آیا روحانی در پاریس «هامون» را می بیند؟

قریب به دو ماه از غیبت بزرگ روحانی در اجلاسی که با حضور سران 195 کشور دنیا در پاریس برگزار شد، می‌گذرد؛ اجلاسی که پس از بحث و جدل‌های زیاد دستاوردی بزرگ همراه داشت که در بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی از آن با عنوان «توافق تاریخی نجات‌بخش زمین» یاد کردند و البته در ایران چنان که شایسته بود، مورد توجه قرار نگرفت.

شاید در سفر هفته جاری به پاریس بتوان حصول دستاورد دیگری را از رئیس دولت انتظار داشت. دکتر روحانی که از ابتدای ورود به پاستور، توجه به محیط‌ زیست را یکی از دغدغه‌های کلیدی خود عنوان کرده بود، در سفری که فروردین 1393 به کابل داشت، با صراحت غیرمنتظره‌ای بر نقش آب در روابط میان دو کشور تاکید ورزید.

یک سال پس از آن، دیدار محمد اشرف غنی و معصومه ابتکار در تهران هم در این راستا صورت گرفت؛ نشستی که جانمایه آن «آب» بود تا شاید امید حیات مجدد هامون به مردمان صبور سیستان و بلوچستان بازگردد.

از سوی دیگر مدت‌هاست تلاش می‌شود تا هامون به عنوان «ذخیره‌گاه زیست‌کره جهانی» در یونسکو ثبت شود و انتظار می‌رود رئیس‌جمهور از قدرت چانه‌زنی خود در ملاقات با مقامات یونسکو بهره بگیرد تا «هامون» نیز مانند ارسباران، گلستان، کویر و میانکاله زیر چتر حمایت‌های علمی، فنی و حفاظتی یونسکو قرار بگیرد.

ذخیره‌گاه‌های زیستکره با هدف جلوگیری از تغییرات برگشت ‌ناپذیر و بهره‌برداری‌های ناپایدار از طبیعت شکل گرفته‌ و به یکی از تقسیم‌بندی‌های مهم حفاظتی جهان بدل شده‌است و نباید ثبت شدن نام هامون در یونسکو از آن دسته اقدامات نمادین و کم‌فایده و صرفا حضور در یک فهرست تلقی شود.

زمانی که یک منطقه به عنوان ذخیره‌گاه زیستکره معرفی می‌شود، علاوه بر تقویت سازوکارهای حفاظتی، حصول دستاوردهایی نظیر تبادل دانش و تجربه و مهارت در پشتیبانی از توسعه پایدار را تسهیل می‌کند.

امروزه دیپلماسی محیط‌ زیست در سطح جهانی، یکی از اهرم‌های قدرت به شمار می‌رود و کشورها از آن به عنوان یک عنصر رقابت و متقاعدکننده در مذاکرات استفاده می‌کنند.

علاقه‌مندان به محیط‌زیست انتظار دارند دکتر روحانی در سفر به پاریس و در مقر جهانی یونسکو، نگاهی هم به «هامون» بیندازد.

دکتر اصغر محمدی‌فاضل - رئیس دانشکده محیط‌ زیست