اعراب خوزستانی و ماه مبارک رمضان

مردم خوزستان نیز از این قاعده مستثنا نبوده و آداب ویژه‌ای در این ماه مبارک دارند. در جنوب غربی خوزستان، عشایر عرب در کنار سایر اقوام با صفا و صمیمیت زندگی می‌کنند. عرب‌های این نقطه ایران همانند سایر اقوام، فرهنگ‌ها و آداب و رسوم خاصی برای برپایی مناسبات این ماه بزرگ دارند؛ آداب و رسومی که با تعمق در هر کدام از آنها می‌توان هدف و غایتی را کشف کرد که مهم‌ترینش نزدیکی دل‌هاست.

در استان خوزستان به‌عنوان استان جنوب غربی کشور‌، از سال‌های پیش «سحرخوانی و رمضان خوانی» رواج داشته است، این مراسم در‌ماه مبارک رمضان و در ساعت‌های نزدیک به اذان صبح برگزار می‌شود تا روزه‌دارانی که هنوز بیدار نشده‌اند فرصت باقیمانده را برای صرف سحری از دست ندهند.

یک رسم زیبا در میان مردم خوزستان وجود دارد که معمولا مردم سعی می‌کنند به علت ثواب بالای افطار دادن به روزه‌داران همواره مهمانی بر سر سفره خود داشته باشند یا این‌که آنها به دعوت یکی از اقوام سر سفره‌ای دیگر حضور یابند.

به همین دلیل صله رحم و دید و بازدید در این ماه در استان خوزستان به اوج خود می‌رسد و مردم بعد از افطار اغلب در کنار آشنایان و بستگان حضور دارند، ضمن این‌که در این ماه بیشتر خانه‌ها و حسینیه‌ها مراسم روضه‌خوانی دارند و بخصوص مردان، ساعاتی را در این مراسم حضور پیدا می‌کنند و از اجر معنوی آن بهره‌مند می‌شوند.

برگزاری مراسم 30 روزه روضه‌خوانی در خانه‌ها و اغلب حسینیه‌ها بیشتر در میان مردم عرب خوزستان رایج است که در این روضه‌خوانی‌ها، پذیرایی غالب با قهوه مخصوص اعراب با آن مراسم خاص خود است. اعراب برای خوردن قهوه، مراسم و قوانین خاصی دارند و با اعتقاد و باورهایی که دارند آن را انجام می‌دهند. همچنین در نخستین روز از ماه مبارک رمضان، کوچک‌ترهای خانواده به دیدن بزرگ‌ترها می‌روند و حلول ماه مبارک را به آنها تبریک می‌گویند. زنان و دختران خانواده هم با تهیه انواع شیرینی محلی همانند لگیمات، شعریه، رنگینک (که با خرما و آرد درست می‌شود)، حلوای مسقطی و عسل بعلاوه فرنی، حلیم و آش سفره افطار را آماده می‌کنند و به همراه آن آب‌داغ با نبات و چای به روزه داران تعارف می‌شود.

شیرینی، خرما و فرنی در این خطه معمولا در هر سفره افطاری باید باشد و کمتر خانواده‌ای یافت می‌شود که افطار خود را با خرما یا فرنی نگشاید. در این ماه دید و بازدیدها بخصوص بعد از افطار دوچندان می‌شود. اعضای فامیل، خود را ملزم به صله رحم می‌دانند و شب‌ها با مهمانی رفتن، از احوال یکدیگر باخبر می‌شوند.

مفتح نیزیکی از غذاهای پرچرب مردم عرب خوزستان است که پخت و پز آن در ماه رمضان بیشتر می‌شود. این غذا در واقع راسته گوسفند است به این شکل که مفتح با تکه‌های بزرگ گوسفند و ادویه جات خاصی پخته می‌شود و اغلب بر سفره‌های شیوخ عرب زبان خوزستانی بویژه مناطق جنوبی استان دیده می‌شود.

محمد علاف پور