راه رفتن بر لبه تیغ

به گزارش جام جم سیما، در حوزه برنامه‌های گفت‌وگومحور «خندوانه» خوش درخشید و در شب‌های گرم تابستان خنده و شادی را به خانه‌ها آورد.

در حوزه سریال‌سازی هم آثاری چون تعبیر وارونه یک رویا، معمای شاه، کیمیا، پایتخت 4 و... موفق ظاهر شدند.

تلویزیون امسال انتخابات را هم پشت‌سر گذاشت و در این ایام با پخش برنامه‌های تحلیلی مردم را به مشارکت حداکثری دعوت کرد.

برای آن‌که مطلع شویم هنرمندان چه تحلیلی درباره عملکرد تلویزیون در سال 94 دارند با چند بازیگر، کارگردان، تهیه‌کننده، فیلمنامه‌نویس و منتقد همصحبت شدیم. محور مشترک صحبت‌های این دوستان مشکلات مالی، کمبود بودجه و تاثیر آن بر برنامه‌سازی و سریال‌سازی است.

آنچه در ادامه می‌خوانید جمع‌بندی این هنرمندان از اوضاع و احوال رسانه ملی در سال 94 است.

قاسم زارع: تعبیر وارونه یک رویا اثر پرمخاطبی بود

قاسم زارع، بازیگر سینما و تلویزیون که تاکنون در آثاری نظیر «عید آن سال‌ها»، «بچه‌های خیابان»، «چراغ جادو»، «قرارگاه مسکونی»، «آینه‌های نشکن» و «سال‌های مشروطه» بازی کرده است،

می‌گوید: تلویزیون از مساله عمده مالی رنج می‌برد و مشکلات اقتصادی به سازمان لطمه زیادی وارد کرده و صدا و سیما مجبور شده به یکسری مسائل تن دهد.

قاسم زارع می‌افزاید: من سال گذشته در سریال «تعبیر وارونه یک رویا» بازی کردم که کار خوبی بود.

واقعیت این است که مشکلات مالی بر تولیدات نمایشی تاثیر گذاشته و ما هم درگیر آن هستیم. همه سریال‌ها و آثار نمایشی دست به عصا راه می‌روند.

وی با توضیح این‌که لازم است تلویزیون برای همه گروه‌های سنی برنامه نمایشی تولید کند، خاطرنشان می‌کند: باید در همه ژانرها کارهای مختلفی تولید و پخش شود چون بینندگان خاص خود را دارد.

این بازیگر سینما و تلویزیون در ادامه می‌گوید: با توجه به فعالیت شبکه‌های ماهواره‌ای و کانال‌های اجتماعی، صداوسیما همچنان مخاطبان خود را دارد بنابراین باید برای آنها ارزش قائل شود و از کیفیت کارها کم نکند و به سمت کارهای دم‌دستی و بی‌کیفیت نرود.

در دنیا بین تمام شبکه‌ها رقابت وجود دارد؛ بنابراین ما باید بتوانیم جایگاه خاص خود را داشته باشیم.

زارع ادامه می‌دهد: کارهای بی‌کیفیت و دم‌دستی سبب از دست دادن بیننده می‌شود. باید نظارت کامل در تولید آثار نمایشی بخصوص در بخش بازیگری صورت بگیرد و در این زمینه حساسیت‌‌های لازم اعمال شود.

قاسم زارع تصریح می‌کند: کارگردان‌های مطرح در فضای مجازی برای انتخاب و جذب بازیگر فراخوان می‌دهند که به نظرم فاجعه است.

آن تهیه‌کننده، کارگردان یا ناظر چطور این کار را انجام می‌دهد؟ مگر سینما و تلویزیون ما بازیگر ندارد؟

وی ادامه می‌دهد: برخی از تهیه‌کنندگان و کارگردانان بساطی برای انتخاب چهره جدید پهن کرده‌اند. مگر شبکه‌های تلویزیونی دنیا هر سال هزار چهره جدید وارد عرصه هنر می‌کند تا سریال‌ها و برنامه‌هایشان بیننده داشته باشد؟

معتقدم این بساط باید برچیده شود چون توهین به دنیای هنر، بازیگری و خودمان است یعنی آن تهیه‌کننده و کارگردان رسما به خودش توهین می‌کند.

وی در ادامه می‌گوید: سریال تعبیر وارونه یک رویا با بازی من و کارگردانی فریدون جیرانی در میان دیگر سریال‌ها سر و شکل خوبی داشت و همه بیننده‌اش بودند. چون یک تیم حرفه‌ای پشت کار بود.

وقتی اثر خوبی از هر لحاظ تولید نکنند بیننده را فراری می‌دهند و آنها به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای و سریال‌های ترکی کشیده می‌شوند.

امیدوارم در سال آینده شرایط کاری در سینما و تلویزیون بهتر شود تا بتوانیم کارهای بهتری ارائه کنیم.

