گردشگری روی دو چـرخ

برای همین در سال‌های اخیر شهرداری تهران برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای توسعه بیشتر فرهنگ دوچرخه‌سواری در تهران کرده است.

به شکلی که اگر در گذشته فقط پارک چیتگر و پارک سرخه‌حصار در غرب و شرق تهران دارای پیست دوچرخه‌سواری بودند، اما الان علاوه بر این‌که تعداد بیشتری از پارک‌ها و بوستان‌های تهران پیست دوچرخه‌سواری دارند.

شهرداری تهران با ارائه دوچرخه رایگان در ایستگاه‌ها و خانه‌های دوچرخه در سراسر شهر می‌خواهد این فرهنگ را رواج دهد.

البته مشکلات خاصی هم دراین زمینه وجود دارد، اما مشاهدات روزمره نشان داده است هر روز بیش از پیش شهروندان تهرانی به دوچرخه‌سواری به عنوان یک فعالیت گردشگری شهری توجه نشان می‌دهند.

خوشبختانه تا به حال با وجود این‌که زیرساخت‌های شهر تهران چندان برای دوچرخه‌سواری مناسب نیست، استقبال خوبی از گردشگری با دوچرخه صورت گرفته است.

شهری نامناسب برای دوچرخه‌سواران

واقعیت آن است که خیابان‌های تهران چندان برای گردشگری با دوچرخه مناسب نیست؛ چون شیب خیابان‌های تهران زیاد است. شهر روی کوهپایه ساخته شده است و طبیعتا سربالایی زیادی دارد و دوچرخه‌سواری در آن مشکل است.

از طرف دیگر مشکلات فیزیکی و آسفالت بد، نبود مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری، ترافیک سنگین ماشین‌ها، موتور‌ها و... همه و همه تهران را برای دوچرخه‌سواری نا‌مناسب کرده است.

اما شهروندان تهرانی به دوچرخه‌سواری علاقه دارند. در سراسر جهان و از جمله شهری مثل تهران دوچرخه‌سواری می‌تواند به عنوان یک فعالیت کوتاه‌مدت گردشگری شهری محسوب شود.

فعالیتی که هم تفریح است، هم گردش و هم ورزش. در کنار آن به گره کور ترافیکی در تهران و تمیز‌تر شدن هوای آن نیز کمک می‌کند.

برای همین نیز پیست‌های دوچرخه‌سواری در 20 بوستان و پارک سطح شهر تهران فعال شده‌اند. علاوه بر این، شاهد گسترش پیست دوچرخه‌سواری در 33 نقطه شهری در سطح مناطق شهر تهران هستیم که بیشترین آنها در مناطق 8 و 22 قرار گرفته است.

مجموع طول پیست‌های دوچرخه‌سواری در بوستان‌ها و در سطح شهر تهران به 58 کیلومتر می‌رسد. این 58 کیلومتر پیست دوچرخه‌سواری با 2825 دستگاه دوچرخه تجهیز شده است.

از این تعداد، 245 دستگاه دوچرخه مخصوص بانوان است که فقط در پارک چیتگر (فاز محصور شرقی) ارائه خدمت می‌کند. از طرف دیگر برای بانوان تهرانی نیز تمهیدات ویژه‌ای برای دوچرخه‌سواری در نظر گرفته شده است.

برنامه‌ای برای گسترش دوچرخه‌سواری

با توجه به همه این نکات، قرار شده در قالب طرح جامع حمل و نقل غیرموتوری تعداد سفرهای قابل انجام با دوچرخه در سال 1404 به یک میلیون و 12 هزار و 720 سفر گسترش پیدا کند.

در واقع افق این است که دست‌کم 7 درصد از کل سفرهای روزانه درونشهری در آن سال با دوچرخه صورت بگیرد.

برای همین از سال 88 طراحی مسیرهای دوچرخه‌سواری در دستور کار قرار گرفت که البته چندان موفق نبوده و آن هم دلایل خاص خود را دارد.

اما در حال حاضر در تمام مناطق پایتخت خانه‌های دوچرخه وجود دارد. تلاش شده است مناطق مناسب برای دوچرخه‌سواری ایجاد شود؛ خصوصا در مناطق تازه ساخته شده در شمال غرب تهران این طرح بسیار گسترش یافته است.

علاوه بر این سیستم یکپارچه دوچرخه‌سواری به وجود آمده است که شهروندان می‌توانند با ثبت‌نام در سایت شهرداری، کارت ویژه بگیرند و به وسیله آن دوچرخه را رایگان دریافت کنند و بعد آن را در ایستگاه‌های دیگر تحویل دهند.

همچنین نیروهای انتظامی در این زمینه همکاری لازم را داشته است و بجز بزرگراه‌ها که دوچرخه‌سواری در آنها ممنوع است، در همه قسمت‌های شهر دوچرخه‌سواری از نظر نیروی انتظامی برای تمام شهروندان مجاز است.

