ستاره خلیـج‌فـارس

سیاست کاهش خام‌فروشی در صنعت نفت، با راه‌اندازی مهم‌ترین پروژه پالایشگاهی کشور در بندرعباس پیگیری می‌شود که با وجود گذشت بیش از 10 سال از عمر آن، کماکان مراحل ساخت پروژه به کندی انجام می‌شود.

پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس به عنوان اولین و تنها پالایشگاه میعانات گازی در حال احداث در کشور، از ابعاد مختلفی از قبیل قطع وابستگی به واردات بنزین و کاهش مشکل فروش میعانات گازی در شرایط تحریم ضرورت پیدا می‌کند.

این پالایشگاه قرار است، روزانه 36 میلیون لیتر بنزین تولید کند که با در نظر گرفتن مصرف 70 میلیون لیتری کشور، بنزین تولیدی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس کشور می‌تواند سهم 50 درصدی بنزین مصرفی کشور را بر عهده بگیرد؛ اما با کند شدن سرعت احداث و راه‌اندازی این پالایشگاه، هزینه‌های زیادی برای کشور به وجود آمده است و همچنان واردات روزانه حداقل 8 میلیون لیتری بنزین در دستور کار وزارت نفت قرار دارد.

برآورد کل سرمایه موردنیاز برای ساخت این پالایشگاه، 8/3 میلیارد یورو است و تاکنون نزدیک به 35/3 میلیارد یورو به این پروژه تزریق شده است. درباره تجهیزات این پالایشگاه باید گفت، با وجود تزریق نزدیک به 90 درصد از کل منابع مالی موردنیاز برای آن، هنوز خرید بسیاری از تجهیزات پروژه با مشکلات فراوانی همراه است.

پروژه 10 ساله و نیمه‌کاره

طرح احداث پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس در مجاورت پالایشگاه نفت خام بندرعباس از سال 1385 وارد فاز اجرایی شد. قرار است این پالایشگاه با فرآورش 360 هزار بشکه در روز میعانات گازی تولیدی فازهای پارس جنوبی، روزانه 36 میلیون لیتر بنزین، 14 میلیون لیتر نفت گاز، 2 میلیون لیتر گاز میعان و 3 میلیون‌لیتر سوخت جت سبک تولید کند.

پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس در سه فاز مشابه 120 هزار بشکه‌ای ساخته خواهد شد. در حال حاضر، سهامداران این پالایشگاه، متشکل از 49 درصد شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو، وابسته به شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی، شستا)، 33 درصد صندوق بازنشستگی نفت و 18درصد شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران هستند. کل اعتبار برآورد شده برای تکمیل این طرح، حدود 8/3 میلیارد یورو است و تاکنون مبلغی بیش از 3 میلیارد یورو از آن تزریق شده است. میزان پیشرفت کنونی این طرح، 90 درصد است و قرار بود راه‌اندازی زودهنگام فاز اول این طرح تا پایان آذرماه 94 و راه‌اندازی کامل این فاز در اسفند 94 صورت گیرد، اما این امر به دلیل تخصیص نیافتن کامل وام 650 میلیون یورویی صندوق توسعه ملی به این طرح محقق نشد. پیش‌بینی می‌شود، فاز اول این طرح تا پایان نیمه اول سال 95 راه‌اندازی شود.

با تغییر دولت و حضور زنگنه به عنوان وزیر نفت، پروژه پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در کنار توسعه میدان پارس جنوبی به اولویت وزارت نفت تبدیل شد، اما وضعیت خرید تجهیزات این پالایشگاه به گونه‌ای صورت پذیرفته بود که با وجود تاکید وزیر نفت در تسریع راه‌اندازی این پالایشگاه، این مشکل کماکان ادامه دارد.

وجود این مشکلات سبب شده وزارت نفت برای راه‌اندازی هر چه سریع‌تر این پروژه، مطالبه از پیمانکاران را در دستور کار خود قرار دهد، اما باید توجه داشت، علاوه بر مشکل توانمند نبودن پیمانکار اصلی این پروژه، وزارت نفت باید مشکلات ناشی از خرید تجهیزات را جدی‌تر دنبال کند.

از طرف دیگر، منابع مالی قرار بوده از سوی بانک عامل پروژه تزریق شود و علت اهمال بانک در پرداخت منابع مالی موردنیاز نیز از جایگاه حاکمیتی خود باید پیگیری شود. ناامیدی و کند شدن سرعت احداث این پالایشگاه به حدی رسیده که وزارت نفت در برنامه تأمین بنزین کشور، پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را از فهرست تولیدکنندگان بنزین در سال 1395 خارج کرده است.