مسعود تکاور: به فیلمنامه‌نویس خلاق نیاز داریم

کارگردان سریال «رهایی» هم درباره ارزیابی‌اش از فعالیت رسانه ملی در سال 94 می‌گوید: صداوسیما با توجه به شرایط حاکم به اجبار به سمت تولید با اسپانسر رفت، عوامل سریال‌سازی و افرادی مانند من هم تلاش کردند فضاهای داستان و قصه را از سفارش‌ها دور کنند.

هر فردی در این کار موفق‌تر بود کارش بهتر شد و هر فرد به اسپانسر یا آن موضوع متعهدتر بود کارش نچسب‌تر شد.

وی می‌افزاید: با مرور سریال‌های قدیمی متوجه می‌شویم آن آثار خوش‌ساخت، خوش حس و حال و خوب تولید شده‌اند، اما هرچه پیش می‌رود این کیفیت افت می‌کند.

چون میزان تولید یک دقیقه فیلم در آن سال‌ها شاید یک‌صدم تولید کنونی هم نبود. با توجه به هزینه‌های هنگفتی که برای تولید فیلم می‌شود، باید به تولیدمان سرعت ببخشیم و همین سرعت‌بخشی از کیفیت کارمان کم می‌کند.

تکاور می‌افزاید: ما باید برنامه‌ای مدون برای ساخت سریال‌های چند سال آینده داشته باشیم. فیلمنامه‌‌های تراز اول و خوب تنظیم کنیم اگرچه واقعیت این است که صداوسیما تلاشش را می‌کند،

بازیگر می‌آورد، کارگردان جدید انتخاب می‌کند، اما باید دستش به لحاظ داستان و فیلمنامه به مراتب پرتر از اینها باشد.

این کارگردان می‌افزاید: این مهم نیازمند دو مرحله است؛ مرحله برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت. معتقدم باید یک عده فیلمنامه‌نویس از صبح تا شب برای صداوسیما فیلمنامه بنویسند. متاسفانه نویسنده خوب گران است.

نویسنده‌ای که در سینما شش میلیارد تومان پول را به گیشه بازمی‌گرداند چه دلیلی دارد برای صداوسیما بنویسد؟ باید نویسنده‌‌هایی که امتحان پس‌داده‌اند و نیازهای مخاطب را می‌شناسند جذب کرد.

وی با اشاره به ساخت سریال رهایی تصریح می‌کند: این سریال را با جان و دل کار کردیم. فضای اکشن در تمام دولت و حکومت‌ها برای ساختار هنری یکی است و ما هم می‌توانیم از آن استفاده کنیم. ساخت این سریال کار ساده‌ای نبود، اما برای تولیدش تلاش کردیم.

چرا فیلم پلیسی که قهرمانش مثل مارپل یا شرلوک هلمزو پوآرو و... باشد، نداریم؟ چرا به فرزندانمان یاد نمی‌دهیم که ما هم آدم هوشمند داریم؟ چرا نویسنده‌ای را استخدام نمی‌کنیم که نگارش فیلمنامه «کارگاه علوی» را ادامه دهد؟

مینا نوروزی: برنامه‌های نمایشی نسبت به گذشته بهتر بود

مینا نوروزی، بازیگر سریال‌های «مزد ترس»، «دنیای شیرین دریا»، «آسمان همیشه ابری نیست» و «بال‌های خیس» در اینباره می‌گوید: با توجه به شرایط سختی که تلویزیون با آن دست به گریبان بود به نظرم کیفیت برنامه‌های نمایشی نسبت به گذشته بهتر بود.

سریال‌های «کیمیا» و «پشت‌بام تهران» آثار خوب و قابل قبولی بودند. ما بچه دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق هستیم و سریال کیمیا حس نوستالژی برایم داشت و مرا به حال و هوای سال 56 و 57 و سپس اتفاق‌های دوران جنگ برد.

وی ادامه می‌دهد: چقدر خوب می‌شد که برنامه‌سازان آثار خود را خانوادگی کار نمی‌کردند. چون این خانواده بچه‌های دیگری هم دارد و باید حواس‌شان به همه بچه‌هایشان باشد.

خیلی از دوستان من و خودم بیکار هستیم. بودجه تلویزیون هم کم است و معتقدم وقتی ده مهمان داری باید برای ده نفر تدارک ببینی.

نوروزی در ادامه می‌افزاید: در مرحله نخست تلویزیون باید جنبه سرگرم‌کنندگی را در نظر بگیرد. من سریال «یادداشت‌های یک زن خانه‌دار» را هم از جمله کارهای موفق تلویزیون می‌دانم و آن را پیگیری می‌کردم و با وجود این‌که یک اثر ساده آپارتمانی بود، بیننده‌اش بودم.

بازی بازیگران روان بود، نگاه نویی داشت و سوژه‌اش تکراری نبود. شقایق دهقان بازی متفاوتی از خود ارائه داد و امیررضا دلاوری هم بازی خوبی داشت.

