تاریخ سیاسی مطبوعات مصر به بازار کتاب معرفی شد

به گزارش جام جم آنلاین جلد نخست این کتاب شامل سه بخش است که تحولات مطبوعات و تاثیر و تاثر روزنامه نگاری و سیاست از یکدیگر را از زمان محمد علی پاشا تا انوار سادات را مورد واکاوی قرار داده است.
در کتاب «تاریخ سیاسی مطبوعات مصر» می خوانیم که، جهان سیاست مصر،دور باطل است. این را تحولات سیاسی در آن کشور نشان می دهد. اگرچه این کشور یکی ازنخستین کشورهای خاورمیانه بودکه پس ازحمله ناپلئون درهای خودرا به روی جهان غرب گشود و درتحولات فرهنگی و روشنفکری به کشوری پی شرو درمنطقه تبدیل شد، ولی هیچ گاه نتوانست دور باطل سیاست را بشکند. چنان که، هنوز دموکراسی در این کشور، راهی به درازای رود نیل دارد.
نویسنده می نویسد که روزنامه نگاری در مصرنیز، همواره با جزر و مدهای سیاسی همراه بوده است. مطبوعات در این کشور زمانی تأسیس شدند که مصر نوین توسط محمدعلی پاشا ایجاد گردید. بنابراین درچنین شرایطی «الوقایع مصریه» توجیه گر اقتدار مطلقه والی مصر بود. در اواخر قرن نوزدهم زمانی هم که نیروهای خارجی جهت تسلط و نفوذ بر مقدرات این کشور رقابت را آغاز کردند، مطبوعات نیز به ابزارهای انعکاس دیدگاه‌ها و نظریات این نیروها تبدیل شدند. مثلاً «المقطم» به پیاده شدن نقشه‌های انگلستان و «الاهرام» به تعبیر رؤیاهای فرانسه کمک می‌کردند. به واقع آنچه را که این مطبوعات در این دوره به چاپ می رساندند، در راستای تامین منافع اشغالگران یا طبقه متوسطه به بالا بود.
به طور کلی، بارزترین ویژگی مطبوعات این کشور، در هر دوره¬ای، حمایت از دولت ها، سیاست ها و اقدامات آن بوده است. در دوران معاصر نیز، گزارش ها و اخبار داخلی مطبوعات مصر، همواره بر موفقیت های ادارات دولتی متمرکز بوده است. این نکته، حتی در مورد اخبار بین المللی و جهان عرب نیز، صدق داشته است.
در همه این دوران ها، حتی اخبار منفی در مطبوعات مصر به گونه ای مطرح می شده اند تا نشان دهند دولت موجود برای حل مسایل، فعال است. همچنین هنگامی که روزنامه نگاران به مسایل مهمی می پرداخته اند یا برخی اشتباهات اجرایی را نقد می کرده اند، به گونه ای نبوده است که منجر به بی آبرویی نظام یا بی اعتبار شدن سیاست دولت موجود، شود. بنابراین، از این منظر، در این کشور، مطبوعات همواره، از آزادی نسبتا وسیعی در نقد و انتقاد از برنامه های دولت ها برخوردار بوده اند! زیرا اولویت و رسالت همه آنها نشان دادن موفقیت های دولت ها بوده است! در غیر این صورت، آنها متهم به عبور از خطوط قرمز می شده اند، که همواره عواقب وخیمی را برای روزنامه مربوطه به همراه می داشته است.
در واقع، درمصر همانند سایر کشورهای عربی، برای پرهیز ا زسانسور مطبوعات،همیشه سیستم خودسانسوری حاکم بوده است. اگرچه نشریات دولتی، سربراه بوده اند، امانشریات حزبی هم تنها درچارچوب قانون احزاب فعالیت داشته اند. بدین صورت که، درمطبوعات مصر،معمولا همه انتقادات ومشکلات به نخست وزیرختم می شده و می شوندوازایشان جلوترنمی روند .اگرنشریات وافراد مطبوعاتی پارا ازگلیم خود درازترنمایند، آن گاه بایددردادگاههای این کشور، پاسخگوی فسادمالی ـاداری،رشوه،جاسوسی و ... باشند. این را نیز باید افزود که اگرچه، در این کشور بعضی از مطبوعات به خصوص مطبوعات حزبی، در ظاهر مخالف دولت ها بوده و هستند، ولی آنهادر باطن، حکم سوپاپ اطمینان به رژیم را داشته و دارند. برای همین، گاهی اوقات مشاهده می شود که هر از گاهی، در این نشریات، مقالاتی به ظاهر مخالف درج می شوند، بدون آن از سوی حکومت مورد تهدید قرار گیرند.
نویسنده کتاب می نویسدکه امروز، بسیاری ازروزنامه هاومجلات در مصر، به طور مستقیم یا غیر مستقیم وابسته به دولت هستند، به خصوص این که عمده ترین آنها، تنها از سوی چندموسسه بزرگ، منتشر می شوند. موسساتی که پس ازکودتای 1952 درمصر، مصادره شده اند و اکنون جزءموسسات دولتی به حساب می آیند. در حالی که برخی ازاین موسسات قبلاً خصوصی بوده اند. در این زمینه می توان به موسسات مطبوعاتی چون الاهرام، الاخبار الیوم، دار الهلال، دار التحریر، دارالمعارف، دارالتعاون، دارالشعب، روزالیوسف، دارالمیدان و غیره اشاره کرد.
با اوصافی که رفت باید گفت که، کتاب «تاریخ سیاسی مطبوعات مصر»، روایتی از تاریخ و روزنامه نگاری است. آن نه تاریخ صرف است و نه صرفا تاریخ روزنامه نگاری. به عبارتی، آن تا حدودی تفسیر و تحلیلی از جدال میان تاریخ و روزنامه نگاری است. تاریخی که با سیاستمداران و روزنامه نگاران ساخته شده، اما تنها با روزنامه نگاران به ثبت رسیده است. بالاخره این که، کتاب حاضر، بخشی از مسیر تاریخ مصر است که خواننده پس از پیمودن آن، در می یابد که چه کسی درست عمل کرده و راست گفته است؟
«تاریخ سیاسی مطبوعات مصر»، برای آنانی که در حوزه روزنامه نگاری، مدیریت رسانه، علوم سیاسی و تاریخ، پژوهش می کنند، حاوی مباحث بکر و نکته های قابل تامل است و مطالعه آن برای دیگر علاقه مندان نیز ملال انگیز نیست،زیرا رویدادها با قلم روان و توصیفی به تصویر کشیده شده اند.