مراکز بهداشتی و درمانی همزمان با اجرای طرح مسکن مهر بودیم، اما در اجرای طرح مسکن مهر که در سال‌های گذشته صورت گرفت، خدمات خاص بویژه در حوزه سلامت دیده نشد و این درحالی است که ایجاد این خدمات در کنار اجرای طرح مسکن مهر ضروری است.»

این مقام مسئول، انتقاد کرده که « اگر از ابتدای اجرای طرح مسکن مهر، به خدمات سلامت توجه می‌شد، وضعیت بهتر بود، اما اکنون که با کمبود امکانات خدماتی مواجه‌ایم، وظیفه ماست که برای مردم خدمات را فراهم کنیم. به هر حال اگر قرار بود طرح مسکن مهر کامل اجرا شود باید برای ساکنان در مسکن مهر، خدمات سلامت بخوبی دیده و اجرایی می‌شد.»

براساس آمارهای رسمی، تاکنون دو میلیون و 600 هزار واحد مسکونی از سوی تعاونی‌های مسکن مهر ساخته شده که البته فقط حدود 1.5 میلیون واحد مسکونی، تکمیل و به صاحبان آن واگذار شده است.

اگر حتی در نظر بگیریم که فقط در نیمی از این واحدهای ساخته شده، خانواده‌ها ساکن باشند، آن وقت می‌بینیم که میلیون‌ها نفر در خانه‌های طرح مسکن مهر اسکان داده شده‌اند، بدون آن‌که از همان روز اول، فکری به حال امکانات بهداشتی و درمانی آنها بشود.

از همان سال 86 که طرح مسکن مهر برای حمایت از خانه‌دار شدن اقشار ضعیف جامعه کلنگ خورد، بارها کارشناسان بر نداشتن پیوست سلامت این طرح کلان تاکید کردند، اما تب و هیجان بالای مسکن‌سازی در حاشیه شهرها، بر مسائل علمی و فنی پیشی گرفت؛ طوری که حالا در برخی مناطق تحت پوشش طرح مسکن مهر، نزدیک بودن به یک داروخانه، به یک رویا برای ساکنان بدل شده است.

ماهی را هر وقت از آب بگیریم...

حدود 16 درصد جمعیت کشور در شهرهای زیر 25 هزار نفر زندگی می‌کنند. براساس آمارهای بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، یک میلیون نفر در شهرهای زیر 25 هزار نفر کشور صاحب مسکن مهر شدند.

در حاشیه شهرهای بزرگ هم مسکن مهر با رشد کمی قابل توجهی مواجه بوده است، اما به دلیل نبود امکانات بهداشتی، آموزشی و رفاهی کافی در این مناطق، اوضاع به جایی رسیده که براساس آمارهای وزارت راه، مسکن و شهرسازی، حدود 200 هزار واحد مسکن مهر، فاقد متقاضی است.

مصطفی قلی‌خسروی، رئیس سابق اتحادیه املاک کشور در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید دارد که داشتن پیوست سلامت برای ساخت مسکن، ایده‌آلی است که در دنیا رعایت می‌شود، اما در کشور ما و در مرحله ساخت مسکن مهر رعایت نشد.

به گفته خسروی، حتی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، مرسوم است که انبوه‌سازان باید بخشی از سهم بهداشت و درمان ساکنان آن منطقه را پرداخت کنند، اما در کشور ما چنین الزامی وجود ندارد.

از نگاه این کارشناس مسکن، ما هم‌اکنون در شرایطی قرار داریم که نمی‌توانیم مسکن مهر را نادیده بگیریم یا آن را نیمه‌کاره رها کنیم، بلکه در شرایط فعلی، عاقلانه‌ترین کار این است که نقد گذشته را رها کنیم و از همین الان، به فکر تجهیز مسکن مهر به امکانات بهداشتی و درمانی باشیم تا ساکنان این مناطق هم به شکل عادلانه‌ای از این خدمات بهره‌مند شوند.

پای پیوست سلامت به برنامه ششم باز شد

اگر یک طرح عمرانی، پیوست سلامت داشته باشد، به این معنی است که در همه مراحل طراحی، ساخت و تحویل آن طرح عمرانی، سلامت شهروندان آن منطقه هم در اولویت قرار گرفته است؛ اولویتی که البته در طرح مسکن مهر به آن بی‌محلی شد.

دکتر محمد نعیم امینی‌فرد، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم خبر می‌دهد که در برنامه ششم توسعه بصراحت از ضرورت داشتن پیوست سلامت در طرح‌های عمرانی تاکید شده است.

به گفته امینی‌فرد، پیوست سلامت طرح‌های عمرانی در برنامه پنجم توسعه دیده نشد، اما این موضوع حیاتی در برنامه ششم توسعه دیده شده است؛ به شکلی که براساس این برنامه، هیچ طرح عمرانی مجوز نخواهد گرفت، مگر آن‌که از متولیان نظام سلامت، مجوز بگیرد. همین گنجاندن پیوست سلامت طرح‌های عمرانی در برنامه ششم توسعه، اتفاقی است که به اعتقاد این نماینده مجلس، می‌تواند مانع از آن شود که از این پس در طرح‌های عمرانی کلانی مثل مسکن مهر، پیوست سلامت وجود نداشته باشد.

سبک زندگی آپارتمان‌نشینی، نبود امکانات بهداشتی و درمانی مناسب و بالا رفتن احتمال شیوع بیماری‌ها به دلیل تجمع انسانی بالا، خطراتی است که به گفته امینی‌فرد، سلامت ساکنان مسکن مهر را تهدید می‌کند.

نباید از خاطر برد که این حق ساکنان مسکن مهر است که همچون سایر شهروندان از امکانات تفریحی، سیاحتی، مراکز خرید، مراکز فرهنگی و بوستان‌های شهری بهره‌مند شوند.

تامین این حقوق بدیهی، در کنار حق اولیه دسترسی به مراکز بهداشتی و درمانی، می‌تواند ساکنان مسکن مهر را به ماندن در حاشیه شهرها دلگرم کرده و حتی برای واحدهای خالی مسکن مهر هم خواستگارهای جدی پیدا کند.

امین جلالوند - جامعه