در صورتی که وزارت نفت در تأمین منابع مالی موردنیاز برای پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس اعمال نفوذ نکند و همچنین در خرید و تأمین بموقع تجهیزات باقیمانده برای تکمیل پالایشگاه اقدام جدی نکند، آخرین وعده این وزارتخانه مبنی بر راه‌اندازی فاز اول این پالایشگاه در اواخر نیمه اول سال 95 نیز محقق نخواهد شد و حتی وعده راه‌اندازی کامل این پالایشگاه تا پایان دولت یازدهم میسر نمی‌شود.

در دو ماه اخیر نیز احمد ادیب، مدیرعامل شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس و مجری این پالایشگاه و سیدعلی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی ایران اعلام کرده‌اند، مقدمات فروش 300 میلیارد تومان اوراق مشارکت یا اوراق سلف برای تأمین مالی این طرح آماده شده و بزودی این امر محقق خواهد شد. در صورت تحقق این موضوع، احتمال تحقق وعده جدید وزارت نفت مبنی بر راه‌اندازی فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تا پایان نیمه اول امسال بشدت افزایش می‌یابد.

جمع‌بندی

راه‌اندازی پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، گام بزرگی در کاهش خام فروشی میعانات گازی است و با توجه به چند برابر شدن واردات بنزین در سه سال اخیر، از اولویت و اهمیت خاصی برخوردار است. انتظار می‌رود با پیگیری وزارت نفت و همکاری بورس انرژی هر چه زودتر امکان تأمین منابع مالی موردنیاز برای تکمیل فاز اول این پالایشگاه با مشارکت آحاد مردم فراهم شود. تحقق این مهم، ‌شرایط لازم را برای راه‌اندازی فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تا پایان نیمه اول امسال و در نتیجه، قطع واردات بنزین فراهم خواهد کرد که گام بزرگی در راستای اجرای اقتصاد مقاومتی در کشور است.

موقعیت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس

پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در زمینی به مساحت 700 هکتار در ضلع غربی پالایشگاه بندر عباس در حال ساخت است.

ظرفیت این پالایشگاه، 360 هزار بشکه میعانات گازی است که در قالب سه فاز 120 هزار بشکه‌ای در نظر گرفته شده است.

مراحل اجرای این پروژه به صورت طراحی، خرید و ساخت (EPC) در دست اقدام است.

اهداف:

ـ پالایش 360 هزار بشکه در روز،‌ میعانات گازی پارس جنوبی

ـ تولید محصولات مطابق استانداردهای کیفی اروپا

ـ ایجاد ارزش افزوده بیشتر بر میعانات گازی تولیدی در پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی

ـ جلوگیری از صادرات مواد خام و تبدیل آن به فرآورده‌های باارزش‌تر

ـ اشتغالزایی بیشتر در کشور

توجیه اقتصادی:

ـ ایجاد ارزش افزوده بالاتر نسبت به پالایشگاه‌های نفت خام

ـ تولید بیش از 75 درصد بنزین و گازوئیل از خوراک پالایشگاه (میعانات گازی)

ـ استفاده از تأسیسات زیر بنایی منطقه بندرعباس برای کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری

ـ تسهیل صادرات فرآورده‌های تولیدی به خارج از کشور

خط لوله انتقال خوراک پالایشگاه

خوراک این پالایشگاه، روزانه 360 هزار بشکه میعانات گازی است که توسط خط لوله‌ای به قطر 36 اینچ و به طول 390 کیلومتر از عسلویه تا بندرعباس انتقال می‌یابد.

آبگیری از دریا

به دلیل حرارت بالا در فرآیند تصفیه پالایشگاه‌های نفت و گاز، سیستم‌های خنک‌کننده از حیاتی‌ترین تجهیزات محسوب می‌شوند. ارزان‌ترین روش خنک کردن سیستم‌ها، استفاده از آب دریاست. به این منظور آب دریا توسط چهار خط لوله هر یک به طول 1500 متر و به قطر 2/7 متر وارد حوضچه بتنی به ابعاد 82×66×15 متر می‌شود و پس از تصفیه و کلرزنی توسط هشت ایستگاه پمپاژ با قدرت 12 هزار و 500 مترمکعب در ساعت توسط دو خط لوله هر یک به قطر 2/2 متر و به طول 6 کیلومتر به پالایشگاه پمپاژ و پس از استفاده در پالایشگاه از طریق کانال به دریا برگشت داده می‌شود.