نقش جامعه علمی محیط‌ زیست در تحقق اقتصاد مقاومتی

به عبارت دیگر، در ادبیات کلان برنامه‌ریزی، اگر این وعده تحقق پیدا کند، ایران جزو کشورهایی خواهد بود که بیش از یک درصد تولید ناخالص ملی خود را به بخش پژوهش اختصاص داده است.

البته واقعیت این است که حتی 130 میلیارد تومان اعتبار پارک‌های علم و فناوری در سال 94 هم که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید به‌طور کامل تامین نشد از این‌رو، شخصا به تامین و تحقق این اعدادی که ادعا شده، امید زیادی ندارم ولی در رویکردی منصفانه می‌توان گفت که وجود این نگاه نوین، امیدبخش و قابل قدردانی است.

شاید مدیران ارشد حوزه علم و فناوری کشور که با یک سرمایه‌گذاری 60 میلیارد تومانی بین سال‌های 92 تا 94 توانستند صادرات محصولات دانش بنیان را از پنج میلیون دلار به 120 میلیون دلار افزایش دهند، دریافته‌اند که هر یک ریال ورودی به این مجموعه می‌تواند برای کشور ده‌ها و بلکه صدها برابر سودآوری داشته باشد.

در دهه‌های اخیر برای تولید و تثبیت این سود که علاوه بر منافع اقتصادی، اثرات اجتماعی زیادی نیز دارد، سازوکارهایی به منظور توسعه اقتصاد دانش بنیان در کشورهای مختلف تعریف شده است تا سهم بیشتری از تولید ناخالص ملی به فروش کالا و خدمات دانش بنیان اختصاص یابد.

برای دستیابی به این مهم، برقراری ارتباط مناسب بین دانشگاه ها، مراکز پژوهشی، بخش خصوصی و سازمان‌ها و نهادهای دولتی مرتبط با یک حوزه تخصصی اهمیت ویژه دارد اما این سوال نیز وجود دارد که سهم محیط‌ زیست در این گردش اقتصادی چیست؟ منظور از این سهم خواهی، میزان پرداخت بودجه توسط دولت نیست بلکه نگاه دو سویه را با این پرسش می‌توان مطرح کرد که جامعه علم و فناوری محیط‌ زیست کشور چه سهمی در تحقق این هدف ملی در جهت دستیابی به اقتصاد مقاومتی با استفاده از ظرفیت‌های دانش بنیان دارد؟ سازمان‌های متولی برای آن‌که زمینه تبدیل ایده به ابداع و نوآوری فراهم و توانایی تبدیل آنها به محصولات جدید منجر شود، چه برنامه‌ای دارند؟ آیا محدودیت‌های ناشی از اجرای الزامات محیط‌زیستی به‌عنوان مانع اقتصادی برشمرده می‌شود یا می‌توان به چشم فرصت به آن نگاه کرد؟

با ابلاغ سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط‌ زیست از سوی مقام معظم رهبری، انتظار می‌رود نهادها و سازمان‌های مسئول با ایجاد یک سازوکار هماهنگی، توانایی‌های لازم برای تقویت و تشویق رشد صنایع و کسب و کارهای کوچک و متوسط مبتنی بر حفظ و صیانت از محیط‌ زیست را در دستور کار خود قرار دهند. با این امید که فعالیت‌های محیط‌زیستی که از ارزش افزوده اقتصادی قابل رقابتی برخوردار هستند، نقش تاریخی خود را در تحقق اقتصاد مقاومتی ایفا کنند.

دکتر اصغر محمدی‌ فاضل - کارشناس محیط‌ زیست