بورس پرده‌ فروش‌های تهران

روی پیاده راه‌ها ظرف‌های بزرگ و مملو ازماهی و تنگه‌هایشان و هفت‌سین‌های آماده و سبزه کنار هم چیده شدند. معتادانی که در سطل‌های زباله به دنبال غذا می‌گردند و افراد کارتن خوابی که با ظاهری ژولیده در کناره‌های خیابان نشسته یا خوابیده‌اند و بچه‌هایی که گدایی می‌کنند. همه اینها تصویری از روزهای آخر سال چهارراه مولوی است؛ محله‌ای که به اعتقاد طرفدارانش با قهوه‌خانه‌ها ، کوچه مرغی‌ها، بازار حضرتی، کاروانسرای خانات، حجره‌های عمده‌فروشی بنکداران خشکبار و چای و بازار پارچه‌فروش‌ها و فرش‌فروشی‌ها یکی از قدیمی‌ترین و عجیب‌ترین محله‌های تهران است. محله‌ای که هر چیزی از برنج، حبوبات، رب، غلات، شکلات، ظروف پلاستیک، انواع پارچه، فرش ماشینی و مواد شوینده تا منقل، سیخ، زغال، ظروف روی، دیگ نذری و... در آن یافت می‌شود.

خیابان شلوغ

اما پشت تصویر نا آرام وشلوغ ودرهم تنیده خیابان مولوی چهره تاریخی آن بین گذر‌ها و بازارچه‌ها و کاروانسراها کمتر به چشم می‌آید. محله‌ای که اخیرا با پیدا شدن اسکلت دو زن باستانی به همراه ابزارآلاتی نشان داد که سکونت در آن به 7000 سال قبل برمی‌گردد. چهارراه مولوی در گذشته به میدان امین‌السلطان معروف بوده و محل فروش تره‌بار، زغال و هیزم پایتخت بوده است. به نظر می‌رسد مولوی محله‌ای است شبیه یک تجارتخانه بزرگ که از گذشته تا امروز از رونق آن کاسته نشده است.

کوچه‌مرغی‌ها

جنوب این چهار راه خیابان صاحب جمع ـ از نام مهدی‌خان صاحب جمع، مسئول نگهداری اموال ناصرالدین شاه که دراین محله زندگی می‌کرده به یادگار مانده است ـ قرار دارد که با کوچه مرغی‌ها معروف شروع می‌شود. این کوچه روزگاری محل فروش پرندگان اهلی و غیراهلی بوده و اگرچه مدتی است به نظر می‌رسد کارکرد خود را از دست داده، ولی هنوز هم در مغازه‌های تودرتوی آن حیوانات وحشی و اهلی به فروش می‌رسند. بعد از گذر از این کوچه کنار حجره بنکدارانی که در این راسته چای و قند و خشکبار روغن می‌فروشند بنای قدیمی کاروانسرای خانات که در نقشه‌های قدیمی با عنوان کاروانسرای روغنی ثبت شده است از دوران ناصری با دیوارها و حجره‌های آجری و در زیبای چوبی با سردر فیروزه‌ای به دور از هیاهوی مولوی پشت داده به خشکبار فروشی‌ها و در فضایی آرام قرار دارد. کاروانسرای خانات با الهام از باغ‌های ایرانی با دو ایوان و حجره‌های متعدد یادآور گذشته‌های دوری است که دروازه حضرت عبدالعظیم اینجا قرار داشت و شاید تنها یادگاری که هنوز پابرجاست. اگر خواستید از همهمه‌ها و شلوغی خیابان مولوی فرار کنید و به یاد کبابی معروف «ممد شمرونی» مولوی غذایی میل کنید، سفره خانه سنتی خانات با غذاهای با کیفیت در این آشفته بازار غنیمتی است، اما خیلی از بناهای تاریخی مولوی هم از بین رفته یا کارکردشان تغییر کرده است؛ مانند باغ سرسبزوبزرگ فردوس که محلی برای تفریح تهران‌نشینان قدیم بود و در حال حاضر جز نامش اثری از آن باقی نمانده و باغ جای خود را به بازارچه پارچه‌فروش‌ها و آتش‌نشانی و اولین زایشگاه جنوب تهران به نام اکبرآبادی داده است، اما بخش عمده آن به پارچه فروش‌ها اختصاص داده شده است، پارچه‌های پرده و لباس که حالا مولوی را به نام خودش معروف کرده و از هر گوشه تهران برای خرید پارچه‌های پرده‌ای ارزان و گرانقیمت به این مکان می‌آیند. در ادامه خیابان صاحب جم یک مقبره با گنبد سبز رنگ تخم‌مرغی قرار دارد که بیش از همه بنا‌ها مانند یک نشان تاریخی بر پیشانی این خیابان خودنمایی می‌کند. این مقبره سیدمیرزا ابوالقاسم امام جمعه تهران در عهد محمد شاه است که به سر قبر آقا معروف است.

درگذشته‌های دور این مکان قبرستان و غسالخانه هم داشته است و شخصیت‌های معروفی مانند ناظم‌الاطباء (پزشک)، سعید نفیسی( نویسنده ومحقق) و صنیع‌الملک نقاش در آن دفن شدند. بنای مقبره از نظر معماری و تزئینات داخلی بسیار ارزشمند و دیدنی است، ولی در حال حاضر امکان بازدید از آن وجود ندارد. انتهای خیابان صاحب جمع به محله صابون‌پزخانه معروف بوده است که در حال حاضر هم بورس فروش مواد شوینده است. هر مواد شوینده و لوازم بهداشتی ایرانی و خارجی را با قیمتی مناسب‌تر از جاهای دیگر می‌توان اینجا پیدا کرد.

راسته فرش و موکت

شمال چهارراه مولوی به محله سیداسماعیل و چهار راه سیروس ـ مصطفی خمینی ـ می‌رسد. این سمت خیابان راسته فروش فرش و موکت است و آن‌قدر تعداد مغازه‌ها زیاد است که تمام سلیقه‌ها را برای خرید فرش راضی می‌کند. البته درکنار آنها مغازه‌هایی که منقل و دیگ و ظروف روی می‌فروشند هم قرار دارد.

بازار حضرتی یکی دیگر از بخش‌های معروف خیابان مولوی است. در امتداد آن بازار سیداسماعیل و بازار چهل تن قرار دارد و به بازار امین‌الدوله که مرکز فروش لباس‌های دست دوم است هم راه دارد. بازارچه حضرتی ـ که نامش را از دروازه حضرت عبدالعظیم گرفته است ـ مانند بخش‌های دیگر خیابان مولوی کالاهای متنوعی دارد و بسیار شلوغ است. در یکی از کوچه‌های باریک وبلند بازارچه که به نام ارامنه معروف است قدیمی‌ترین کلیسای تهران به نام طاطاوس قرار دارد. کلیسای کوچک با معماری ساده که در سال‌های گذشته بازسازی شده است. در این کلیسا افراد معروفی همچون گریبایدوف سفیر روسیه دفن شده‌اند. قهوه‌خانه‌ها و سینماهای آرش و تمدن که از سینماهای قدیمی تهران بود‌ه و کم‌کم در شلوغی تجارت و تجارتخانه‌ها رنگ باختند و سینما تمدن که با دستان خان باباخان معتضد پا گرفت و از قدیمی‌ترین سینماهای ایران بود، در سال گذشته تخریب شد.

اکرم بیگی