از طرف دیگر طرحی برای ورود دوچرخه‌های برقی به سیستم حمل و نقل شهری قرار است انجام شود تا مشکل شیب شهر تهران را هم حل کند.

به این صورت که در برنامه‌ها پیش‌بینی شده دوچرخه‌های برقی به شهروندان داده شود تا این دوچرخه‌ها بتوانند جایگزین موتورسیکلت‌ها شوند.

البته در حال حاضر به صورت آزمایشی دوچرخه‌های برقی فقط در برج میلاد است و طرز کارشان هم به این صورت بوده که در سربالایی‌ها می‌توانند چند دقیقه بدون رکاب زدن و با نیروی برق به حرکتشان ادامه دهند.

تجربه جهانی گردشگری ماجراجویانه با دوچرخه

در گردشگری دوچرخه‌ای علاوه بر بازدید و آشنایی با دیدنی‌های شهرهای مختلف، گردشگران ضمن رکاب‌زدن که خود یکی از بهترین انواع ورزش محسوب می‌شود، تجربه همکاری و بودن در گروه‌های اجتماعی را نیز تجربه می‌کنند.

ورزش و سلامت با لذت گردشگری پیوند می‌خورد و شهروندان جامعه شهری امروزی که با استرس‌های مختلفی مواجه هستند، می‌توانند پایان هفته مناسبی را سپری کنند و آماده آغاز یک هفته کاری خوب شوند.

در هلند که مرکز دوچرخه جهان است، این روز‌ها طرح‌های بسیاری برای گسترش گردشگری دوچرخه‌ای در دست تهیه است.

به طور مثال در این کشور یک جاده منحصر به فرد دوچرخه‌سواری افتتاح شده است. این جاده مجهز به پدهایی برای تولید برق است.

جاده سولا در هلند اولین جاده دوچرخه‌سواری است که با نصب پدهای خورشیدی، انرژی فرا‌تر از انتظار تولید کرده است.

SolaRoad با هدف تولید الکتریسیته افتتاح شده و مهندسان با قرار دادن پدهای مجهز به سلول‌های خورشیدی روی جاده‌ای که دوچرخه‌سواران از آن عبور می‌کنند.

موفق به تولید 3000 کیلو وات برق در عرض شش ماه شدند که در نوع خود بی‌نظیر است.

این میزان برق معادل برق یک سال یک خانه مسکونی است. استفاده از پنل‌های خورشیدی 2.5 در 3.5 متری با لایه شیشه‌ای یک سانتی‌متری که سلول‌های خورشیدی سیلیکونی کریستال شده زیر آن نصب شده، اساس این ابداع است تا حداکثر انرژی دریافت شود. ضمنا مسائل ایمنی حین حرکت نیز در نظر گرفته شده و استانداردسازی شده است.

سفر با دوچرخه در جهان چنان با استقبال روبه‌رو شده است که برای آن کلوب مخصوص به وجود آمده است.

گردشگری با دوچرخه یا به قول فرنگی‌ها (سایکلوتوریسم) در کشورهای مختلف جهان طرفداران پروپاقرصی دارد.

بسیاری از علاقه‌مندان به این نوع از گردشگری ماجراجویانه به صورت گروهی سفر می‌کنند. در واقع ابتدایی‌ترین مساله در سایکلوتوریسم یا سفر با دوچرخه تشکیل تیم همراه است.

بهترین گروه‌های گردشگری دوچرخه در کشور هلند و ایرلند وجود دارد. آنان گروه‌هایی هستند که با یکدیگر هم‌رکاب می‌شوند تا از جمع انرژی بگیرند و افکار و انرژی‌های منفی را از خود دور کنند.

به طور مثال در ایرلند، میلیون‌ها دوچرخه‌سوار وجود دارند که تعطیلات خود را در خارج از مرز‌هایشان می‌گذرانند.

سلیگو یکی از شهرهای شمالی ایرلند است که به عنوان یکی از بنادر مهم این کشور محسوب می‌شود. جمعیت این شهر تنها 20 هزار نفر است. با این حال بسیاری از صنایع مهم ایرلند مانند صنعت تولید ابزار و داروسازی در آن فعال است.

در این میان شورای شهر سلیگو یک استراتژی جدید برای توسعه گردشگری این شهر در نظر گرفته است که بر توسعه گردشگری ماجراجویانه با دوچرخه تاکید دارد.

هدف آنها این است که دوچرخه‌سواران تفریحی را به خود جذب کنند. برای همین در این شهر ایرلند نظر بر این است که با توسعه راهی سبز در حومه شهر، راه‌های آبی‌رنگ جدید برای فعالیت‌های آبی، بهبود تسهیلات ساحلی و ایجاد و حمایت از دوچرخه‌سواری کوهستان، این شهر را تبدیل به قطب گردشگری دوچرخه‌سواری در ایرلند و اروپا کند.

فواد شمس

ضمیمه چمدان