رضا توکلی: همه مدیران شاهکار کردند

رضا توکلی، بازیگر آثاری همچون «او یک فرشته بود»، «روزهای اعتراض»، «زیرزمین»، «یک وجب خاک»، «غیرمحرمانه»، «فاصله‌ها»، «مردان آنجلس» و «کیمیا» عملکرد تلویزیون در سال 94 را موفق می‌داند و می‌گوید:

با توجه به شرایط خاصی که به لحاظ بودجه برای تلویزیون بوجود آمده همه مدیران با تولید سریال‌های خوب و مختلف شاهکار کرده و پرچم را بالا نگه داشتند.

توکلی در ادامه می‌افزاید: من و اعضای خانوده‌ام همگی بیننده پر و پا قرص برنامه‌های تلویزیون هستیم و همه را می‌بینیم.

تنوع و در نظر گرفتن همه گروه‌های سنی در برنامه‌های مختلف جای تحسین دارد. وی تصریح می‌کند: علی‌اصغر پورمحمدی، معاون سیما یکی از مدیران بسیار خوب تلویزیون است و نعمتی برای رسانه ملی محسوب می‌شود. همچنین تلاش و مدیریت درست دکتر محمد سرافراز هم قابل تقدیر است.

نسرین مقانلو: امیدوارم سال جدید سال خوبی برای تلویزیون باشد

بازیگر سریال‌های «مسافری از هند»، «حس سوم»، «ساعت شنی»، «قلب یخی»، «مختارنامه» و «تنهایی لیلا» هم دراین‌باره می‌گوید:

برخی از دوستانم با مشکل بیکاری روبه‌رو بودند که امید دارم در ادامه آن‌قدر قصه‌های خوب داشته باشیم تا همه بازیگران سر کار برگردند و مردم هم بیننده شبکه‌های ماهواره‌ای نباشند.

به گفته وی همه بازیگران ایران و ایرانی توانمند هستند و اگر سریال‌های خوب مانند گذشته تولید کنیم می‌توانیم مخاطب را با خود همراه کنیم.

وی تصریح می‌کند: ان‌شاءالله مشکل بودجه حل شود و مسئولان برنامه‌ریزی کنند تا در سال جدید شاهد تولید و ساخت سریال‌های خوبی باشیم.

به گفته وی اکنون بینندگان به تماشای سریال‌های قدیمی در شبکه آی‌فیلم می‌نشینند و برای آن حس نوستالژی دارند.

امیرعباس پیام: برخی برنامه‌های تلویزیون قابل قبول است

امیرعباس پیام، نویسنده آثاری چون «مامور بدرقه» و «موج و صخره» هم با اشاره به این‌که برخی برنامه‌های تلویزیون خوب و قابل قبول است، می‌گوید: سریال کیمیا فارغ از ضعف‌هایش اثر موفق و خوبی بود و بیننده زیادی داشت.

وی ادامه می‌دهد: نه‌تنها آثار نمایشی ما بلکه آثار هالیوودی هم نواقصی دارد، اما چون اثر بخوبی پیش می‌رود آن نواقص را نادیده می‌گیرید.

ما به هزار و یک دلیل نمی‌توانیم اثر بدون نقص ارائه دهیم، چون یکسری مدیران سازمان، کارگردان‌ها، آدم‌های مختلف و یکسری سلیقه‌ها و محدودیت از لحاظ محتوا و مالی دخیل هستند که گاه به اثر لطمه می‌زند.

این نویسنده با بیان این‌که در چهار پنج سال اخیر بحث مالی لطمه زیادی به آثار نمایشی وارد کرده است.

می‌گوید: اگر امکانات و حمایت درست صورت بگیرد، همکارانم از توانایی خیلی بالایی برخوردار هستند و به‌جرات می‌توانم بگویم در سطح جهانی می‌توانند آثار موفقی ارائه دهند، ولی متاسفانه یکسری محدودیت‌ها نمی‌گذارد.

وی تصریح می‌کند: سریال یادداشت‌های یک زن خانه‌دار اثر خوبی بود و ما خیلی برای آن زحمت کشیدیم. زمان پخش سریال با جشنواره فیلم فجر مصادف و سبب شد اندکی اثر دیده نشود.

اگر یکسری محدودیت‌ها و اعمال سلیقه‌ها نباشد می‌شود اثر بهتری را ارائه داد. پیام می‌افزاید: اگر مدیران اشراف بیشتری روی آثار نمایشی و سریال‌ها داشته باشند و از سلیقه‌های خود اندکی فاصله گرفته و سلیقه مردم را بشناسند.

خیلی به ما کمک می‌کند. باید سلیقه مردم دستشان باشد، نباید از واقعیت‌های جامعه فاصله بگیریم، ما باید در آثارمان صادق باشیم.

مریم محمدی

ضمیمه قاب کوچک