توسعه کشت بی‌خاک ورزی در خوزستان

کشاورزی به شیوه بی‌خاک‌ورزی چگونه است و چه تفاوتی با روش‌های دیگر دارد؟

کشاورزی حفاظتی، عملیاتی است که روی زمین‌های زراعی انجام می‌دهند و دربرگیرنده نکاتی چون مدیریت آب‌های زراعی، مدیریت بقایای گیاهی، مدیریت حفظ حاصلخیزی خاک، مدیریت عوامل زیان‌رسان و مدیریت خاکبرداری است. از این رو درصددیم حداقل 30 درصد بقایای گیاهی محصول قبل روی خاک بماند که برای این کار معمولا از روش کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی استفاده می‌کنیم.

کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

در روش کم‌خاک‌ورزی معمولا از دستگاه‌هایی مثل گاوآهن مرکب و دیسک استفاده می‌کنیم؛ اما در روش بی‌خاک‌ورزی، روی زمین‌های زراعی هیچ عملیاتی مثل تهیه خاک، شخم زدن و استفاده از دیسک برای زیر و کردن خاک استفاده نمی‌شود. در این دو روش، ضمن این که بقایای گیاهی حفظ خواهد شد به‌تدریج خاک حاصلخیزتر می‌شود، مواد عالی خاک نیز افزایش پیدا می‌کند و نهایتا باعث بهره‌وری بهتر می‌شود. همچنین ظرفیت نگهداری رطوبت و آب در خاک افزایش می‌یابد. چنین پیامدهایی باعث صرفه‌جویی هزینه‌ها و صرفه‌جویی آب و مقاومت گیاه در برابر شرایط خشک می‌شود.

کشاورزی حفاظتی و پایدار از چه زمانی در استان خوزستان اجرا شده است؟

کشاورزی حفاظتی از حدود پنج سال پیش به عنوان یکی از محورهای سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی در حال اجراست و هر سال نیز گسترش می‌یابد. بعد از اجرایی شدن این طرح‌ها، کشاورزان هم به‌تدریج نسبت به این روش‌ها شناخت پیدا کرده و روش‌های علمی خاک‌ورزی را جایگزین خاک‌ورزی سنتی کرده‌اند.

سطح پوشش این طرح‌ها در استان خوزستان چگونه است؟

تقریبا در همه مناطق روستایی استان این طرح در دست اقدام است. ما ابتدا در شمال استان خوزستان و در شهرهای دزفول، شوش و باغملک کار را آغاز کردیم. این طرح در بدو امر با 300 هکتار شروع شده و تاکنون به 270 هزار رسیده است.

میزان بازدهی این روش چقدر است؟

در سال‌های اولیه ممکن است افت محصول داشته باشیم، اما در سال‌های بعد چون خاک حاصلخیزی بیشتری پیدا می‌کند، محصول هم بیشتر می‌شود، اما از آنجا که در این روش عملیات شخم دیسک انجام نمی‌شود با جمعیت قابل توجهی از علف‌های هرز و آفات مواجه می‌شویم که باید راهکاری برای آن پیدا کنیم. البته همکاران ما در بخش گیاه‌پزشکی درصدد یافتن راه‌حلی برای آن هستند.

فتاح غلامی