هوشمندی شیعیان در جریان عملیات فلوجه

برای بررسی چشم‌انداز این حمله و تحولات میدانی عراق با جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل خاورمیانه گفت‌وگو کرده‌ایم:

پس از حملات موفقیت‌آمیر نیروهای عراقی به شهر فلوجه، نیروهای الحشدالشعبی اعلام کردند دیگر در این عملیات شرکت نمی‌کنند. دلیل کناررفتن یا اگر بتوان گفت، دلیل کنار گذاشته شدن این نیروها چیست؟

آنچه که در عملیات فلوجه شاهد آن بوده‌ایم، یک تبلیغات گسترده و سهمگین علیه این عملیات و برای بازداشتن مجموعه نیروهایی است که در آن مشارکت دارند. در تبلیغات این اتهام مطرح شده که نیروهای عملیاتی فلوجه شیعه هستند که علیه نیروهای سنی در منطقه جنگ می‌کنند. این اتهاماتی بود که کشورهایی همچون عربستان و قطر آن را مطرح می‌کردند و در مجموعه شبکه‌های اجتماعی وابسته به آنها به شکل سنگینی آن را دنبال کرده‌اند. دومین ادعای آنها این بود که نیروهای ایرانی در این عملیات حضور دارند. در واقع این تبلیغات سعی داشت القا کند که این عملیات حرکتی علیه داعش نیست، بلکه حرکتی بر ضد اهل سنت است. البته به غیر از کشورهای مذکور، آمریکا نیز مدت‌هاست به دنبال افزایش نیروهای خود بوده و هم‌اکنون 1500 نیرو برای تشکیل یک ارتش اهل سنت در آنجا مستقر کرده‌اند. آنها سعی دارند با این روش‌ها، جرقه‌های تجزیه در عراق را بزنند. بی‌شک یکی از دلایل کنار رفتن این نیروها، کاهش حجم تبلیغات و زمینه‌سازی برای موفقیت ارتش عراق و جلوگیری از شکل‌گیری مخالفت‌هایی است که ممکن است به دنبال این تبلیغات در فلوجه ایجاد شود.

با کنار رفتن نیروهای حشد الشعبی، چشم‌انداز عملیات آزاد‌سازی فلوجه و دیگر اقدامات نظامی از جمله آزادسازی موصل چیست؟

در عملیات آزادسازی فلوجه، نیروهای حشد الشعبی در کنار نیروهای حشد العشایری یعنی بسیج عشایر شیعه و سنی در کنار هم و در کنار ارتش حضور داشتند.

طبیعتا اگر این همکاری ادامه پیدا می‌کرد و نیروهای بیشتری در صحنه حضور داشتند، می‌توانست از همکاری بخش‌های بیشتر عراق نیز استفاده کند. زیرا این‌گونه عملیات نیاز به حمایت‌های مردمی و افراد پشت جبهه نیز دارد. بنابراین هم اکنون کناره‌گیری آنها یعنی کاهش حداقل یک‌سوم توانمندی نظامی که در بیرون راندن نیروهای تروریستی موثر است. در این میان مجموعه شیعیان یک هوشمندی از خود نشان دادند و گروه‌های مختلف را از لحاظ فکری و سیاسی با خود همراه کردند. در نتیجه عشایر عراقی که در استان الانبار زندگی می‌کنند به حسن نیت حشد الشعبی پی بردند و در صحنه عملیات حضور جدی پیدا کردند. هم‌اکنون بخش زیادی از نیروهایی که در فلوجه می‌جنگند، از عشایر اطراف این شهر هستند و همین موضوع باعث شده از 39 شهری که در استان الانبار قرار دارد، 37 شهر در اختیار نیروهای حشدالشعبی و نیروهای ارتش عراق باشد. لذا با توجه به موفقیت‌های به دست آمده و پایگاه‌های مردمی ایجاد شده می‌توان گفت راه‌های ارتباطی داعش قطع شده و بیش از پیش در تنگنا قرار گرفته است.

در کنار تحولات میدانی، تحولات سیاسی به رهبری مقتدی صدر در جریان است. خواسته اصلی رهبر جریان صدر چیست و این مطالبات چه تاثیری بر تحولات میدانی دارد؟

آقای صدر این تصور را دارند که خطری در حال عینیت پیداکردن در عراق است و آن حضور نیروهای لیبرالی است که با دنیای غرب هماهنگی زیادی دارند و علاقه‌مند هستند با استفاده از شرایط کنونی و حضور داعش، تمام امور را در اختیار بگیرند. در واقع آنها تمایل دارند حکومت عراق را تبدیل به یک حکومت سکولار مبتنی بر خواسته‌های غرب کنند.

هدف‌شان این است که دولت آقای العبادی به طور ناخواسته زمینه‌ساز حضور این نیروهای لیبرال بشوند، آنها این نگرانی را دارند که بسیار هم نگرانی جدی است. آنها به هیچ وجه به دنبال قطبی کردن فضای عراق به شیعه و سنی نیستند. آنها می‌خواهند خطری جدی را دفع کنند. زیرا آمریکایی‌ها حاضرند با هزینه‌های فراوان و چهره‌سازی برخی عناصر لیبرال، از آنها حمایت کنند. جالب است که در این میان ارتجاع عربی منطقه نیز نیروهای سکولار را بر یک دولت مذهبی در عراق ترجیح می‌دهد. لذا این خواست آنها بسیار مهم است، اما چون اوضاع پیچیده است و داعش در حال حرکت کردن، عمل آنها ممکن است در این شرایط واکنش‌های منفی همراه داشته باشد.